Historiek en context

Appartementsgebouw in modernistische stijl op de hoek van Carnotstraat en Bisschopstraat, gebouwd in opdracht van het echtpaar J. Haegemans-de Ridder, naar een ontwerp door de architect Joseph Somers uit 1935 (gevelsteen). Het gebouw dat een winkel met woonst en zes appartementen omvat, werd in 1936 voltooid. Het hoekperceel maakte deel uit van een reeks stadsgronden die waren onteigend voor de verbrede heraanleg van de Carnotstraat. Op de andere hoek van het bouwblok met de Dambruggestraat bouwde Somers eveneens in 1935-1936 het gelijkaardige appartementsgebouw De Ley. Gelijktijdig realiseerde de architect op het aanpalende perceel Bisschopstraat 3-3A het appartementsgebouw Van Hove, en in 1937 rug aan rug hiermee het appartementsgebouw Weber (Dambruggestraat 2-4). Tussen de appartementsgebouwen Haegemans en De Ley in, bracht de architect Nachman Kaplansky in 1935-1936 de aanpalende appartementsgebouwen Van Dessel en Bout tot stand.

Joseph (Jos.) Somers startte zijn carrière vermoedelijk begin jaren 1920 en bleef minstens tot het einde van de jaren 1950 actief. Voor zijn residentiële ontwerpen lijkt Somers tot het einde van het interbellum te hebben vastgehouden aan een behoudende koers, met realisaties in vooral beaux-artsstijl of art deco. Tegelijk toonde Somers zich vanaf de jaren 1930 in dienst van het bedrijfsleven als een eigentijdse en vooruitstrevende architect, met realisaties zoals het handelsgebouw Léon Van Parijs in de Zeevaartstraat uit 1935, één van de belangrijkste uitingen van internationaal georiënteerde art deco in Antwerpen. Verder realiseerde Somers in Antwerpen tijdens de jaren 1930 een tiental appartementsgebouwen in art deco of modernistische stijl, en vanaf eind jaren 1940 tot eind jaren 1950 zelfs een vijfentwintigtal. Deze naoorlogse groep heeft echter aan een weinig opvallende en conventionele architectuur gemeen, conform aan de toen gangbare bouwprogramma’s.

Architectuur

Afgerond hoekgebouw van vier traveeën en zeven bouwlagen onder een plat dak. Waar de structuur berust op een gewapend betonskelet, bestaat het gevelparement uit alternerend witte natuursteen voor voor de borstweringen, en “Kempisch” baksteenmetselwerk met schaduwvoegen voor de penanten. Oorspronkelijk onderscheidde de pui zich door een zwarte tegelbekleding, die enkel in de rechter hoekpenant bewaard is. Bepalend voor de gestroomlijnde vormgeving zijn de ronding van de hoekpartij en de strakke horizontale gelaagdheid, nog versterkt door het contrast in reliëf en materiaalgebruik. Drielichten doorbreken de afgeronde hoekpartij, en de twee rechter traveeën zijn over de eerste vijf verdiepingen uitgewerkt als een overkragende erkerpartij met brede hoekramen, bekroond door een smeedijzeren borstwering. Een eenvoudige daklijst vormt de gevelbeëindiging. Behalve de bekleding is ook het oorspronkelijke metalen schrijnwerk van de winkelpui, van de privé-inkom en de vensters vernieuwd.

Volgens de bouwplannen wordt de winkel op de begane grond geflankeerd door de winkelwoonst, die uit een zitkamer-keuken, twee slaapkamers en een badkamer bestaat. Ontsloten door de gemeenschappelijke, zijdelings ingeplante inkom- en traphal met lift, omvat de bovenbouw zes gestandaardiseerde appartementen, één per verdieping. Georganiseerd rond een centrale hal wordt de straatzijde ingenomen door de suite van eet- en woonkamer en twee slaapkamers. Aan de achterzijde grenzen de keuken met terras, de badkamer annex wc, de vestiaire en de meidenkamer aan de lichtschacht.