Teksten van Neoclassicistische burgerhuizen

https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/6890

Neoclassicistische burgerhuizen ()

Burgerhuizen in necolassicistische stijl door diverse opdrachtgevers, aannemers en architecten opgetrokken tijdens de jaren 1870 en 1880. De rijwoningen met een gevelbreedte van veelal drie of soms vier traveeën, omvatten een souterrain en meestal drie bouwlagen onder zadeldak, of twee bouwlagen onder een mansardedak. Zij behoren tot de meest representatieve en beter bewaarde voorbeelden van dit klassieke type burgerhuis, dat in deze periode aan de Isabellalei de standaardbebouwing uitmaakte.

De bepleisterde en beschilderde lijstgevels met een plint of pui uit blauwe hardsteen, worden gekenmerkt door schijnvoegen of bossage op de begane grond, een nadrukkelijk horizontale geleding door pui- en waterlijsten of doorgetrokken lekdrempels, registers van veelal rechthoekige muuropeningen in stucomlijstingen. Veelal legt de compositie de klemtoon op de middenas, die wordt gemarkeerd door een risaliet en/of balkon(s) met balustrade of ijzeren borstwering. Klassieke gevelbeëindiging met houten kroonlijst op klossen, consoles en tandlijst.

Nummer 4: volgens de bouwaanvraag uit 1874 voor eigen rekening opgetrokken door de aannemer Corneille Jos. Kennes, die in deze periode meerdere woningen bouwde in de wijk. De begane grond is verbouwd. In 1892 bouwde Kennes de tuinmuur tussen de panden Isabellalei 2 en Sint-Vincentiusstraat 1 om tot pakhuis. Deze bakstenen constructie van drie bouwlagen en drie traveeën onder plat dak, heeft een lijstgevel geritmeerd door pilasters en rechthoekige lisenen, en registers van steekboogopeningen waaronder het centrale laadluik.

Nummer 12: volgens de bouwaanvraag uit 1870 gebouwd door de apotheker J.B. Cordemans, ontwerper of aannemer onbekend. Balkon boven het portaal toegevoegd in opdracht van Stanislas Meeus, naar een ontwerp door de architect Louis Gife uit 1880. Volgens de bouwplannen dubbelhuis met een centrale traphal.

Nummers 67-69: symmetrisch geheel van twee burgerhuizen met mansardedak, dubbelhuizen gekoppeld volgens spiegelbeeldschema, waarvoor bouwaanvragen uit 1884. Linker pand (nummer 67) gebouwd in opdracht van Florent Govaerts naar een ontwerp door de architect Jan Schaeps; rechter pand voor eigen rekening opgetrokken door de aannemer Louis Smets-Crispyn, naar een ontwerp door de architect Isidore Smets.

Nummer 75: dubbelhuis voor eigen rekening opgetrokken door de aannemer Louis Smets-Crispijn, naar een ontwerp door de architect Isidore Smets uit 1885.

Nummer 77: burgerhuis met extra mezzanine, voor eigen rekening opgetrokken door de aannemer Louis Peeters-Gowie, naar een ontwerp uit 1886. Gedecapeerde bovenbouw.

Nummer 80: volgens de bouwaanvraag uit 1881 gebouwd in opdracht van C. Bulens., ontwerper of aannemer onbekend.

Nummer 81-83: symmetrisch geheel van twee volgens spiegelbeeldschema gekoppelde burgerhuizen, gebouwd in opdracht van de heer Nauts, naar een ontwerp door de architect Emile Thielens uit 1889. Mogelijk later opnieuw gecementeerde bovenbouw.

Nummer 82: voor eigen rekening opgetrokken door de aannemer Paul Leopold De Coninck, naar een ontwerp uit 1882.

Nummer 87: volgens de bouwaanvraag uit 1887 gebouwd in opdracht van P. Hendrickx, ontwerper of aannemer onbekend.

Nummer 97: resterende linker helft van een geheel van twee volgens repeterend schema gekoppelde burgerhuizen, gebouwd in opdracht van Emile de Harven, naar een ontwerp door de architect Georges Matthyssens uit 1887.

Nummers 68-70 met neorocaille stucwerksleutels (vruchten, maskerkopjes), sierlijke ijzeren venster- en balkonleuningen en origineel schrijnwerk, te dateren circa 1870, is gesloopt na de inventarisatie van 1981-1989, nummer 85 is gesloopt in 1985 tijdens deze campagne.

  • Stadsarchief Antwerpen, bouwdossiers 1874#247, 1892#5 en 1892#207 (nummer 4), 1870#29 en 1880#1363 (nummer 12), 1884#1142 en 1884#776 (nummers 67-69), 1885#587 (nummer 75), 1886#304 (nummer 77), 1881#1345 (nummer 80), 1889#888 (nummers 81-83), 1882#742 (nummer 82), 1887#138 (nummer 87) en 1887#1092 (nummer 97).

Auteurs:  Braeken, Jo
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Braeken J. 2015: Neoclassicistische burgerhuizen [online], https://id.erfgoed.net/teksten/178804 (geraadpleegd op ).


Huizen (Nummers 4, 12, 38-44, 63, 67-69, 68-70, 75-87, 80-82 en 86) ()

Enkelhuizen van drie of vier traveeën en drie bouwlagen onder zadeldak, nummers 67-69 dubbelhuizen van twee bouwlagen onder mansardedak, in neoclassicistische stijl, uit laatste kwart 19de eeuw; nummer 86 eclectisch met neorenaissance-inslag, uit eerste kwart 20ste eeuw. Bepleisterde, beschilderde lijstgevels op verhoogde begane grond of volledige benedengevel van arduin. Markerende schijnvoegen of bossages op de begane grond, doorgetrokken lekdrempels en paneelversiering op de bovenverdieping; centrale erkers en balkons met balustrade of ijzeren borstwering. Klassieke gevelbeëindiging met houten kroonlijst op klossen, consoles, tandlijst. Rechthoekige of segmentbogige muuropeningen in geriemde omlijsting of entablementen.

Nummers 40 tot 44 opgevat als eenheidsbebouwing cf. de zware entablementen rond de balkonvensters met waterlijst en bijkomend fronton voor nummer 42.

Nummers 68-70 met neorocaille stucwerksleutels (vruchten, maskerkopjes), sierlijke ijzeren venster- en balkonleuningen en origineel schrijnwerk, te dateren circa 1870.

Nummer 86 met overdadig eclectisch, neorenaissancistisch genspireerd decor van pilasters, stucwerk (schelpjes, acanthusbladeren, wortels, schilden, doppen en diamantkoppen), brede balustrades, zware voluutconsoles, imposante gevelafsluiting en erker.

Nummer 77 met gedecapeerde bovengevel, nummer 85 inmiddels gesloopt.


Bron: PLOMTEUX G. & STEYAERT R. met medewerking van WYLLEMAN L. 1989: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Stad Antwerpen, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 3nc, Brussel - Turnhout.
Auteurs:  Plomteux, Greet; Steyaert, Rita
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Plomteux G. & Steyaert R. 1989: Neoclassicistische burgerhuizen [online], https://id.erfgoed.net/teksten/6890 (geraadpleegd op ).