erfgoedobject

Hanssenspark

bouwkundig / landschappelijk element
ID
70570
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/70570

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Hanssenspark
    Deze vaststelling is geldig sinds

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Hanssenspark
    Deze vaststelling was geldig van tot

Beschrijving

Aanleg park in landschappelijke stijl aangevat in 1898 naar ontwerp van M. Lacroix, in het park bevinden zich een gebouwde torenruïne, vijver met hangbrug en vogelverblijf en een herdenkingsmonument van 1952 naar ontwerp van R. Poot.

Het stadspark of – genoemd naar de toenmalige burgemeester – Hanssenspark, ongeveer 6 hectare, is een van de vele openbare parken en promenades die aan het einde van de 19de eeuw werden aangelegd op of langs de overblijfselen van de middeleeuwse omwallingen van talrijke steden. In dit geval net buiten de middeleeuwse omwalling, waarvan de vier poorten werden gesloopt in de achttiende eeuw, de vesten bleven bestaan tot 1890. Oorspronkelijk maakten de gronden van het park deel uit van de uitgestrekte landerijen van de familie d'Aubremé, die haar eigendom verkocht voor de realisatie van een nieuwe woonzone in de nabijheid van het station, zie Aubreméstraat.

Omwille van het moerassige karakter in de nabijheid van de Trawoolbeek en de voormalige vestingvijver, werd het zuidelijke gedeelte gratis afgestaan aan de stad en in samenwerking met de Vilvoordse tuinbouwschool als park ingericht; het ontwerp werd vermoedelijk gemaakt door M. Lacroix die als leraar aan de tuinbouwschool was verbonden.

De werken werden naar verluidt aangevat in de herfst van 1898, maar op de stafkaart van 1892 worden vijver en brug al afgebeeld (het door ons geraadpleegde exemplaar is een herdruk van 1902 van de uitgave van 1892. Mogelijk werden vijver en brug op de herdruk toegevoegd). De tuinbouwschool zou ook de planten geleverd hebben. De vijver, circa één hectare groot, kreeg de contouren van een '8', met een gietijzeren hangbrug gemarkeerd door doorbuigende draagkabels en een houten dek over het smalle gedeelte. Hij was niet alleen bedoeld als sierelement, maar ook als opvangbekken voor het overvloedige water uit de omgeving bij neerslagpieken.

Het stadspark beantwoordt aan een in de late 19de eeuw gangbaar model van landschappelijke parken, de eindfase van de Engelse landschappelijke stijl met de alles overheersende, vloeiende kromme. De volière van gewapend beton met imitatie van knoestig hout aan de zuidrand van de vijver, hoort thuis in dit concept. Dit geldt ook voor de 'kunstmatige' torenruïne met schijnvoegen aan de zijde van de Parkstraat, weerspiegeld in een met rotsblokken omzoomd bekken, dat via een cascade van rotswerk naar de vijver overliep. De oorspronkelijke pittoreske aanleg is duidelijk zichtbaar op een foto van een groep studenten van de tuinbouwschool van vóór of ten laatste tijdens de Eerste Wereldoorlog, maar werd na een lange periode van verval in 2001 omgevormd tot een rechte, met kasseistenen beschoeide watertrap. Ter hoogte van de Koepoortstraat bevindt zich ook een herdenkingsmonument van Koning Albert I (1909-1934), ingehuldigd op 29 augustus 1952, zie sokkel; het arduinen beeld werd vervaardigd door Rik Poot. In de jaren 1970 werd het park verder uitgerust met een kleine speeltuin en twee tennisvelden die in de winter worden overdekt met een "blaashal".

In zover het huidige bestand nog een weerspiegeling is van het oorspronkelijke assortiment, had de ontwerper een uitgesproken voorkeur voor zilveresdoorn (Acer saccharinum), plataan (Platanus hispanica) en in mindere mate witte paarden¬ kastanje (Aesculus hippocastanum). In het park komen vreemd genoeg geen bruine beuken voor. De drie liggende treurwilgen (Salix alba 'Tristis') over de oostelijke lob behoren wellicht ook tot de oorspronkelijke aanplanting. Enkele bijzonder dikke platanen in het noordwestelijk gedeelte van het park werden mogelijk overgeërfd uit het park bij het 'château' van d'Aubremé, het voormalige klooster van de Witte Vrouwen (nog zichtbaar op de stafkaart van 1864), dat gesloopt werd voor de aanleg van het woonblok aan de overzijde van de Stationslei.

Het park was oorspronkelijk omgeven door een art-nouveaugetint ijzeren hekwerk, waarvan een deel bewaard bleef aan de Koepoortstraat en aan de uitgang ter hoogte van het Stationplein; dit laatste werd inmiddels ook vervangen door en nieuw ijzeren hek bij de heraanleg van het park in de winter en het voorjaar van 2003; bij deze werken werden ook een aantal oude bomen geveld, andere werden gesnoeid; de wandelpaden kregen een nieuwe verharding.

Merkwaardige bomen (opname 4 oktober 2002) Het cijfer in vet geeft de stamomtrek in centimeters weer. De omtrek wordt standaard gemeten op 150cm hoogte.

  • 31. gewone plataan (Platanus x hispanica) 412
  • 32. gewone plataan (Platanus x hispanica) 415
  • BACCAERT F. e.a. 1973: 125 jaar tuinbouwonderwijs te Vilvoorde 1848-1973, Vilvoorde.
  • CALDERON A. 2002: Archiefbeelden Vilvoorde, Wiltshire, 109.
  • VAN DRIESSCHE B., 1980-1981: Het nieuwe kwartier te Vilvoorde, in Jaarboek van de Heemkundige Kring Hertog Hendrik I te Vilvoorde, 61-71
  • VANDEWEERT R., 1991: Het domein Drie Fonteinen en het Hanssenspark in de stad Vilvoorde, in Groencontact 17(3), 27-30.
  • VANDEWEERT R. 1991: Het domein Drie Fonteinen en het Hanssenspark in de stad Vilvoorde, in Groencontact, jaargang XVII, nummer 3, 27-30.
  • VERHEYDEN A. 1980-1981: Het nieuwe kwartier te Vilvoorde, Jaarboek van de Heemkundige Kring Hertog Hendrik I te Vilvoorde, 61-70.

Deze tekst is een samenvoeging van volgende twee teksten:

  • KENNES H., 2005: Hanssenspark [online], https://id.erfgoed.net/teksten/70570 (geraadpleegd op 19 december 2018).
  • DENEEF, R., 2009. Historische tuinen en parken van Vlaanderen - Ten noordoosten van Brussel: Kampenhout, Kraainem, Machelen, Steenokkerzeel, Vilvoorde, Wezembeek-Oppem, Zaventem, Zemst, Brussel: Vlaamse Overheid. Onroerend Erfgoed.

Auteurs: Deneef, Roger; Wijnant, Jo; Kennes, Hilde
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Hanssenspark [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/70570 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.