Historiek en context

Britse zeemansmissie en -kerk opgericht op initiatief van de The Missions to Seamen, in Antwerpen vertegenwoordigd door de heer M. Vischer. Het gebouw in eclectische stijl naar een ontwerp door de architect Rodolphe Frank uit 1911, werd opgetrokken door de aannemer Gebroeders Kockerols in 1912. Op 5 juni 1913 werd het gebouw officieel ingewijd door de bisschop van Londen. Het programma voorzag in een verenigingslokaal op de begane grond, een kapel op de eerste verdieping en een woning voor de bedienaar op de tweede verdieping. De latere benaming The Dawson Memorial Church bracht hulde aan de secretaris van de organisatie in Londen, Commander Dawson. In 1950-1951 voerde de architect Charles Balanck verbouwings- en renovatiewerken uit in het interieur. Bij een verbouwing door de architecte Lucienne Elen in 1959-1960 werd de gevelopstand van de tweede verdieping aangepast. The Missions to Seamen verliet in 1972 het pand, dat na jarenlange leegstand in 2010 werd gerestaureerd tot restaurant door de architecten Paul Wauters en Jan Denissen.

The Missions to Seamen ontstond in 1856 vanuit de Anglicaanse gemeenschap, en kreeg zijn benaming en logo, een flying angel of vliegende engel, in 1858. In Antwerpen was de organisatie actief vanaf 1892. Sinds 2000 herdoopt tot Mission to Seafarers, biedt de organisatie tot op vandaag bijstand aan Britse zeelui in havens overal ter wereld.

The Dawson Memorial Church behoort tot de latere realisaties van de van oorsprong Duitse architect Rodolphe Frank in Antwerpen. Hij was hier actief van omstreeks 1885 tot aan de Eerste Wereldoorlog. Rond de eeuwwisseling evolueerde zijn architectuur van een veeleer conventioneel neoclassicisme, naar een gematigde art-nouveaustijl. Representatief voor deze ontwikkeling zijn de drukkerij Laporte & Dosse uit 1902 op de hoek van Ambtmanstraat en Blindestraat, en het kantoor van de American Petroleum Company uit 1904 in de Clementinastraat.

Architectuur

Met een gevelbreedte van vijf traveeën omvat het gebouw drie bouwlagen onder een plat dak. De lijstgevel, in de fries gedateerd 1912, onderscheidt zich door een verzorgd parement uit witte natuursteen, op een plint uit blauwe hardsteen. Nadrukkelijk horizontaal geleed, beantwoordt de opstand aan een regelmatig ordonnantieschema. Friezen dragen de opschriften: “THE MISSIONS TO SEAMEN” tussen vliegende engelen als het logo van de organisatie, en “THE DAWSON MEMORIAL CHURCH”. Begane grond en eerste verdieping zijn opgebouwd uit registers van rondboogvensters in geriemde omlijsting, met het accent respectievelijk op het zijportaal en de middenas. Gekoppeld onder een waterlijst, dragen de overige vensters reliëfs in het boogveld, ankers op de begane grond en zeemeerminnen op de eerste verdieping. Oorspronkelijk ingedeeld in drie traveeën, onderscheidde de tweede verdieping zich door schijnvoegen, omlijste vensters en de nog bewaarde pilastergeleding. Het huidige vijflicht dateert van de verbouwing uit 1959-1960, maar werd bij een recente restrauratie naar de oorspronkelijke toestand verhoogd. De gevel wordt beëindigd door een klassiek hoofdgestel met omkranste leeuwenkoppen, spiegels en het bouwjaar "1912" in de fries, en een houten kroon- en tandlijst op gekoppelde voluutconsoles. Houten inkomdeur en guillotineramen op de begane grond, en ijzeren vensterschrijnwerk met een glas-in-loodrand op de eerste verdieping.

Volgens de bouwplannen omvat de begane grond een verenigingslokaal met tochtportaal, waarachter de traphal naar de bovenverdiepingen, en lage annexen met sanitair en keuken. De kapel met bergkast en vestiaire neemt de eerste verdieping in, een woning van vier vertrekken de tweede verdieping. Het interieur van de kapel is met uitzondering van het meubilair bewaard: rechthoekige, door hoge ramen verlichte ruimte met een wandgeleding van pilasters, ankers en vliegende engelen in de boogzwikken en stucpanelen in de casementenzoldering, die wordt gedragen door een gietijzeren middenzuil; glas-in-loodraam met Christusfiguur in de achterwand.