Parochiekerk Sint-Aldegondis met kerkhof
bouwkundig element- ID
- 699
- URI
- https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/699
Juridische gevolgen
-
is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Parochiekerk Sint-Aldegondis
Deze vaststelling is geldig sinds -
omvat de aanduiding als beschermd monument Parochiekerk Sint-Aldegondis: toren
Deze bescherming is geldig sinds -
is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Parochiekerk Sint-Aldegondis
Deze vaststelling was geldig van tot
Beschrijving
Moderne kerk van circa 1960, die de oude kerk vervangt, in 1896 vergroot door architect M. Christiaens. Zij leunt aan bij de gotische toren uit de 14de eeuw.
De plattegrond beschrijft een driebeukig schip van twee traveeën met ingebouwde westelijke toren, transept en koor van een rechte travee met vlakke sluiting. Baksteenbouw met afwerking van mergelsteen voor de hoekbanden. Bakstenen rondboogvensters. Gotische toren van mergelsteen, drie geledingen onder ingesnoerde naaldspits (leien). Geprofileerde, mergelstenen waterlijsten tussen de geledingen. Een spitsboogvormig galmgat in elke zijde. Neogotisch portaal in een geprofileerde, hardstenen omlijsting.
Bakstenen interieur, de beuken gescheiden door rondboogarcaden op hardstenen zuilen. Kruisribgewelven tussen rondboogvormige gordelbogen.
Mobilair: beeld van Sint-Amandus, gepolychromeerd hout (16de eeuw); beeld van Sint-Aldegondis, gepolychromeerd hout (17de eeuw); beeld van Onze-Lieve-Vrouw met Kind, gepolychromeerd hout (18de eeuw).
- GEUKENS B., Fotorepertorium van het meubilair van de Belgische bedehuizen, Provincie Limburg, Kanton Bilzen, Brussel-Sint-Truiden, 1975, p. 33-34.
Bron: SCHLUSMANS F. 1996: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Limburg, Arrondissement Tongeren, Kantons Bilzen - Maasmechelen, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 14n3, Brussel - Turnhout.
Auteurs: Schlusmans, Frieda
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)
Aanvullende informatie
Kerkhof
Kerkhof met graftekens uit de 19de- en 20ste eeuw.
Historiek
Het ommuurde, ten noordoosten afgeronde kerkhof van Kleine-Spouwen staat aangeduid op de laat 18de-eeuwse Ferrariskaart. Het kerkhof lag toen te midden een beboomd perceel met ten zuidoosten een gebouw. Volgens de Atlas der Buurtwegen uit 1841 was het kerkhof omhaagd. Het kerkhof werd na de Tweede Wereldoorlog ten noordwesten uitgebreid.
Beschrijving
Het oude, hoger gelegen kerkhof werd grotendeels geruimde en vergroend. Een verlaagde bakstenen muur, deels onder ezelrug en deels met een natuurstenen deksteen omheint de site. Er bleven graftekens uit het einde van de 19de eeuw en de begin van de 20ste eeuw bewaard, meestal eclectische stèles maar ook hardstenen grafkruisen. Verschillende stèles hebben witmarmeren tekstplaten. In een met beton en baksteen omzoomd grafperceel staan twee betonnen grafkruisen voor slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog opgesteld: Petrus Vanhees sneuvelde te Veldwezelt en Christiaan Vanhees was een burgerslachtoffer die overleed te Kleine-Spouwen. Beiden overleden op 10 mei 1940.
De naoorlogse vergroende uitbreiding is deels met een bakstenen muur omheind en deels omhaagd. Verharde paden delen de begraafplaats op in percelen. Het calvariekruis in een nieuw opgetrokken kapel wordt geflankeerd door graven van een priester uit het einde van de 19de eeuw en kindergraven. Op de uitbreiding van het kerkhof bevinden zich naoorlogse graftekens, meestal van het stèle-met-zerk-type die een rijkdom van modernistische vormgeving tonen. De typische evolutie van materialen is er zichtbaar: blauwe hardsteen, houten kruisen, composietsteen, kunststof en graniet. Verschillende graftekens hebben een tekstplaat in marbriet of een porseleinen applicatie.
- Kabinetskaart van de Oostenrijkse Nederlanden voor Zijn Koninklijke Hoogheid de Hertog Karel Alexander van Lotharingen, Jozef Jean François de Ferraris, Koninklijke Bibliotheek van België, uitgegeven in 1770-1778, schaal 1:11.520 herleid naar 1:25.000.
- Atlas van de Buurtwegen, opgesteld naar aanleiding van de wet op de buurtwegen van 10 april 1841, schaal 1:2.500 (overzichtsplannen schaal 1:10.000).
- Kaart van België, Militair Geografisch Instituut, uitgegeven in 1949-1970 (editie 1969), schaal 1:25.000.
- Van Waeyenberge L. 2022: Belgische Oorlogsgraven Kleine-Spouwen [online] https://www.tracesofwar.nl/sights/132240/Belgische-Oorlogsgraven-Kleine-Spouwen.htm (geraadpleegd op 14 juli 2022).
