erfgoedobject

Fondatie Terninck

bouwkundig element
ID
6236
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/6236

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Fondatie Terninck
    Deze vaststelling is geldig sinds

Beschrijving

Godshuis en school voor behoeftige weesmeisjes, in 1697 gesticht door kanunnik Christiaan Terninck, thesaurier van de Onze-Lieve-Vrouwekathedraal, en Jean Hubert, dat oorspronkelijk gevestigd was in de Coppenolstraat. De instelling verhuisde later naar het Karbonkelhuis op de Groenplaats, en is sedert 1703 gevestigd in de Terninckstraat. Datzelfde jaar stichtte Terninck een communiteit van geestelijke dochters, die als meesteressen aan de instelling verbonden waren. Opgeheven door het Franse bewind in 1798, kon de Fondatie Terninck in 1801 haar activiteiten hervatten onder het Bestuur der Burgerlijke Godshuizen, om in 1821 haar onafhankelijkheid te herwinnen. In 1887 werden de oude gebouwen van de Fondatie Terninck vervangen door een weeshuis met school in neogotische stijl, naar een ontwerp door de architect Edmond Leclef. Dit langgerekte complex met een kapel in de oostvleugel, en een veertien traveeën breed gevelfront in baksteenbouw gemarkeerd door een zijrisaliet met puntgevel, werd begin 1945 door een V-bominslag verwoest. De huidige gebouwen in een traditionele bouwstijl geïnspireerd op de architectuur van de 18de eeuw, werden opgetrokken naar een ontwerp door Raphaël (Raf) Speybrouck uit 1947, jaar waarin de instelling haar 250-jarig bestaan vierde. Aannemer R. Van Laeken en Zoon uit Niel voltooide het nieuwbouwcomplex in 1949. Het complex behoort tot het late oeuvre van de West-Vlaamse architect, die begin jaren 1920 actief was in de wederopbouw van Ieper, en begin jaren 1930 mede het Casino van Blankenberge ontwierp. Na afbouw van de onderwijsactiviteiten eind jaren 1970 richtte de Fondatie Terninck zich op de zorg van mentaal gehandicapten, met de oprichting van een dagcentrum in 1988 en een nachtverblijf in 2001. Het complex onderging een grondige renovatie, met toevoeging van een nieuwbouwvleugel, naar een ontwerp uit 2014.

Het complex dat is georganiseerd rond een binnentuin en een speelplaats, omvatte oorspronkelijk een zusterklooster, klaslokalen, een refter en keuken, slaap- en waszalen, individuela kamers, een kapel in de oostvleugel en een turn- en feestzaal in de straatvleugel. Het langgerekte gevelfront, drieëntwintig traveeën breed en twee bouwlagen hoog onder een leien mansardedak, heeft een parement uit gele Nieuwpoortse baksteen. Van blauwe hardsteen is gebruik gemaakt voor de plint, van witte natuursteen voor de deur- en vensteromlijstingen, lekdrempels, het balkon en de fries van het hoofdpaviljoen. Asymmetrisch ingeplant en vijf traveeën breed, wordt dit laatste gemarkeerd door geblokte, kolossale hoekpilasters, een inkomrisaliet in de middenas, en een schilddak. Middenrisaliet met spiegelboogdeur, balkon en steekboogvenster gevat in een frontispice ontleend aan de régencestijl, bekroond door een driehoekig fronton. Verder registers van omlijste steek- en rondboogvensters met sluitsteen. De fries van het klassieke hoofdgestel met houten kroonlijst op klossen, draagt het opschrift: “FONDATIE – 1697-1947 - TERNINCK”. De flankerende traveeën, vier aan de oostzijde en dertien aan de westzijde, zijn eenvoudige van ordonnantie, geritmeerd door geblokte, kolossale pilasters, en opgebouwd uit registers van steekboogvensters met lekdrempel en onderdorpel, geleed door de puilijst, en beëindigd door de houten kroonlijst en de dakkapellen met driehoekig fronton. De laatste travee onderscheidt zich door een omlijste rondboogdeur met een oculus als bovenlicht. In de bouwplannen wordt het complex aan de linkerzijde geflankeerd door een lager poortgebouw met een omlijste rondboogpoort, een beeldnis en oeils-de-boeuf.

  • Stadsarchief Antwerpen, bouwdossiers 1887#1093 en 18#23407.

Auteurs: Braeken, Jo
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Fondatie Terninck [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/6236 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Stad Antwerpen

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.