Historiek

Garage in art-decostijl opgetrokken in opdracht van Oscar Permeke en August (Gust) Vermeulen, naar een ontwerp door de aannemers Gebroeders Vermeulen uit 1926. Het betrof de aanpassing van een bestaand garagecomplex, waarvan de voorbouw werd heropgebouwd. Garage Permeke & Vermeulen, later Garage Permeke, was dealer van de Amerikaanse Ford Motor Company. Het bedrijf was sinds 1923 gevestigd in de Schermersstraat en aan het Statieplein (huidig Koningin Astridplein), en bouwde in 1938 een service-station aan de Jan Van Rijswijcklaan.

De industriële bedrijvigheid van deze site op de kop van het bouwblok gevormd door De Coninckplein, Muizenstraat, Lange Beeldekensstraat en Dambruggestraat, oorspronkelijk palend aan de oude spoorlijn Antwerpen-Roosendaal (cf. Station Antwerpen-Dam), klimt op tot het derde kwart van de 19^de eeuw. Jean Persenaire (Antwerpen, 1824-1907) vestigde hier in 1866 zijn kuiperij, krattenmakerij en stoomzagerij, een bedrijf opgericht in 1824 gespecialiseerd in Amerikaanse duigen. Op de hoek van De Coninckplein en Muizenstraat bouwde hij in 1870 zijn privé-hotel met kantoren, en na een brand in 1889 werd tussen de Muizenstraat en de Lange Beeldekensstraat een nieuw fabrieksgebouw opgetrokken naar een ontwerp door de architect Georges Matthyssens uit 1890. De Etablissements Persenaire, de belangrijkste fabrikant en exporteur van houten vaten in Antwerpen, verhuisde na de Eerste Wereldoorlog naar een bedrijfsterrein aan de Vaartkaai in Merksem. In 1920 vestigde de garage Nouveaux Etablissements Morisons zich in de oude fabriek, en liet door de architect Paul Van Glabbeek een nieuw poortgebouw optrekken aan het De Coninckplein.

In 1926 nam de Garage Permeke & Vermeulen het bedrijf over, en liet de voorbouw aan het De Coninckplein heropbouwen. Aanvankelijk voorzag het programma van de nieuwe voorbouw in een winkel met magazijn naast de inrit van de garage, kantoren op de entresol, en telkens een ruim appartement op de twee bovenverdiepingen. Daarvan werd er uiteindelijk slechts één gerealiseerd, bewoond door Oscar Permeke zelf. In 1932 verhoogden de architecten Vincent Cols en Jules De Roeck het gevelfront met een blinde attiek. Het architectenbureau, dat in 1929-1931 al de Ford-fabrieken aan de Noorderlaan tot stand had gebracht, bouwde in 1934-1935 een nieuwe garageloods op het binnenterrein. De tweebeukige constructie van zes traveeën uit gewapend beton telde twee bouwlagen onder een sheddak, ontsloten door een gebogen helingsbaan. Deze werd in 1952 met de drie zuidelijke traveeën uitgebreid door de architecten Carlo Peeters en René Guillaume. Garage Permeke werd in 2003 gedeeltelijke gesloopt voor de bouw van de Permeke Bibliotheek, een project van de Stad Antwerpen door het architectenbureau Stramien ontworpen en uitgevoerd in 1998-2005. Alleen de volledig ontmantelde en omgebouwde garageloods met sheddak uit 1934/1952 bleef behouden, met herstel van de draagstructuur en hellingsbaan.

Architectuur

Voorbouw van drie traveeën en twee bouwlagen met entresol. De lijstgevel heeft een gecementeerde bekleding in simili-natuursteen. De opengewerkte pui met entresol wordt geritmeerd door pilasters met lijstkapiteel, en geopend door hoge rechthoekige vitrines en een inrijpoort met afgeronde bovenhoeken. Deze zijn ter hoogte van de entresol gevuld met glas-in-loodramen. Twee gebogen bow-windows met een drielicht, typische cannelures en waterlijsten markeren de bovenverdieping. Een klassiek hoofdgestel vormt de gevelbeëindiging.

Volgens de bouwplannen bood de begane grond ruimte aan de winkel, de centraal ingeplante traphal en het achterliggend magazijn met loskade en kantoortjes, geflankeerd door de inrij naar de garage. De entresol werd ingenomen door drie kantoren en een magazijn. Het appartement op de bovenverdieping, vermoedelijk bestemd voor uitbater Oscar Permeke, bestond uit een L-vormige suite van salon, kantoor en eetkamer, een keuken annex meidenkamer, twee slaapkamers en een badkamer.