Teksten van Burgerhuis in art-nouveaustijl

https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/6726

Burgerhuis in art-nouveaustijl ()

Historiek en context

Burgerhuis in art-nouveaustijl, naar een ontwerp door de architect Jean-Laurent Hasse uit 1908 (inscriptie puilijst). Het project omvatte een magazijn voor stouwersgereedschap, een kantoor en een stal achteraan op het perceel. Opdrachtgever was stouwersbaas Dominique Vincent (Domingo Vicente) Roca (°Sevilla, 1871), die met zijn ouders stouwer Domingo Roca (°Vinaroz, 1838) en Angela Mu(r)ciente (°Villamanrique, 1845) vanuit Sevilla naar Antwerpen emigreerde in 1882. Hij huwde in 1892 met Amélie Petronelle Bontenakel (°Antwerpen, 1870), met wie hij twee dochters kreeg geboren in 1892 en 1893. Roca had aanvankelijk de aannemer Jacques Vroomen geëngageerd, die in 1907 en 1908 twee ontwerpen maakte voor een huis met magazijn eveneens in art-nouveaustijl. Hasse bouwde ongeveer gelijktijdig de aanpalende woning Uyterhoeven in neorococostijl. De werken werden vermoedelijk uitgevoerd door de aannemers Louis Marie Corneel Buisseret en Frans Verhoeven, die in 1909 de achterbouw ter hoogte van de tweede verdieping nog uitbreidden met een keuken.

De woning Roca behoort tot de zeldzame art-nouveau-ontwerpen uit het rijpe oeuvre van Jean-Laurent Hasse, die actief was van 1875 tot zijn overlijden in 1925. Tijdens de eerste decennia van zijn loopbaan bouwde de architect een groot aantal voorname burgerhuizen in eclectische en neo-Vlaamserenaissance-stijl in Antwerpen waaronder zijn eigen woning in de Osystraat. Vanaf de jaren 1900 verplaatste het zwaartepunt van zijn activiteiten zich naar architectuur voor de industrie, zoals de kantoren en werkplaatsen van Bell Telephone Manufacturing Company in de Boudewijnsstraat waarvoor hij al in 1882 de eerste gebouwen ontwierp, de Compagnie Générale des Tramways d’Anvers in de Grotehondstraat uit 1903, en het automerk Minerva waarvan de eerste fabriek in de toenmalige Warandestraat in 1904 tot stand kwam.

Architectuur

Met een gevelbreedte van drie traveeën omvat de rijwoning van het bel-etagetype drie bouwlagen onder een zadeldak. De lijstgevel onderscheidt zich door een polychroom parement uit roomkleurige Silezische brikken in kruisverband, geaccentueerd door geel en bruin geglazuurde baksteen voor speklagen, ontlastingsbogen en lijstwerk. Blauwe hardsteen is gebruikt voor de hoge, geprofileerde plint, en de deur- en vensteromlijstingen van de begane grond, witte natuursteen voor het parement van de begane grond, de puilijst, speklagen, hoek-, sluit- en kraagstenen, en de vensteromlijstingen van de bel-etage. Geleed door de puilijst en licht asymmetrisch van opzet, beantwoordt de opstand aan een regelmatig ordonnantieschema. De compositie legt de klemtoon op het twee traveeën brede zijrisaliet, dat is afgewerkt door een boogfries met sluitstenen, kraagstenen en rozetten in de boogvelden. Verder onderscheidt het risaliet zich door polychrome art-nouveaupanelen in imitatie-sgraffito, met een vrouwenprofiel en florale patronen op de middenpenant en de borstwering van de tweede verdieping. Op de begane grond, korfbogige magazijnpoort, getralied kantoorvenster en rondbogige inkomdeur in een brede vlakke omlijsting. De bel-etage wordt geaccentueerd door rechthoekige vensters met afgeronde bovenhoeken en lekdrempel, gevat in een vlakke omlijsting met oren, neuten en art-nouveaupanelen van hetzelfde type in de borstwering en het boogveld met diamantkopsleutel. Op de tweede verdieping, rondboogvensters met diamantkopsleutel, doorgetrokken imposten, lekdrempel en onderdorpel Een gekorniste, houten kroonlijst met modillons en tandlijst vormt de gevelbeëindiging, in de linker travee boven een polychrome fries. Het houten schrijnwerk van de inrijpoort en inkomdeur met siersmeedwerk, evenals van de vensters met typische roeden is bewaard.

Volgens de bouwplannen wordt de begane grond over de volledige oppervlakte van het perceel ingenomen door het magazijn voor stouwersgereedschap, dat achteraan twee bouwlagen omvat. Aan de straat zijn hierin het kantoor en de zijdelings ingeplante inkom- en traphal geïntegreerd, achteraan op het perceel de paardenstal met twee boxen verlucht door een schacht. De eerste verdieping biedt ruimte aan de spreekkamer en het salon met in enfilade de eetkamer en de veranda onder een bovenlicht en het terras, de laatste twee geflankeerd door de badkamer en keuken annex wc. Op de tweede verdieping bevinden zich twee kamers, een kabinet, een achterkamer en keuken.

  • Stadsarchief Antwerpen, bouwdossiers 1908#355, 1907#1911, 1908#175 en 1909#698; vreemdelingendossier 481#49249.

Auteurs:  Braeken, Jo
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Burgerhuis in art-nouveaustijl [online], https://id.erfgoed.net/teksten/313228 (geraadpleegd op ).


Art-nouveauburgerhuis ()

Art-nouveau-getint burgerhuis van drie traveeën en drie bouwlagen onder zadeldak (nok parallel aan straat) naar ontwerp van J.L. Hasse (zie inscriptie puilijst) uit 1908 voor D. Roca.

Recent opgefriste witte bakstenen lijstgevel met dito kleurige banden en gebruik van natuursteen onder meer voor het parement van de begane grond. Bovengevel met gerestaureerde mozaïekpanelen met gestileerde florale motieven en vrouwefiguur. Risalietvormende travee rechts met boogfries onder houten kroonlijst op klossen. Boogvormige en rechthoekige muuropeningen, laatstgenoemde met waterlijst; originele roedeverdeling.

  • Stadsarchief Antwerpen, bouwdossiers 1908#175 en 1908#35.

Bron: PLOMTEUX G. & STEYAERT R. met medewerking van WYLLEMAN L. 1989: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Stad Antwerpen, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 3nc, Brussel - Turnhout.
Auteurs:  Plomteux, Greet; Steyaert, Rita
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Burgerhuis in art-nouveaustijl [online], https://id.erfgoed.net/teksten/6726 (geraadpleegd op ).