In 1869 werd op initiatief van particulieren de Vilvoordse volksbibliotheek opgericht "…ten eynde de volksklasse de smaak der lezing in te boezemen, om hunne rusturen aangenaam te slijten en hunne geestontwikkeling te bewerken…"; de plechtige openingszitting vond plaats op 23 januari 1870.

Historiek

Aanvankelijk vond de bibliotheek een onderkomen in het stadhuis, naderhand (1907-1933) in een bijgebouw van de school in de Groenstraat en in de voormalige brouwerij Van Campenhout aan het Portaelsplein (1933-1949); pas in 1949 vond de verhuis plaats naar het huidige pand, een naar verluidt zeventiende-eeuws herenhuis, geschonken door de familie Lauwers-Van Ootegem; oude foto's tonen een rijhuis met een eenvoudige, bepleisterde lijstgevel; vanaf 1946 werd het pand ingrijpend verbouwd door architect A. Minner in functie van de nieuwe bestemming, zie marmeren gedenkplaten in de hal en de bouwplannen, bewaard op de Dienst Stadswerken; deze architect die lokaal zeer actief was tijdens het interbellum, was een grote voorstander van historiserende stijlen die hij uitstekend wist te combineren met nieuwe functies. De nieuwe bibliotheek werd ingehuldigd op 9 oktober 1949.

Beschrijving

Onderkelderd breedhuis met neorococo-reminiscenties, vijf traveeën en twee bouwlagen onder pannen zadeldak. Lijstgevel met parement van natuursteen op arduinen plint. De benedenverdieping wordt gemarkeerd door rondboogvormige muuropeningen in uitgewerkte omlijstingen met neorococo-kenmerken en zware waterlijsten met gestrekte uiteinden; sierlijk ijzeren traliewerk en historiserend glas in lood. Rechthoekige bovenvensters in geriemde omlijstingen met sluitstenen en doorgetrokken lekdrempels op consooltjes. Meer uitgewerkt middenvenster onder kroonlijst op consoles met bekronend stadsschild. Aflijnende houten kroonlijst op tandlijst en klossen. De vermoedelijk zeventiende-eeuwse kern blijkt nog uit de vlechtingen in de linkerzijgevel.

De achtergevel aan de Nolet de Brauwerestraat (nummer 18) is vrij sober opgevat en vertoont een karakteristiek uitzicht voor de bouwperiode; drie traveeën en drie bouwlagen gemarkeerd door vensterregisters en een verdiepte deur in een omlijsting van similisteen met het Vilvoordse stadsschild als sluitsteen; decoratieve reliëfsteentjes met acroteria op de borstweringen; fries gemarkeerd door maskerkoppen in halfreliëf.

Interieur

Functioneel ingerichte binnenruimte: hal met lage marmeren lambrisering en dito gedenkplaten verwijzend naar de architect en de bouwperiode enerzijds en naar de schenkers anderzijds. Centrale ruimte met zenitale verlichting, voorzien van glas in lood met spreekwoorden en omlopende galerij, toegankelijk via een ijzeren spiltrap met sierlijke leuning die overgaat in de omlopende balustrade; deuren voorzien van glas in lood, vaak met historiserende medaillons.