erfgoedobject

Gemeentehuis Zelzate

bouwkundig element
ID
61133
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/61133

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Gemeentehuis Zelzate
    Deze vaststelling is geldig sinds

  • is aangeduid als beschermd monument Gemeentehuis Zelzate
    Deze bescherming is geldig sinds

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Gemeentehuis van Zelzate
    Deze vaststelling was geldig van tot

Beschrijving

Het gemeentehuis werd gebouwd in 1938 naar plannen van de Gentse architect Geo Bontinck van 1936 en onder leiding van aannemer G. De Gezelle, ter vervanging van het eerste gemeentehuis in de Franz Wittoucklaan, ontworpen in 1868-70 door architect Edmond de Perre-Montigny. Het oude gemeentehuis werd herbestemd als moederhuis en kliniek. Het nieuwe gebouw, opgetrokken in een modernistische architectuur, stond symbool voor de moderne, dynamische industriegemeente langs het kanaal. Door zijn vormgeving heeft het complex een sterk representatief karakter en is typologisch duidelijk herkenbaar als administratief gebouw. Het interieur van het gemeentehuis werd in 1974-75 gerestaureerd en gerenoveerd onder leiding van binnenhuisarchitecten J. Goethals en E. Wittebroodt. In 1999 werd aan de zuidzijde, links van de hoektoren, een buitenlift geplaatst, bekleed met arduinplaten zoals het portaal. Recent werden de infobalie en de lokettenzaal opnieuw aangepast.

Het imposante vrijstaande gebouw is een mooi voorbeeld van modernistische architectuur in beton en baksteen, of romantisch kubisme, beïnvloed door de Nederlandse architectuurstromingen uit het interbellum. Zo verwijzen de asymmetrische opbouw, de totale volumewerking, het gebruik van bandramen die de horizontale lijnen benadrukken, de gesloten muurvlakken, de verticale doorbreking van de toren en platte daken met betonnen daklijsten, duidelijk naar het oeuvre van architect W.M. Dudok. Het parement van platte oranjerode baksteen met verzorgde lintvoegen, de betonnen vensterlateien en daklijsten geven het gebouw een grote plasticiteit. Door zijn aanleg op het gedempte kanaaltracé werd het gebouw op betonnen Franki-palen gefundeerd.

Het complex met ongelijke vleugels, een korte aan de zuidzijde en lange oostvleugel, met twee onderkelderde bouwlagen en platte daken, wordt op de hoek gemarkeerd door een verspringende en hoger oplopende torentravee. Dit duidelijk representatieve gedeelte contrasteert met de strak gelijnde horizontale zijvleugels van de bureelruimten. De arduinen onderbouw met toegangsdeuren aan twee zijden op dito sokkel van acht treden wordt overluifeld door een omlopend afgerond balkon met buisleuningen op de bakstenen bovenbouw. De afgeronde arduinen hoekpenant draagt het opschrift: “Dit gemeentehuis werd gebouwd/ in het jaar 1938 onder het/ burgemeesterschap van/ J. Chalmet/ als schepenen fungeerden/ N. De Meyer/ R. Dedecker/ als secretaris/ A. De Block/ de architect was Geo Bontinck/ de aannemer G. De Gezelle”. Hoge, door baksteen omlijste deuren doorbreken de massieve torenbouw. Horizontale, uit het gevelvlak springende vensterregisters met oorspronkelijk fijne stalen ramen met roedeverdeling; vervangen door witte aluminiumramen met een gelijkaardige indeling. De toegangsdeuren werden door grijze aluminiumdeuren vervangen. Kleine vierkante vensters, links van de toren verticaal boven elkaar herplaatst na het toevoegen van de lift, en rechts horizontaal naast elkaar, zijn voorzien van glas-in-loodramen met figuratieve voorstellingen van verschillende activiteiten van de gemeente (kunsten, ontspanning, haven, onderstand, landbouw…). In de hoek tussen de inkom en de oostvleugel zijn een reeks advertentiekastjes voorzien onder een luifel.

In tegenstelling tot de zuidvleugel kreeg de oostvleugel op de bovenverdieping een reeks kleine, met baksteen omlijste vierkante vensters ter verlichting van de raadzaal. Vooral de noordzijde met zijn verspringende volumes, uitspringende en boven de kroonlijst uitstekende muur waarachter de dienstingang en –trap onder betonnen luifel verscholen zit, heeft een sterk kubistische en plastische uitwerking. De achtergevels worden gemarkeerd door dezelfde horizontale, uit het gevelvlak springende bandramen, afgelijnd door betonnen lateien die in de oksel overgaan in een betonnen luifel met glastegels, gestut door een fijn zuiltje. Een zacht hellend vlak aan de zuidvleugel en trap aan de oostvleugel geven toegang tot het portaal. Hoge, smalle vensters op de bovenverdieping verlichten de raadzaal in de oostvleugel.

De plattegrond toont een omgekeerde L-vorm met uitspringende hoektravee met vestibule. De korte linkervleugel omvat de traphal en verschillende vertrekken, oorspronkelijk voorzien voor de politie. De lange, rechtervleugel herbergt een ruime lokettenzaal voor het publiek en de kabinetten voor de gemeentesecretaris, het college en de burgemeester. De meest indrukwekkende ruimte is de open traphal, verlicht door glastegels in de vloer en in het betonnen gewelfd plafond, met monumentale bordestrap met metalen handlijst. Bij de restauratiewerken van 1975 werd een houten muurbekleding aangebracht die ter hoogte van het bordes voorzien werd van een decoratief paneel, gesigneerd Chantal Petitjean. Ook de trapbekleding en de vloer werden toen vernieuwd. Bij de ingang van de recent vernieuwde lokettenzaal werd een nieuwe infobalie aangebracht. Een vierkante pijler op de bovenverdieping ondersteunt de verschillende plafonds van zuid- en oostvleugel en de toren. De raadzaal neemt bijna de volledige bovenverdieping van de oostvleugel in.

  • Gemeentearchief Zelzate, 861.11, Nieuw gemeentehuis.
  • DEVOS P. 1982: De gemeentehuizen van Oost-Vlaanderen, Inventaris van het kunstpatrimonium van Oost-Vlaanderen, XVII, band 2, Gent, 910-913.
  • MEGANCK L. 2003: Repertorium van de architectuur in België van 1830 tot heden, (o.l.v. Anne Van Loo), Antwerpen, 164-165.
  • S.N. 1981: W.M. Dudok 1884-1974, Monografieën van de Stichting Architectuur Museum, Amsterdam.

Auteurs: Lanclus, Kathleen
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Gemeentehuis Zelzate [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/61133 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.