Voormalig Onze-Lieve-Vrouwegasthuis, naderhand van Helmontziekenhuis, en door fusie met het Sint-Jozefziekenhuis, Gendarmeriestraat nummer 65, op 1 januari 2002, uitgegroeid tot het Algemeen Ziekenhuis Jan Portaels, een uitgestrekte ziekenhuisinfrastructuur tussen de Vaartstraat, de Zenne, de Sint-Jozefstraat en de Gendarmeriestraat.

Historiek

De stichting van het Onze-Lieve-Vrouwegasthuis klimt op tot de dertiende eeuw, toen de Teutoonse Ridderorde hier enkele gebouwen liet oprichten voor reizigers en bedevaarders en voor de verzorging van de zieke armen van de stad; de oudste vermelding dateert van 11 april 1236; vanaf 1257 werden de zorgen voor dit gasthuis toevertrouwd aan de gasthuiszusters. Van het voormalige complex, dat in de loop der eeuwen uitgroeide tot een uitgestrekt geheel en voor een groot deel werd herbouwd in de negentiende eeuw, resten enkel de barokke kapel, waarvan het altaar werd ingewijd in 1692, en het negentiende-eeuwse moederhuis en ouderlingenhuis, zie Vlaanderenstraat. De tot de zestiende eeuw opklimmende gasthuishoeve werd gesloopt in het laatste kwart van de twintigste eeuw om plaats te maken voor serviceflats, kaderend in de hedendaagse verzorgingsinfrastructuur.

De heden nog bestaande ziekenhuisvleugel aan de Vaartstraat dateert van 1957 en werd gebouwd naar ontwerp van architect A. Minner, zie de gedenkstenen links en rechts van de ingang. De eerstesteenlegging gebeurde op 7 december 1957, maar het geheel was pas in 1969 volledig afgewerkt. De nieuwe gebouwen van het toen zogenaamde Genees- en Heelkundig Instituut Vilvoorde werden plechtig ingehuldigd op 12 april 1969.

Beschrijving

Functionele baksteenbouw van vijf bouwlagen onder plat dak. Lijstgevel met een parement van lichtgekleurde baksteen op arduinen plint. De eenvoudige rechthoekige vensters op doorgetrokken lekdrempels werden voorzien van nieuw schrijnwerk. Ingangsrisaliet gemarkeerd door sterk overluifelde, rechthoekige deur met aan weerszijde een gedenksteen verwijzend naar de oprichting op 1 juni 1957 door de Commissie van Openbare Onderstand met vermelding van architect A. Minner en de eerstesteenlegging op 7 december 1957. Aansluitende latere uitbreiding rechts.

Voormalig mortuarium, gelegen ten noordoosten van het ziekenhuis en opgericht in 1933, zie gevelsteen. Heden in gebruik door de technische dienst van het OCMW, Kursaalstraat nummer 40. Grosso modo U-vormige baksteenbouw van één bouwlaag onder gecombineerde leien bedaking met karakteristieke, driehoekige verluchtingsgaten. Lijstgevels met een parement van gele baksteen op arduinen plint, waarboven decoratief uitgewerkte verluchtingsgaten. Eenvoudige rechthoekige muuropeningen in een omlijsting van imitatiesteen. Centraal puntgevelrisaliet met rechthoekige deur in een zware omlijsting bekroond door een gevelsteen met het wapenschild van Vilvoorde. De haakse aanbouwsels vertonen eveneens een rechthoekige deur in een zware omlijsting van arduin en imitatiesteen, respectievelijk bekroond door een gevelsteen met esculaapteken en jaartal 1933 enerzijds en een reliëf van een treurende figuur anderzijds.

Interieur met deels bewaarde, authentieke lijkcellen en autopsietafel.