Molensite Luysmolen
bouwkundig / landschappelijk element- ID
- 70731
- URI
- https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/70731
Juridische gevolgen
-
is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Molensite Luysmolen
Deze vaststelling is geldig sinds -
is aangeduid als beschermd stads- of dorpsgezicht, intrinsiek Watermolen Luysmolen met omgeving
Deze bescherming is geldig sinds -
omvat de aanduiding als beschermd monument Watermolen Luysmolen
Deze bescherming is geldig sinds -
is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Watermolen Voorste Luysmolen
Deze vaststelling was geldig van tot
Beschrijving
Voormalige watermolen (graan- en volmolen) van het onderslagtype op de Abeek. Eerste vermelding in 1515. Afgebeeld op de Ferrariskaart (1771-77), Moulin de Leus, en in de Atlas van de Buurtwegen (1845), Moulin Voorste Luis, ongeveer in de huidige vorm. De restauratie is aan de gang, als onderdeel van het project Luysmolen, uitgevoerd in het kader van het landinrichtingsproject noordoost-Limburg, door de Vlaamse Landmaatschappij, kaderend in het grensoverschrijdend landschap Stramprooierbroek.
Het molenaarshuis ligt ten noordwesten van de weg, het molenhuis ten zuidoosten. Het molenaarshuis dateert uit de eerste helft 18de eeuw: muurankers op de voorgevel met jaartal 173[.]. Uit deze periode bleven slechts een paar traveeën van het woonhuis bewaard. De rest van het gebouw is volledig vernieuwd. Bakstenen gebouw van één bouwlaag onder mank zadeldak (mechanische pannen). Gecementeerde plint. Rechthoekige muuropeningen onder recente houten latei. Linkse zijgevel met vlechtingen, het aandak verdween. Recente houten constructie tegen de achtergevel.
Het molenhuis is grotendeels recent. Het oudste gedeelte aan de zijde van de Abeek dateert uit het eerste kwart 20ste eeuw: bakstenen gebouw van één bouwlaag onder zadeldak (Vlaamse pannen). Het rad is niet meer aanwezig. Vernieuwd betonnen sluiswerk.
- Bocholter windmolens - Bocholter watermolens, (Bokarelo, 7, 1990, pagina's 18-21).
- CUPPENS H. - SMET W., Limburgse watermolens. Molens op de Aabeek-Bosbeek en Itterbeek, Sint-Niklaas, 1980.
- DOORSLAER B. VAN, Met de stroom mee of tegen de wind in ? Molens in Limburg, Borgloon, 1996, pagina 29.
Bron: SCHLUSMANS F. 2005: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Limburg, Arrondissement Maaseik, Kantons Bree - Maaseik, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 19n1, Brussel - Turnhout.
Auteurs: Schlusmans, Frieda
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)
Aanvullende informatie
Het molencomplex en zijn omgeving staan afgebeeld op de Kabinetskaart van de Ferraris. De molen lag in de beekvallei dicht bij de grens met de heide ten noorden. In de 19de eeuw splitste de beek stroomafwaarts de molen in de Molenbeek en de Oude Beek. De vallei bestond grotendeels uit natte graslanden. De toegangsweg tot de molen was voorzien van een bomenrij. Verder op de Abeek bevond zich tot het eerste kwart van de 20ste eeuw de 'Achterste Luysmolen', een watermolen uit 1602 die in 1926 werd afgebroken.
Het landschap rond de molen bestond tot de tweede helft van de 19de eeuw grotendeels uit moerassen langs de Abeek. Eind 20ste eeuw kwam er een strook bos bij langs de weg, de rest van de vallei rondom bleef open.
De Abeek vertakt ter hoogte van de Luysmolen, die zich langs de noordelijke beektak bevindt. Iets verderop in noordoostelijke richting komen beide vertakkingen opnieuw samen. De percelen tussenin worden ingenomen door een klein bosperceel. Langs de beek komen op verschillende plaatsen rijen opgaande bomen voor.
- Onroerend Erfgoed Limburg, DL000408, Watermolen genaamd Luysmolen en omgeving, beschermingsdossier (J. De Schepper, 1994).
- Kabinetskaart van de Oostenrijkse Nederlanden voor Zijn Koninklijke Hoogheid de Hertog Karel Alexander van Lotharingen, Jozef Jean François de Ferraris, Koninklijke Bibliotheek van België, uitgegeven in 1770-1778, schaal 1:11.520 herleid naar 1:25.000.
- Atlas van de Buurtwegen, opgesteld naar aanleiding van de wet op de buurtwegen van 10 april 1841, schaal 1:2.500 (overzichtsplannen schaal 1:10.000).
