erfgoedobject

Eclectisch burgerhuis

bouwkundig element
ID
6556
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/6556

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Eclectisch burgerhuis
    Deze vaststelling is geldig sinds

Beschrijving

Burgerhuis in eclectische stijl gebouwd in opdracht van Jos Thijssen-Peeters, naar een ontwerp door architect Gustave Fierens uit 1914. Het pand vormt de hoek van de Bosmanslei en het 'Rond Punt' van de Jan Van Rijswijcklaan, destijds één van de meest prestigieuze locaties aan de toegang tot de nieuwe wijk. De bouw werd vóór het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog aangevat, maar bleef vermoedelijk vanwege de onzekere tijden onafgewerkt. Pas in 1918, kort vóór de Wapenstilstand, werden de werken verdergezet en volgens aangepaste plannen voltooid. Vanaf 1920 betrok Arthur Bernaerts de woning, een aannemer van bouwwerken, schrijnwerkerij en meubelmakerij, met ateliers in de Balansstraat.

In opdracht van Thijssen-Peeters ontwierp Fierens tussen 1908 en 1914 minstens een twaalftal burgerhuizen in Antwerpen, telkens bedoeld als vastgoedinvestering. De vier woningen in deze wijk, een intussen gesloopte rijwoning aan de Jan Van Rijswijcklaan uit 1910, twee gekoppelde burgerhuizen op de hoek van de Van Putlei en de Markgravelei uit 1912, en deze laatste woning aan de Bosmanslei, onderscheiden zich door een voornaam, monumentaal cachet en een sculpturale ornamentatie, ontleend aan de Franse Lodewijk-XIV-stijl en het rococo of classicisme. In deze vroege fase van zijn loopbaan paste Fierens voor andere opdrachtgevers evengoed een hoogst decoratieve art-nouveaustijl toe. Tijdens het interbellum evolueerde de architect vervolgens naar een zakelijk modernisme, met belangrijke realisaties in de sociale woningbouw.

Het gebouw is opgetrokken op een vrij ondiep en volledig ingesloten hoekperceel, en maakt met een vooruitspringende rotonde de overgang tussen beide gevelwanden. In de oorspronkelijke bouwplannen voorzag het ontwerp drie bouwlagen en een mansardedak, dat in de voltooiingsfase werd vervangen door een bijkomende verdieping onder een plat dak. Het gevelfront met een verzorgd parement in natuursteen op een arduinen plint, evolueert met een dynamisch, ingesneden beloop over een breedte van vijf ongelijke traveeën. De gevelcompositie legt de klemtoon op de vijfzijdige hoekrotonde met hoekblokken, die oorspronkelijk werd bekroond door een leien koepelhelm met lantaarn. Het brede zijrisaliet links ervan, wordt gemarkeerd door een over drie bouwlagen oplopende, rechthoekige erker, en een balustrade tussen postamenten. Horizontaal geleed in een lage begane grond, twee hoofdverdiepingen en een attiek, worden de registers nadrukkelijk belijnd door kordons, het hoofdgestel en de kroonlijst. De ordonnantie beantwoordt verder aan een klassieke regelmaat, met rechthoekige en steekboogopeningen. Ontleend aan de Franse beaux-arts-traditie, is de ornamentatie beperkt tot de twee hoofdverdiepingen, en ondergeschikt aan de sobere lijnvoering. Fijne waterlijsten en borstweringen omlijsten de vensters, en geprofileerde panelen vullen de penanten, met medaillons ter hoogte van de tweede verdieping. Het houten vensterschrijnwerk bleef bewaard, evenals het sierlijke smeedwerk van de deur, de venstertralies met een vergulde strik en chute, en het voortuinhek met arduinen posten.

Volgens de bouwplannen bood de begane grond ruimte aan een kantoor met aansluitend de keuken, en een spreekkamer, zijdelings geflankeerd door de inkom en het trappenhuis. Vermoedelijk bestond de bel-etage uit een salon en eetkamer met office, en beide bovenverdiepingen uit twee slaapkamers en een badkamer.

  • Stadsarchief Antwerpen, bouwdossiers 1914#5640 en 1918#7609.

Auteurs: Braeken, Jo
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Eclectisch burgerhuis [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/6556 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Stad Antwerpen

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.