Centraal in het gehucht gelegen, classicistisch zaalkerkje, met omhaagd, omringend kerkhof, heden buiten gebruik en met gras begroeid. Een algemeen restauratieplan van 1922, bewaard op de Dienst voor Stadswerken, toont aan weerszijden van de kerk ijzeren hekken ter afsluiting van het kerkhof. De kerk werd beschermd als monument, het kerkhof als landschap bij Koninklijk Besluit van 22 oktober 1975; het orgel werd eveneens beschermd als monument bij Koninklijk Besluit van 9 december 1975.
Houtem kreeg door toedoen van de abdij van Ter Kameren al zeer vroeg een eigen kapel, gelegen aan de baan naar Vilvoorde zoals blijkt uit het Kaartboek van de abdij van 1719. In 1775 werd een nieuwe kapel, de huidige kerk, gebouwd tijdens het beheer van abdis Serafina Snoy, wiens wapenschild boven de kooringang bewaard bleef.
Beschrijving
Eenvoudig, georiënteerd zaalkerkje van 1775. De plattegrond vertoont een éénbeukig schip van vier traveeën met ingebouwde westtoren onder ingesnoerde leien naaldspits en een lager koor van één rechte travee met driezijdige sluiting en aangebouwde sacristie. Het geheel is opgetrokken uit zandsteen op een lage plint, grotendeels van ijzerzandsteen; leien bedaking. De westgevel onder bekronend driehoekig fronton bevat een eenvoudige rechthoekige poort onder een blind rondboogveld, gevat in een classicistische entablementomlijsting; de heden niet meer zichtbare neuten hadden naar verluidt als opschrift "ANNO" "1775"; hogerop is een steekboogvenster in een omlijsting met druiplijst en flankerende voluten. De ingebouwde toren is zwaar verankerd en heeft steekbogige galmgaten. De rest van de kerk vertoont eenvoudige steekboogvensters in vlakke, arduinen of zandstenen omlijsting en steigergaten.
Sober bepleisterd en beschilderd interieur met tongewelf voorzien van gestucte gordelbogen, straalgewelf in het koor. In het begin van de jaren 1970 werd het interieur gewijzigd: het altaar werd gedemonteerd, er werd een lambrisering van planchetten geplaatst en de bevloering werd vernieuwd.
Mobilair. Schilderijen: De Emmaüsgangers, 18de eeuw.
Beeldhouwwerk: Houten Sint-Antonius, 1775, Walter Pompe.
Meubilair: gedemonteerde, gedateerde biechtstoel van 1717, biechtstoel in Lodewijk XVI-stijl, einde achttiende eeuw; orgel van Guillaume Davidts (Antwerpen), bouwjaar 1742 volgens inscriptie, kast van 1711.
Bron: KENNES H. met medewerking van STEYAERT R. 2005: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie Vlaams-Brabant, Gemeente Vilvoorde, Deelgemeenten Vilvoorde en Peutie, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen VLB1, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Kennes, Hilde
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)
Je kan deze tekst citeren als: Kennes H. 2005: Parochiekerk Sint-Antonius [online], https://id.erfgoed.net/teksten/70614 (geraadpleegd op ).
Eénbeukige classicistische kerk met ingebouwde westtoren, drie schiptraveeën aansluitend bij een rechthoekig koor met afgekante sluiting. Zandsteenbouw op lage plint van ijzerzandsteen. Eenvoudige volumewerking van leien daken gemarkeerd door de ingesnoerde torenspits.
Sober interieur verlicht door middel van steekboogvensters en overkluisd met een bepleisterd tongewelf op pseudo-gordelbogen (stucwerk).
Mobilair. Barokke schilderij met Emmaüsgangers (18de eeuw), van vroeger altaar; Biechtstoelen, onder meer een gedateerde van 1717 en een in Louis XVI-stijl, einde 18de eeuw;
Merkwaardig orgel, 1710.
Bron: DE MAEGD C. & VAN AERSCHOT S. 1975: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Vlaams-Brabant, Halle-Vilvoorde, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 2n, Gent.
Auteurs: De Maegd, Christiane; Van Aerschot, Suzanne
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)
Je kan deze tekst citeren als: De Maegd C. & Van Aerschot S. 1975: Parochiekerk Sint-Antonius [online], https://id.erfgoed.net/teksten/40841 (geraadpleegd op ).