Winkelpand en aanpalend burgerhuis in neoclassicistische stijl, oorspronkelijk deel uitmakend van een ensemble van zeven panden op de hoek van Haantjeslei en Van Schoonbekestraat, naar een ontwerp door de architect Albert Arnou uit 1899. Opdrachtgever was Petrus Franciscus Huygels- van Humbeeck, een aannemer en bouwondernemer vooral actief in de privé-woningbouw, van wie in Antwerpen bouwprojecten zijn teruggevonden uit de jaren 1883 tot 1919, zowel in eigen beheer als voor derden.
Albert Arnou, die actief was vanaf zowat 1880 tot kort vóór de Eerste Wereldoorlog, bouwde tientallen huizen in Antwerpen waarvan een groot aantal in Zurenborg. Voor zijn belangrijkste realisaties paste hij zowel een gereserveerde neoclassicistische als een uitbundige neo-Vlaamserenaissance-stijl toe, of de klassiek geïnspireerde beaux-artsstijl.
Het winkelpand, een afgeschuind hoekhuis met een gevelbreedte van zes traveeën, omvat drie bouwlagen onder een zadeldak. De linker travee zijde Haantjeslei, volgens de bouwplannen een annex met één bouwlaag minder, werd later op gelijke hoogte gebracht met het hoofdvolume. De bepleisterde en beschilderde lijstgevel, met schijnvoegen op begane grond en bovenverdiepingen, rust op een plint uit blauwe hardsteen. Horizontaal geleed door waterlijsten, en verticaal geritmeerd door risalieten, legt de compositie de klemtoon zowel op de afgeschuinde hoektravee als op de eerste verdieping. Boven het gedichte winkelportaal met driehoekig fronton op consoles, wordt de hoektravee gemarkeerd door een rondboognis met Mariabeeld, sterrenhemel en lantaarn onder een gebogen fronton; het driehoekige fronton met topstuk dat de travee oorspronkelijk bekroonde, is verdwenen. Verder beantwoordt de opstand aan een regelmatig ordonnantieschema. Winkelramen en het privéportaal maken de begane grond uit. De eerste verdieping wordt gemarkeerd door een register van entablementvensters met pilasters en onderdorpel, de tweede verdieping door een register van rondboogvensters met sluitsteen en waterlijst op doorgetrokken imposten; de rechtertravee zijde Van Schoonbekestraat onderscheidt zich door tweelichten. Een gekorniste houten kroonlijst op klossen en tandlijst vormt de gevelbeëindiging. Vermoedelijk vernieuwd schrijnwerk; gietijzeren voetschraper.
Het burgerhuis met een gevelbreedte van drie/twee traveeën, omvat twee bouwlagen onder een gemansardeerd zadeldak. De bepleisterde en beschilderde lijstgevel, met schijnvoegen op de begane grond, rust op een plint uit blauwe hardsteen. Geleed door de puilijst en kordonvormende lekdrempels, beantwoordt de opstand aan een regelmatig ordonnantieschema. Registers van rechthoekige deur- en vensteropeningen, op de bovenverdieping met entablement op consoles en onderdorpel met guttae. Een klassiek hoofdgestel met houten kroonlijst en tandlijst op consoles vormt de gevelbeëindiging; dakkapel met driehoekig fronton. De plattegrond beantwoordt aan de klassieke typologie van het burgerhuis, ontsloten door een zijdelings ingeplante inkom- en traphal.
Een gelijkaardig burgerhuis flankeerde het winkelpand zijde Haantjeslei (nummer 215), en voor het overige bestond het ensemble uit vier eclectische burgerhuizen zijde Van Schoonbekestraat (nummers 224-230) van twee (ongelijke) traveeën en drie bouwlagen onder zadeldak. De lijstgevels mogelijk zowel met een bepleisterde afwerking als met een parement uit baksteenmetselwerk en witte natuursteen, werden gemarkeerd door deuromlijsting met fronton, een erker, twee- of drielicht met bewerkt boogveld, fronton of entablement, een ijzeren borstwering of balustrade op de eerste verdieping, en een klassiek hoofdgestel als bekroning. Al deze panden zijn onherkenbaar verbouwd.
Auteurs: Braeken, Jo
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)
Je kan deze tekst citeren als: Braeken J. 2016: Winkel- en burgerhuis in neoclassicistische stijl [online], https://id.erfgoed.net/teksten/194195 (geraadpleegd op ).
Voormalig neoclassicistisch winkelhuis op hoek Van Schoonbekestraat naar ontwerp van A. Arnou, van 1899. Dubbelhuis van zes traveeën en drie bouwlagen onder plat dak. Bepleisterde, beschilderde lijstgevels met schijnvoegen, sokkel van arduin. Op de bel-etage, rechthoekige vensters in entablement, op de derde bouwlaag rondboogvensters in geprofileerde omlijsting met sleutel. Afgeschuinde hoek met gedichte deur en rondboognis met witstenen Onze-Lieve-Vrouwebeeld (geplaatst in 1900), beide afgelijnd met fronton; fronton en topstuk boven de kroonlijst zijn verdwenen.
Nummer 174 (ertegenover), hoekpand in soortgelijke stijl doch met bewaarde winkelfunctie; de afgeschuinde hoek met twee boven elkaar gestelde balkons; privé-ingang in verschillend geordonneerde traveeën uiterst rechts.
Bron: PLOMTEUX G. & STEYAERT R. met medewerking van WYLLEMAN L. 1989: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Stad Antwerpen, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 3nc, Brussel - Turnhout.
Auteurs: Plomteux, Greet; Steyaert, Rita
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)
Je kan deze tekst citeren als: Plomteux G. & Steyaert R. 1989: Winkel- en burgerhuis in neoclassicistische stijl [online], https://id.erfgoed.net/teksten/6826 (geraadpleegd op ).