erfgoedobject

Damburghoeve met drevenstelsel

bouwkundig / landschappelijk element
ID
70695
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/70695

Juridische gevolgen

Beschrijving

Damburg was een cijnshof, dat verworven werd door de heren van Bocholt. De zetel was een herenhoeve, die door de heer verpacht werd en een paar dagen per jaar door hem gebruikt werd als jachtpaviljoen. Ze heeft nooit gediend als permanente residentie van de heer. Mogelijk was Damburg oorspronkelijk een schans voor de inwoners van het dorp, opgericht in het vierde kwart van de 16de eeuw en bleef ze deze functie ook later vervullen. Het monumentale poortgebouw werd gebouwd door Joanna Theresia Clara van Bocholt, vrouwe van Bocholt, en haar echtgenoot de graaf de Lannoy in 1715. Het was toen een ruime, omgrachte herenhoeve; op deze wijze staat zij ook afgebeeld op de Ferrariskaart (1771-77), met de benaming Château d’Ambroug: het gebouw is U-vormig, met de open zijde van het erf naar het oosten, en twee haakse vleugels aan de erfzijde van de westelijke vleugel. In de Atlas van de Buurtwegen (1845) staat de hoeve aangeduid in grosso modo haar huidige vorm: de hoofdvleugel (noordwesten) is verlengd tot de huidige lengte, de haakse aanbouwsels aan erfzijde zijn verdwenen. De benaming is Maison du Village de Bocholt.

In de tweede helft van de 18de eeuw hadden in de buurt van Damburg de eerste grote dennenaanplantingen van de gemeente plaats. Op de Ferrariskaart (1771-1778) is te zien dat bij de hoeve een netwerk van dreven hoort die elkaar loodrecht kruisen en zich uitstrekken van noordwest naar zuidoost en anderzijds van noordoost naar zuidwest. Deze dreven vormden minstens sinds de 18de eeuw de toegang tot de hoeve van op de hoofdwegen Bocholt-Kaulille ten noordwesten en Bocholt-Reppel ten zuidoosten. De dreef naar het zuidwesten verbond het domein met de uitgestrekte heide.

De dreefbeplanting met Amerikaanse eik werd, in het kader van een herinrichting van het gebied door de Vlaamse Landmaatschappij (VLM), vanaf 2000 stelselmatig vervangen door een nieuwe aanplant met opgaande zomereik. De dreven zijn verhard en langs weerszijden begrensd door een jonge meidoornhaag. Het begin van de dreef aan de Brogelerweg wordt gemarkeerd door een imposante opgaande zomereik met een stamomtrek van 346 cm. In het zuidwesten ligt nog een onverhard gemengd dreefsegment met zowel Amerikaanse eik als zomereik. Ook in de toegangsdreef tot de Damburghoeve van op de Damburgstraat bleef de dreefbeplanting met Amerikaanse eik bewaard. In totaal staan hier circa 25 bomen.

Rondom de hoeve ligt langs drie zijden (noorden, oosten en westen) de historische walgracht. Een bosje schermt de hoeve ten zuidoosten af van de aangrenzende akker die doorloopt tot aan de Reppelerweg. De akker wordt in het noordoosten begrensd door een bebost talud dat de historische perceelsgrens uit de 19de eeuw markeert.

Het goed omvat thans volgende onderdelen: ten zuidwesten het poortgebouw van 1715, met aansluitende recente aanbouwsels, en de eigenlijke hoeve in de noordwestelijke vleugel: woonhuis en aansluitend dienstgebouwen. De kern van dit gedeelte klimt waarschijnlijk op tot de 17de eeuw, doch de erfzijdegevel is vrijwel volledig aangepast, en de twee noordtraveeën dateren uit de eerste helft van de 19de eeuw.

Poortgebouw in Maasstijl. Drie traveeën, de twee uiterste van één bouwlaag onder schilddak, de middelste torenachtig verhoogd tot twee bouwlagen onder tentdak (leien). Datering op een gevelsteen boven de ingangspoort; deze gevelsteen omvat naast de datering A° 1715 de wapenschilden van de families de Furstenberg en de Lannoy. Smeedijzeren muurankers. Geprofileerde, mergelstenen kroonlijsten. Kalkstenen banden. De toegangspoort is rondboogvormig in een geblokte kalkstenen omlijsting; aan erfzijde een bakstenen rondboogpoort met ontlastingsboog van twee rollagen en een platte laag. Kruiskozijnen in een vlakke kalkstenen omlijsting, het benedengedeelte voorheen beluikt (duimen). De ordonnantie van de erfzijdegevel is gelijkaardig.

Binnen in de poortdoorgang aan elke zijde een kelderdeur en een deur naar de verhoogde begane grond; de houten trapconstructies bleven behouden.

De noordwestelijke vleugel is van baksteen onder zadeldaken (Vlaamse pannen). Dropmotief en overhoekse muizentandfries onder de dakrand; smeedijzeren muurankers met krullen. Het eerste gedeelte is een schuur van één bouwlaag onder zadeldak (Vlaamse pannen). Bakstenen gebouw, voorzien van twee korfboogpoorten, met ontlastingsboog van twee rollagen en een platte laag. Het woonhuisgedeelte met aansluitende schuur of koetshuis, telt negen traveeën en twee bouwlagen; de drie noordelijke traveeën zijn recenter dan de rest van dit gedeelte. De vensters aan erfzijde schijnen aangepast. De vensters in de noordwestelijke gevel zijn smalle, rechthoekige vensters (strek); het is niet duidelijk uit welke periode zij dateren. In de gevel aan erfzijde een korfboogpoort in de derde travee van rechts. Zijgevels met aandaken en vlechtingen. De noordoostelijke zijgevel behield mogelijk zijn oorspronkelijke, 18de-eeuwse muuropeningen: smalle, rechthoekige houten kozijnen en één houten bolkozijn; drie uilengaten in de geveltop.

  • Onroerend Erfgoed, Digitaal beschermingsdossier 4.001/72003/105.1, Damburghoeve met omwalling en drevenstelsel (VERDURMEN I. 2023).
  • Kabinetskaart van de Oostenrijkse Nederlanden voor Zijn Koninklijke Hoogheid de Hertog Karel Alexander van Lotharingen, Jozef Jean François de Ferraris, Koninklijke Bibliotheek van België, uitgegeven in 1770-1778, schaal 1:11.520 herleid naar 1:25.000.
  • BUSSELS M. 1937: Bocholt voorheen, Verzamelde Opstellen uitgegeven door den Geschied- en Oudheidkundige Studiekring te Hasselt 13, 349-368.
  • MOLEMANS J. 1975: Toponymie van Bocholt, Brussel.
  • MOLEMANS J. 1993-94: "Tumulten, oploopen en conspiratiens" in Bocholt aan het einde van het Ancien Régime, Limburg 72 en 73 (3, 4), 157-183, 193-218, 3-32).
  • SCHLUSMANS F. 2005: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Limburg, Arrondissement Maaseik, Kantons Bree - Maaseik, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 19n1, Brussel - Turnhout.

Auteurs: Verdurmen, Inge
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Omvat
    Gemengde eikendreef

  • Is deel van
    Bocholt


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Damburghoeve met drevenstelsel [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/70695 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.