Teksten van Kunstenaarswoning Gerard Portielje

https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/6852

Woning Gerard Portielje ()

Kunstenaarswoning in eclectische stijl met neo-Vlaamserenaissance-inslag, gebouwd in opdracht van Gerard Portielje, naar een ontwerp door de architect Isidore Smets uit 1887. De woning Portielje vormde het linker pand van een geheel van twee sterk verwante woningen, die kort na elkaar tot stand kwamen. Het rechter pand, gebouwd in opdracht van de heer Goethals, werd in 1952 ingrijpend verbouwd. Isidore Smets, de zoon van de aannemer Louis Smets-Crispyn, lijkt in Antwerpen actief te zijn geweest van kort vóór 1880 tot omstreeks 1905. Van zijn hand zijn tot op heden vooral burgerhuizen in conventionele neoclassicistische stijl bekend.

De kunstschilder Gerard Portielje (Antwerpen, 1856-Remich [Luxemburg], 1929), was een zoon van Jan Portielje (Amsterdam, 1829-Antwerpen, 1908) en een oudere broer van Edward Portielje (Antwerpen, 1861-Antwerpen, 1949), beide eveneens kunstschilder. Uit zijn huwelijk met Carolina Henriette Andreikovits (°Antwerpen, 1859) in 1882, werd één zoon geboren, de architect Alfred Portielje. Aan de Antwerpse academie was hij leerling van Edward Rumfels, Polydore Beaufaux, Joseph Van Lerius en Edward Dujardin. Portielje maakte zijn debuut in 1875, en staat vooral bekend voor zijn genretaferelen, gesitueerd in het landelijke of burgerlijke milieu van de eerste helft van de 19de eeuw. Zijn herberg- en saloninterieurs in een gedetailleerd en fijn geschilderd romantisch realisme, zijn rijk aan figuren en anekdotiek. Hij was tekenleraar onder meer aan de Middelbare School voor Meisjes in de Lange Leemstraat.

Met een gevelbreedte van twee ongelijke traveeën, omvat de rijwoning een souterrain en drie bouwlagen onder een zadeldak. De lijstgevel heeft een parement uit rood baksteenmetselwerk in kruisverband, met gebruik witte natuursteen voor speklagen, waterlijsten, kozijnen, dorpels, de deuromlijsting en het balkon, op een plint uit blauwe hardsteen. Geleed door waterlijsten en asymmetrisch ven opzet, wordt de brede linker travee gemarkeerd door kruiskozijnen en op de eerste verdieping een balkon met consoles en ijzeren borstwering. In de als risaliet geaccentueerde rechter travee, geven verspringende niveaus de achterliggende traphal aan. Het inkomportaal in geblokte omlijsting met diamantkoppen en entablement, heeft als bovenlicht een ronde oculus omlijst door voluten, postamenten en een driehoekig fronton. Een rondbogig spaarveld koppelt de twee bovenliggende niveaus. De gevelbeëindiging bestaat uit een klassiek hoofdgestel met een houten kroonlijst op consoles. Het houten schrijnwerk van de inkomdeur en vensters is bewaard; de oorspronkelijk getraliede souterrainvensters werden recent opengebroken tot garagepoort.

De plattegrond beantwoordt aan de typologie van het burgerhuis ontsloten door de zijdelings ingeplante inkom- en traphal, die hier tegen de conventies in aan de straatzijde is gesitueerd, met de keuken in het souterrain.

  • Stadsarchief Antwerpen, bouwdossiers 1887#1651 (nummer 78) en 1887#326 (nummer 76).

Auteurs:  Braeken, Jo
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Braeken J. 2016: Kunstenaarswoning Gerard Portielje [online], https://id.erfgoed.net/teksten/194317 (geraadpleegd op ).


Twee eclectische enkelhuizen ()

Nummers 78 en 80. Twee enkelhuizen van twee traveeën en drie bouwlagen, eclectische stijl met neo-Vlaamserenaissance-inslag, uit het eerste kwart van de 20ste eeuw. Nummer 80 naar ontwerp van L. Tulpinck en M. De Braey volgens inscriptie. Lijstgevels van bak- en natuursteen op sokkel van arduin.

Nummer 78 met risalietvormende deurtravee; rechthoekige deur met oeil-de-boeuf in omlopende renaissance-omlijsting. Venstertravee met ijzeren balkon op voluutconsoles.

Nummer 80 met gekoppelde bel-etagevensters onder gebroken fronton, balkon met gebombeerde leuning met postamenten van natuursteen en ijzeren hekwerk; inmiddels gesloopt.


Bron: PLOMTEUX G. & STEYAERT R. met medewerking van WYLLEMAN L. 1989: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Stad Antwerpen, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 3nc, Brussel - Turnhout.
Auteurs:  Plomteux, Greet; Steyaert, Rita
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Plomteux G. & Steyaert R. 1989: Kunstenaarswoning Gerard Portielje [online], https://id.erfgoed.net/teksten/6852 (geraadpleegd op ).