erfgoedobject

Woning Van de Vyvere

bouwkundig element
ID
61080
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/61080

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Woning Van de Vyvere
    Deze vaststelling is geldig sinds

  • is aangeduid als beschermd monument Woning Van de Vyvere
    Deze bescherming is geldig sinds

Beschrijving

Op verzoek van het jonge echtpaar Van de Vyvere-Vanderlooven ontwerpt Braem in 1958 een kleine meergezinswoning met twee appartementen en een afzonderlijke garage op de Antwerpse Linkeroever. Het bouwterrein is een hoekperceel in halfopen bebouwing, in de nieuw aangelegde Vlaamshoofdlaan nabij de Schelde en het Galgenweel. Naar verluidt gaat de voorkeur van de opdrachtgevers aanvankelijk uit naar een volledig gelijkvloerse woning, wat het bouwreglement echter niet toelaat. Daarom ontstaat het idee de gezinswoning te combineren met een huurappartement, waarvan de opbrengst de meerprijs kan helpen aflossen. De bouwaanvraag wordt in november 1958 ingediend, maar wordt pas in juni 1959 goedgekeurd. De bouw gaat in februari 1960 van start en kort voor Kerstmis van hetzelfde jaar neemt het gezin zijn intrek. De woning Van de Vyvere ligt in het verlengde van Braems experimenten met systeembouw en industriële bouwmaterialen in deze periode. Ontwerp en bouw vallen samen met de bekroonde 'Europese Woning' op de Jaarbeurs van Gent, en de modelwoningen in Durox en in schokbeton en eterniet op het terrein van het Nationaal Bouwcentrum in Antwerpen. Naast de zoektocht naar een biomorfe vormentaal die zijn architectuur vanaf de late jaren 1950 kenmerkt, vertegenwoordigen deze projecten een gelijklopend streven om het woningontwerp en het bouwproces te reduceren tot het 'naakte' minimum.

De woning Van de Vyvere vormt een balkvormig volume van 8 bij 10 meter, waarin het constructief skelet met nadruk wordt gearticuleerd. Drie parallelle balkenlagen met overstekende balkkoppen uit gebouchardeerd beton vormen de hoofdstructuur, die op een beperkt aantal steunpunten boven het grondvlak lijkt uit te zweven. De gevelwanden worden alternerend ingevuld met blokramen en blinde muurvelden, volgens een strak verticaal ritme. Als bekleding maakt Braem hier voor het eerst gebruik van geprefabriceerde gevelplaten in wit kwartsbeton, geleverd door de firma Siegwart uit Baasrode. In combinatie met de betonstructuur en de getande kroonlijst, draagt deze vorm van systeembouw bij tot het brutalistische en modulaire karakter van de woning. De dominantie van de horizontale structuur wordt in de middenas van de voorgevel virtuoos doorbroken door een oplopende glaswand die het trappenhuis zichtbaar maakt. Als aanvullend accent springt het ingangsportaal daarbij uit het gevelvlak naar voren. De raamindeling, waarvan de verhouding tussen vaste delen en smalle raamvleugels wordt ondersteund door een contrasterend kleurgebruik in wit en blauw, draagt verder bij tot het evenwicht van deze compositie, die zich onderscheidt door een beheerst minimalisme. Parallel met de woning en gescheiden door het terras, biedt een kleiner bakstenen volume met dezelfde opbouw ruimte aan de garage.

Het programma omvat twee identieke appartementen, waarbij de kleine, gemeenschappelijke hal met een beukenhouten trap het midden van de lengteas inneemt. Beide appartementen beschikken over een zuidelijk georiënteerde, L-vormige woonkamer met aansluitend een open keuken in de oostelijke helft, een grote en een kleine slaapkamer en een badcel annex toilet in de westelijke helft. In het eerste schetsontwerp voor dit project vertrekt Braem van de omgekeerde situatie met de woonkamer ten westen en de slaapkamers ten oosten. De plattegrond krijgt daarbij een grotere oppervlakte toegemeten, terwijl de ingang en de trap zich op de dwarse as bevinden. De beperkte ruimte van de appartementen wordt gecompenseerd door een uitermate compacte indeling zonder ruimteverlies en een vrije planopbouw die zich met picture windows breed opent naar de zon en de omringende tuin. Braem bepaalt ook het volledige kleurschema van het interieur, dat zoals in zijn eigen woning met contrasterende kleurvlakken de ruimte volume, dynamiek en perspectief geeft. In de hal en de woonkamer combineert hij wit met lichtblauw en oranjerood, in de slaapkamers met groen of geel. Het oorspronkelijke kleurschema werd in 2009 in opdracht van het VIOE onderzocht door Els Jacobs en Philippe Schurmans.

  • Archives d'Architecture Moderne, Archief Renaat Braem, Dossiernummer 122.
  • Stadsarchief Antwerpen, Bouwdossier 18#39085.

Bron: Braeken J. (ed.) 2010: Renaat Braem 1910-2001. Architect, Relicta Monografieën 6. Archeologie, Monumenten en Landschapsonderzoek in Vlaanderen, Brussel.
Auteurs: Braeken, Jo
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Woning Van de Vyvere [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/61080 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.