Neoclassicistisch burgerhuis met gaaf bewaard begin-20ste-eeuws apotheekinterieur op de begane grond.

Context en historiek

Sedert 1901 is op dit adres een apotheek gevestigd. De eerste apotheker Arnold Hendrix baatte hier apotheek "Germania" uit. Nadien kwam de zaak in handen van schoonzoon Pieter De Nys-Hendrix die de apotheek in de jaren 1970 overliet aan de huidige apotheker. Vandaag wordt de Officina-apotheek uitgebaat in het aanpalende pand met een doorgang naar de oude winkel. De woning werd gebouwd volgens een bouwaanvraag van 1892 voor Jules Van der Veken, die de toelating kreeg er datzelfde jaar een smidse in te richten. Het gaat om een enkelhuis van drie traveeën en twee bouwlagen onder zadeldak. In 1901 bekomt apotheker Arnold Hendrix toelating voor het toevoegen van een verdieping; waarbij het bouwplan voorziet in een zadeldak. Ongedateerde ontwerpplannen tonen echter de huidige toestand met mansardedak. Verder blijkt uit deze plannen dat de gelijkvloerse verdieping aanvankelijk twee salons omvatte die later werden omgevormd tot winkel- en bureelruimte.

Uit deze eerste verbouwingsfase dateert ook de vroeg-20ste-eeuwse interieurinrichting die is gedocumenteerd via bewaarde ontwerptekeningen uit 1901 naar ontwerp van Alfr. Van Neste en vermoedelijk vervaardigd door G. Van Bergen "entrepreneur, Rue de Saxe Anvers". De plannen en detailtekeningen tonen de toonbank met verlichtingsarmaturen, meubilair, binnenschrijnwerk en plafondverlichting. Ook de glas-in-loodbeglazing werd ontworpen door Alfr. Van Neste. De latere verbouwingsfases in 1931 door apotheker A. Hendrix en nadien in 1950 door apotheker P. De Nys-Hendrix hadden betrekking op uitbreidingswerken aan de achterbouw.

Gevel

Burgerhuis van drie traveeën en drie bouwlagen onder mansardedak. De bepleisterde en beschilderde lijstgevel vertoont de standaard kenmerken van dit type woningen op het Zuid. Kroonlijst op klossen, kordons en doorlopende onderdorpels, hardstenen plint met betraliede keldervensters, imitatievoegen op de begane grond, centraal vensterrisaliet met imitatievoegen en balkon. De rechthoekige muuropeningen zijn in eenvoudige lijsten gevat en hebben authentiek schrijnwerk. Het leien mansardedak omvat een dakvenster bekroond door een driehoekig fronton en geflankeerd door twee oculi.

De woning komt goed tot haar recht in de rij van vier gelijkaardige neoclassicistische panden van nummers 59 tot 65. In de ramen van de begane grond zijn de gezandstraalde opschriften "Pharmacie" en "Apotheek" aangebracht.

Winkelinterieur

Het grondplan omvat een klassieke 19de-eeuwse enkelhuisindeling met in de linkertravee de inkomhal met trappenhuis en in de twee rechtse traveeën een enfilade van twee salons en een veranda. Beide salons werden in een latere verbouwingsfase omgevormd tot winkel- en werkruimte. Als gevolg van de verschillende uitbreidingsfasen aan de achterbouw is het perceel vandaag volledig bebouwd.

Voor het winkelinterieur ontwierp Alfr. Van Neste een totaalconcept waarbij deuromlijstingen, lambriseringen, wandmeubels en etalageschermen zijn uitgevoerd in een eenvormige classicerende Vlaamse neorenaissance-stijl. De afbeeldingen op de glas-in-loodbeglazing, eveneens van de hand van Alfr. Van Neste, verwijzen naar het apothekersberoep met thema’s "Oude Vlaamsche Apotheek" en "de Alchimist" en portretten van 16de- en 17de-eeuwse alchemisten en plantkundigen. Het zwaar uitgewerkte stucwerkplafond met centrale rozet en bewaarde luster heeft een brede beschilderde fries met geschilderde taferelen van engelen die medicijnen distilleren. De vloer is afgewerkt met een eikenhouten parket in visgraatmotief.

Al het meubilair is opgebouwd volgens dezelfde vormentaal en symmetrische compositie, waarbij de kasten in de winkelruimte rijkelijker zijn uitgevoerd dan deze in de werkruimte. De winkelruimte omvat een vrijstaande toonbank, twee grote wandkasten aan weerszijden van de ruimte en twee kleine wandkasten die de doorgang naar de achterliggende werkruimte flankeren. Tweeledig van opbouw, bestaan de wandkasten uit gesloten kasten met geometrische versiering in het onderste, en open rekken met houten schappen op woutermannen en vitrinekasten in het bovenste register. Het geheel wordt geritmeerd door vooruitspringende risalieten, balusters en colonnettes met Ionische kapitelen.

De klemtoon in het interieur wordt gelegd op de wandkast achter de toonbank waar het middenrisaliet wordt bekroond door een gebroken fronton met Maria met kind in een nis. Verder bevat dit middenrisaliet een vitrinekast met groene beglazing in glas in lood. Een goederenliftje geïntegreerd in het onderste register verbindt de winkel met de kelderruimte.

De vrijstaande toonbank is uitgevoerd met dezelfde ornamentiek als de wandkasten. De voorzijde is versierd met panelen met geometrische motieven geritmeerd door colonnettes met Ionisch kapiteel. De toonbank wordt bekroond door een opbouw uit raamwerk met heldere geslepen beglazing waarop twee verlichtingsarmaturen. De etalage wordt afgesloten van de winkelruimte door middel van lage etalageschermen in glas in lood met de thema’s "Oude Vlaamsche Apotheek" en "Alchemist" worden afgebeeld. In de etalage worden oude apothekersinstrumenten uitgestald, waaronder distilleerbokalen, thermometers, spuiten,... Tot de originele uitrusting behoren een houten paraplubak met slangenmotief, apothekerspotten uit glas en porselein, vijzels, een personenweegschaal,....

Het meubilair in de werkruimte is eenvoudiger van uitvoering en omvat twee wandkasten, een wandrek en een vrijstaande bereidingstafel. De wandkasten zijn tweeledig van opbouw met onderaan gesloten buffetten met verdiepte panelen en bovenaan vitrinekasten bekroond door een eenvoudig fronton. Het wandrek betreft een vitrinekast aangebracht boven de lambrisering. De kastdeuren van de bereidingstafel zijn uitgevoerd conform de wandmeubelen.