Teksten van Café du Dôme

https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/6817

Café du Dôme ()

Het opvallende, rijk uitgewerkte eclectische Café du Dôme werd in 1893 ontworpen door architect Jos Bascourt in opdracht van de "Naamlooze Maatschappij voor het Bouwen van Burgershuizen". Het is één van de meest opvallende gebouwen van Zurenborg en een topstuk uit het oeuvre van Bascourt. De rijk gedecoreerde koepel is een realisatie van decorateur J. Verstappen.

De bouwmaatschappij stelde zich tot doel om de nieuwe wijk Zurenborg uit te bouwen tot een aantrekkelijke woonbuurt. Café du Dôme moest één van de sluitstukken van de wijk vormen, op de hoek van de Grotehondstraat en de Windhondenstraat. Toen de spoorweg werd aangelegd, werd de Windhondenstraat van de kaart geveegd. Café du Dôme is nu gelegen aan het pleintje dat gevormd wordt tussen de fraaie spoorwegberm waarop vier straten uitkomen. Het pand werd gebouwd als café/koffiehuis, was een tijd in gebruik als politiekantoor, en is nu een restaurant, waarbij de architecturale kwaliteiten van het pand als visitekaartje worden uitgespeeld.

Het gebouw heeft een uitgesproken eclectische bouwstijl, met elementen uit de neo-Vlaamse-renaissance en de barok. Materiaalgebruik, levendig dakenspel en ornamentiek zijn kenmerkend voor deze pittoreske en rijk versierde trend. De lijstgevels zijn opgetrokken in een combinatie van rode baksteen en witte natuursteen voor entablement, speklagen, ornamentiek en vensteromlijstingen. De leien bedaking bestaat uit een centrale koepel, twee torens met klokkenstoel, aangevuld met schilddaken voor de zijvleugels. De dakvensters kregen gebogen frontons en vleugelstukken.

Café du Dôme bestaat uit een monumentale centrale ronde zaal bekroond door een koepel, geflankeerd door twee hoekrisalieten. Het centrale, ronde gedeelte is door monumentale pilasters in traveeën verdeeld. Aan weerskanten hiervan een opvallende deurtravee, bekroond met een daktorentje en versierd met zware barokornamentiek. Rondboogdeuren in zware omlijsting met diamantkoppen, gebogen, gebroken fronton en geornamenteerd rondboogveld.

Het pand telt drie bouwlagen en kreeg per verdieping een andere vorm van vensteropeningen. Op de begane grond zijn de rechthoekige vensteropeningen bekroond met zware driehoekige frontons. De bel-etage tekent zich expressief af door de bifora's in geblokte archivolten en een strook met dambordpatroon in het siermetselwerk. De bovenverdieping kreeg in elke travee een breed rechthoekig venster met drie natuurstenen deelzuiltjes. Over de volledige gevel verspreid zien we schelpmotieven, friezen, zuiltjes, oeils-de-boeuf, gevoluteerde lucarnen en topvazen.

De exuberante, barokke aankleding wordt doorgetrokken in het interieur. De rotonde is gemarkeerd door een sterk uitgewerkt koepelvormig stucplafond. De ornamentiek van dit plafond is het werk van de Antwerpse decorateur J. Verstappen, die deze realisatie expliciet vermeldt op zijn briefpapier. De koepel vormt het pronkstuk van het gebouw.

  • Stadsarchief Antwerpen, Bouwdossiers, 1893 # 594, 1901 # 139 (briefpapier Verstappen).
  • VANHOVE B. 1978: De Art Nouveau-architectuur in het Antwerpse: een doorsnede, onuitgegeven licentiaatsverhandeling Rijksuniversiteit Gent, 35.

Auteurs:  Hooft, Elise
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Hooft E. 2014: Café du Dôme [online], https://id.erfgoed.net/teksten/158695 (geraadpleegd op ).


Voormalig politiebureel ()

Voormalig politiebureel (zie opschrift), eertijds hoekhuis met Windhondenstraat, laatstgenoemde opgeslorpt door spoorwegberm.

Imposant pand in eclectische stijl met neobarok- en neorenaissance-elementen, opgetrokken in 1893 naar ontwerp van J. Bascourt. Deels gebogen bak- en natuurstenen lijstgevel van zes traveeën en drie bouwlagen, arduinen plint, complexe leien bedaking met mansarde- en groot koepeldak, dakvensters met vleugelstukken, gebogen frontons en topvazen. Verticaal accent door vlak afgedekte torenvormige hoger opgaande ingangstraveeën (tweede en laatste travee) met gebogen balkonnetjes (derde verdieping) en door ritmerende lisenen. Visueel samenhorende eerste en tweede bouwlagen afgesloten door kordon, geornamenteerd fries en gekorniste waterlijst; derde bouwlaag uitgewerkt als register: gekoppelde vensters met deelzuiltjes, doorlopende lekdrempels en afsluitende natuurstenen waterlijst met zware topvazen. Rechthoekige vensters van begane grond onder driehoekig fronton waarboven gekoppelde rondboogvensters in brede geprofileerde rondboog met diamantkoppen. Ingangstravee met rondboogvensters en oeils-de-boeuf. Rondboogdeuren in zware omlijsting met diamantkoppen, gebogen, gebroken fronton en geornamenteerd rondboogveld.

  • Stadsarchief Antwerpen, Bouwdossiers D2, 1893, Modern Archief 20.284, dossier 594.
  • VANHOVE B. 1978: De Art Nouveau-architectuur in het Antwerpse: een doorsnede onuitgegeven licentiaatsverhandeling Universiteit Gent, 35.

Bron: PLOMTEUX G. & STEYAERT R. met medewerking van WYLLEMAN L. 1989: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Stad Antwerpen, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 3nc, Brussel - Turnhout.
Auteurs:  Plomteux, Greet; Steyaert, Rita
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Plomteux G. & Steyaert R. 1989: Café du Dôme [online], https://id.erfgoed.net/teksten/6817 (geraadpleegd op ).