Historiek

Hardstenen gedenkteken voor de militaire en burgerlijke slachtoffers van de Eerste en de Tweede Wereldoorlog, rechts van de toegangsweg tot de Sint-Bartholomeuskerk. Het gedenkteken werd in 1919 opgericht door de V.O.S. (Verbond der Vlaamse Oudstrijders). Het weekblad van de V.O.S. schrijft op 15 november 1919 dat de onthulling plaats vond in aanwezigheid van het hele dorp. Er waren toespraken door een oudstrijder en de onderwijzer. Het monument is gesigneerd in de bronzen plaat: Alfons Noseda (Kortrijk) en Bronz. Vindevogel (Gendbrugge). Deze oprichting kan vrij vroeg genoemd worden, daar de meeste oorlogsgedenktekens voor de gesneuvelden van de Eerste Wereldoorlog dateren uit de jaren 1920. Alfons Noseda (14.12.1885 - 12.11.1945, Kortrijk) werd als pottenbakker gevormd aan de Stedelijke Academie voor Schone Kunsten te Kortrijk. In 1914 richtte Noseda een eigen atelier op dat vooral floreerde tijdens het interbellum.

Beschrijving

Het gedenkteken is opgevat als een cenotaaf met aan het hoofdeinde een kruis als knoestige boomstam op een rotspartij. De cenotaaf versmalt naar boven toe en wordt afgedekt door een schuin geplaatste dekplaat. Bovenop deze dekplaat, een bronzen beeld met voorstelling van zwaar gewonde soldaat in volle uitrusting (aan zijn voeten ligt een handgranaat). Hij richt zich steunend op zijn handen op naar de bronzen Christusfiguur. Zijn helm ligt voor zich, op zijn gezicht een schrijnende uitdrukking. Deze soldaat geeft een goed beeld van de uitrusting van een Belgische soldaat in de periode 1915-1918.

Op de cenotaaf volgende inscripties: "POLLINCHOOFSCHE STRIJDERS VOOR BELGIE GESNEUVELD DANK" (voorzijde), de namen van de gesneuvelden (niet alfabetisch) geplaatst in vier registers en "R.I.P." (rechter zijde), de naam van een burger, omgekomen tijdens de Tweede Wereldoorlog (linker zijde). Op de sokkel van het kruis: "GEGROET O KRUIS MIJN LAATSTE TROOST".

Het gedenkteken staat op het kerkhof van Pollinkhove, langs de Pollinkhovestraat, voor de ingang van de Sint-Bartholomeuskerk. Op het kerkhof zijn 4 militairen begraven (of worden herdacht). In de kerk hangt een memento in verband met de Eerste Wereldoorlog.

Historische achtergrond

Dit gedenkteken voor de militaire doden van Pollinkhove werd reeds in 1919 opgericht door de V.O.S. (Verbond der Vlaamse Oudstrijders). Het weekblad van de V.O.S. van 15 november 1919 vermeldt dat de onthulling plaatsvond in aanwezigheid van het ganse dorp en dat er toespraken werden gehouden door een oud-strijder en de onderwijzer. Volgens een andere bron werd er een gelegenheidstoespraak gehouden door Jeroom Leuridan. 

De namen van de militairen, die tijdens de Tweede Wereldoorlog omkwamen, werden na deze oorlog toegevoegd.

Het ontwerp van dit gedenkteken is van de hand van Alfons Noseda (14.12.1885 - 12.11.1945, Kortrijk). Hij werd als pottenbakker gevormd aan de Stedelijke Academie voor Schone Kunsten te Kortrijk. In 1914 richtte Noseda een eigen atelier op dat vooral floreerde tijdens het interbellum. Dit ontwerp kwam dus tot stand aan het begin van de bloeiperiode van diens Kortrijkse keramiekatelier.

Pollinkhove, op enkele kilometers ten westen van het front gelegen, zou gedurende de ganse oorlog geallieerd grondgebied blijven.

In het dorp werden tijdens de oorlog talrijke geallieerde militairen ingekwartierd. Ze verbleven onder meer in de school: klassen dienden als slaapplaats en ziekenzaal, de kapel als slaapplaats van ambulanciers, de achterkeuken tot voorraadkelder en keuken, de hangar tot paardenstal hangars als paardenstal, het hof tot kookplaats enz. De lessen werden eind 1915 hervat, eerst in de kerk, later in barakken en tenslotte in de schoolkolonies in Frankrijk. In de kloosterschool konden de gekantonneerde militairen onderwijs volgen. Zij organiseerden onder andere een tentoonstelling met eigen kunstwerken.

Vanaf 1917 moesten de inwoners vanwege het naderende oorlogsgeweld vluchten. Er werden observatieballonnen geïnstalleerd en kanonnen op rails beschoten het Bos van Houthulst. Aan de Fintele heerste een drukte van jewelste. Nabij de sluis, aan de samenloop van de IJzer en de Lovaart, pompten Britse schepen water uit de Lovaart over in de Ijzer. Het gehucht werd dan ook, zoals Pollinkhove zelf, meerdere malen onder vuur genomen.

De 16de eeuwse gotische Sint-Bartholomeuskerk bleef grotendeels gespaard.

Beschrijving

Gedenkteken uit hardsteen in de vorm van een cenotaaf met aan het hoofdeinde een kruis. De cenotaaf versmalt naar boven toe en is afgedekt met een schuingeplaatste dekplaat. Het bronzen beeld op de graftombe stelt een zwaargewonde soldaat voor, die zich steunend op zijn handen opricht naar Christus aan het kruis. Hij is in volle uitrusting en maakt een pathetische indruk. Op de grond ligt een handgranaat. Aan het hoofdeinde bevindt zich een rotsformatie uit hardsteen waarop een kruis in de vorm van een knoestige boomstam, en een bronzen Christusfiguur staan.

Op de voorzijde van de tombe: 'PoLLInChoofsChe strIJDers Voor BeLgIë gesneUVeLD Dank', uitgehouwen letters, wit (geel) en rood beschilderd, in een register geplaatst, wit beschilderd. Op de rechterkant, de namen van de gesneuvelden, niet alfabetisch gerangschikt, geplaatst in vier registers met wit omlijnd, wit beschilderde letters, 'R.I.P.'. Op de linkerkant, '40-45', 1 naam in wit beschilderde letters, geplaatst in 2 registers met geel omlijnd. Op de sokkel van het kruis: 'Gegroet o kruis mijn laatste troost'. Uitgehouwen letters, geel beschilderd.

Uitvoering: A. Noseda, Kortrijk (gesigneerd); Bronz. Vindevogel, Gendbrugge (gesigneerd)