Gedenkteken voor de oorlogsdoden van de Eerste Wereldoorlog. Bij een recente verplaatsing werd de sokkel deels vernieuwd.

Het gedenkteken werd op 30 september 1923 onthuld in aanwezigheid van de beeldhouwer Antoon Van Parys (Deinze), burgemeester en schepenen, vertegenwoordigers van het V.O.S. (Verbond der Vlaamse Oudstrijders) die het monument grotendeels financierden, en Cyriel Verschaeve die een kanselrede hield over de wereldvrede. Het Belgische volkslied en de Vlaamse leeuw werden gezongen. De beeldhouwer legde volgens het verslag in het tijdschrift "De V.O.S." (30 september, 14 oktober en 28 oktober 1923) de "Herwording van het Vlaamse Volk, uit het graf der gesneuvelden" als kerngedachte in zijn kunstwerk.

Beschrijving van het gedenkteken.

Lage sokkel met onder meer zes uitgehouwen kruisen. Tussen deze sokkel en het eigenlijke beeld is de sokkel recent vernieuwd met kleine kasseistenen.

Het eigenlijke beeld is een monolitisch arduinen blok waaruit een vrouw met hoofddeksel oprijst die met afgewend hoofd in de verte staart, richting IJzer. Haar massieve hand drukt een bos korenhalmen tegen het blok aan. Op het blok zijn de namen van de oorlogsdoden gebeiteld en volgende inscripties: "STAD LOO AAN ZYNE GESNEUVELDEN 1914-1918", en de versregels van Cyriel Verschaeve "HIER LIGGEN HUN LYKEN ALS ZADEN IN 'T ZAND. HOOP OP DEN OOGST, O VLAANDERLAND". Op de zij- en achterkant staan de namen van de doden, met links het wapenschild van Lo.

Het monument is gesigneerd door de beeldhouwer A. Van Parys (°Deinze 1884 - gestorven Gentbrugge 1968), en gedateerd 1923. Deze kunstenaar werd opgeleid aan de Gentse Koninklijke Academie voor Schone Kunsten. Hij leerde beeldhouwen in de ateliers van Mathias Zens en Aloïs De Beule. De museumcatalogus van het Museum van Deinze en de Leiestreek omschrijft het werk en de stijl van Van Parijs als volgt: "Zijn kunstwerken zijn allemaal bijzonder gestileerd en er straalt een diepe, innerlijke gevoelswereld uit. Het weglaten van alle overbodige details, wat de sereniteit van zijn overwegend godsdienstige werken ten goede komt, werd in 1928 als expressionisme omschreven. Zijn beelden zijn uit blote steen gehouwen. Door een minimum aan materie weg te hakken verkrijgt Antoon Van Parys prachtig gestileerde beelden die alle een mystieke expressie hebben. Deze beeldhouwer maakte vooral religieuze werken, graf- en oorlogsmonumenten."

Gedenkteken op het pleintje langs de Ooststraat, vlakbij de Sint-Petruskerk van Lo. Tegen de voorgevel van de kerk hangt nog een gedenkplaat inzake de Eerste Wereldoorlog.

Historische achtergrond

Lo zou de ganse oorlog in geallieerde handen blijven. Het dorp was enkele kilometers ten westen van het front gelegen. In het dorp werden gedurende de oorlog talrijke geallieerde militairen ingekwartierd, onder meer Franse militairen in de kerk. De Belgische artillerie gebruikte de kerktoren van Lo om de vijand te observeren, waardoor deze een doelwit werd van de Duitse artillerie. Midden november 1915 liet de Belgische genie de kerktoren opblazen. Het neervallend puin bracht het gebouw enorme schade toe en ten slotte bleven alleen de buitenmuren nog gedeeltelijk overeind.

Tussen 1919 en 1924 werd de Sint-Pieterskerk hersteld. De kerktoren kreeg een identieke vorm als zijn voorganger, maar wel iets minder hoog. De restauratie van het kerkmeubilair gebeurde pas in de jaren '30. Ook de huizen van de Ooststraat, de top van de stadhuistoren, het gasthuis en het klooster van de Zwarte Zusters werden vernield. Gezien de verwoeste huizenrij niet werd heropgebouwd, is bijna de hele kerk nu zichtbaar vanop het marktplein.

Dit gedenkteken is opgericht ter herinnering aan dertien militairen uit Lo, die tijdens de Eerste Wereldoorlog het leven lieten. Op zondag 30 september 1923 werd het gedenkteken plechtig onthuld in aanwezigheid van de burgemeester en schepenen en de vertegenwoordigers van het V.O.S. (Vlaamse Oud-Strijders). Cyriel Verschaeve hield een kanselrede over de wereldvrede. Het gedenkteken kostte 12.000 fr. waarvan 9.500 fr. door de V.O.S. werd bijeengehaald. De gemeente legde 2.500 fr. plus de installatiekosten bij. Beeldhouwer Van Parijs deed zelf de onthulling. De kerngedachte die hij in dit kunstwerk legde, was de 'Herwording van het Vlaamse volk, uit het graf der gesneuvelden'. Het gedenkteken stelt 'de verrijzende maagd van Lo' voor, een zinnebeeld voor de heropstanding van het stadje Lo uit het oorlogspuin. Naast het officiële Belgische volkslied weerklonk ook de Vlaamse Leeuw.

Het gedenkteken is gesigneerd door de beeldhouwer Van Parijs (°Deinze 1884 - gestorven Gentbrugge 1968), en gedateerd 1923. Deze kunstenaar werd opgeleid aan de Gentse Koninklijke Academie voor Schone Kunsten. Hij leerde beeldhouwen in de ateliers van Mathias Zens en Aloïs De Beule. De museumcatalogus van het Museum van Deinze en de Leiestreek omschrijft het werk en de stijl van Van Parijs als volgt: "Zijn kunstwerken zijn allemaal bijzonder gestileerd en er straalt een diepe, innerlijke gevoelswereld uit. Het weglaten van alle overbodige details, wat de sereniteit van zijn overwegend godsdienstige werken ten goede komt, werd in 1928 als expressionisme omschreven. Zijn beelden zijn uit blote steen gehouwen. Door een minimum aan materie weg te hakken verkrijgt Antoon Van Parys prachtig gestileerde beelden die alle een mystieke expressie hebben. Deze beeldhouwer maakte vooral religieuze werken, graf- en oorlogsmonumenten."

Beschrijving

Op de boord van een rond podium, bestaande uit ruw behouwen hardstenen blokken, staan zes blokken opgesteld, waarin kruisen zijn uitgehouwen. In het midden van het podium staat het beeld van een vrouw met een hoofddeksel, die met afgewend hoofd stug in de verte kijkt. Het beeld rijst op uit een monolithisch blok en is weinig gedetailleerd uitgewerkt. Met haar massieve hand houdt zij een bosje korenhalmen tegen de wand van het blok aangedrukt. Op de wand staan de namen van de slachtoffers aangeduid, evenals een versiering met vlammetjes. Het monument is uitgevoerd in de beste Belgische graniet uit Ecausinnes.

Op de voorzijde van het monolithisch blok: 'Stad Loo aan zyne gesneuvelden 1914 1918', het doorlopende vers van C. Verschaeve 'Hier liggen hun lyken als zaden in 't zand. Hoop op den oogst, O Vlaanderland', het wapenschild van Lo. Op de zij- en achterkant de namen van de slachtoffers.

H. 356 cm x Ø 300 cm

Uitvoering: beeldhouwer A. Van Parys, Deinze, 1923 (gesigneerd en gedateerd)