Graanwatermolen van het onderslagtype op de Abeek. Voor het eerst vermeld in 1296. Deze molen was waarschijnlijk oorspronkelijk één van de eigendommen van het Sint-Bartholomeuskapittel van Luik, behorend bij de schenking van gravin Ermengardis; hij kwam later in het bezit van de graven van Loon en was één van de twee banmolens van Bree. Het huidige molenhuis dateert uit 1882 en 1912, en vervangt een ouder, houten gebouw van 1710; in die periode was J. Janssen eigenaar; de molen werd in dat jaar heropgebouwd na een brand. In 1845 was de weduwe Schoolmeesters eigenaar. Van de overige gebouwen dateert alleen het ten noordoosten van het erf gelegen dienstgebouw uit dezelfde periode als het molenhuis; de overige gebouwen zijn sterk verbouwd of recent.
De molen is een diephuis (nok loodrecht op Abeek) van vier traveeën in de zijgevel, en één bouwlaag onder zadeldak (Vlaamse pannen) met schild aan de voorgevel en wolfseind aan de achtergevel; de gevel aan de zijde van de beek is gecementeerd. Muizentandfries onder de dakrand der zijgevels. Twee smeedijzeren muurankers met krullen in de gevel aan de beek. De voorgevel is van hout, beschermd door een overhangend dakschild. Onder deze dakrand, een houten plaat met geschilderd opschrift, afkomstig van de oude molen: ANNO 1710: BEN IK GESCHAND/ DOOR EEN VAGEBOND AFGEBRAND/ WEDEROM HERSTELT IN GODS HAND/ DOOR JAN JANSSEN. Gewijzigde muuropeningen in de linkerzijgevel; drie rechthoekige; vensters in de achtergevel. De rechterzijgevel is ingebouwd door een volledig vernieuwd stalgedeelte.
De molen is een nog maalvaardige onderslagmolen, met intact bewaard molenwerk; metalen molenrad; betonnen sluiswerk. Het dienstgebouw omvat een stal en de dwarsschuur. Bakstenen gebouw onder zadeldak (mechanische pannen). Smeedijzeren muurankers met krullen. Gewijzigde muuropeningen.
CUPPENS H. - SMET W., Limburgse watermolens. Molens op de Aabeek-Bosbeek en Itterbeek, Sint-Niklaas, 1980.
DOORSLAER B. VAN, Met de stroom mee of tegen de wind in ? Molens in Limburg, Borgloon, 1996, pagina 31.
GUFFENS T., Pollismolen Opitter-Bree, 1987, pagina 140.
MAES S.F., De geschiedenis van Bree. De gemeente van de oudste tijden tot aan de Franse revolutie, 1952, pagina's 178-181, 192-193.
MELGERS A., De Geschiedenis van het gehucht Schoot, Bree, sine data
Bron: SCHLUSMANS F. 2005: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Limburg, Arrondissement Maaseik, Kantons Bree - Maaseik, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 19n1, Brussel - Turnhout. Auteurs: Schlusmans, Frieda Datum: De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)
Aanvullende informatie
De dwarsschuur is niet langer bewaard.
Informatie verkregen uit het archief van het beschermingsdossier.
De onmiddellijke omgeving van de watermolen Genaamolen heeft een landelijk karakter met weilanden en akkers. De Abeek stroomt doorheen de molensite, met op de rechteroever de dienstgebouwen van de molen (een stal en een dwarsschuur) en een recent woonhuis en stallen. Op de linkeroever bevindt zich een weiland.
