erfgoedobject

Stadhuis van Bree

bouwkundig element
ID
70854
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/70854

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Stadhuis van Bree
    Deze vaststelling is geldig sinds

Beschrijving

Alleenstaand gebouw, ten westen van de kerk, en vroeger met de achtergevel tegen het kerkhof aanleunend. Tot 1862 sloten nog drie huizen aan bij de linker zijgevel, aan de zijde van het Vrijthof.

Het eerste stadhuis van Bree bevond zich op het Vrijthof. De vergaderingen van de gemeenteraad en de schepenbank hadden er plaats, en er was een wachthuis voor de stadswacht. Onder dit gewanthuis werden verschillende markten gehouden. Het werd in 1587-91 vervangen door een stadhuis op de huidige plaats. Het was niet volledig uit steen opgetrokken - waarschijnlijk waren alleen de zijgevels van baksteen -, maar had wel een leien dak met een torentje en een uurwerk. Het omvatte een magistraatkamer, een schepen- en justitiekamer, een kamer voor de Jonge en één voor de Oude Schutten, een geweerkamer, een kamertje voor kogels, lonten, munitie en vormen om kogels te gieten, een kolenhuisje, een wachthuis voor de stadswacht, de stadswaag en een brandspuithuisje waarin ook de leren emmers voor de brandbestrijding geborgen werden. Dit stadhuis kreeg in 1647 een nieuwe gevel, en in 1666 een nieuwe zonnewijzer. In 1754-55 werd een nieuwe voorgevel gebouwd naar ontwerp van de secretaris Gijsbrecht Pendris. Het beeldhouwwerk in mergelsteen werd uitgevoerd door Ferdinand, beeldhouwer te Roermond, in 1755. Na de bouw van de voorgevel werd de achtergevel afgebroken en herbouwd; hier bevinden zich de muurankers met jaartal 1754. De zijgevels bleven blijkbaar behouden, en werden rood geverfd. De bovenverdieping bevatte van links naar rechts: de Jonge Schuttenkamer, het gerecht, de schepenkamer, de magistraatkamer en de Oude Schuttenkamer. Beneden bevond zich het wachthuis, de geweerkamer met kamertje waar de kogels gemaakt werden, de gevangenis en tortuurkamer, de stadswaag, het kolenhuisje en het brandspuithuisje. De zolders werden verhuurd aan privé-personen om graan op te slaan.

Breedhuis in Lodewijk XIV-stijl. Dubbelhuis van zeven traveeën en twee bouwlagen onder zadeldak (leien), met centraal klokkenruitertje met beiaard onder een koepelvormig dakje met smeedijzeren windwijzer; twee dakkapellen. Bakstenen gebouw met afwerking van gebouchardeerde kalksteen. Lijstgevel met zware, kalkstenen kroonlijst. Kalkstenen plint. Smeedijzeren muurankers met krullen. Geblokte, kalkstenen hoekbanden. Risaliet over de drie middentraveeën, bekroond met een driehoekig fronton met gesculpteerd, mergelstenen timpaan in rococostijl, van 1755, met voorstelling van Sint-Michaël en drie wapenschilden: centraal de dubbele keizerlijke adelaar, links het wapenschild van prins-bisschop Jean-Théodore de Bavière, en rechts het wapenschild van Bree. Op de benedenverdieping, in telkens de twee uiterste traveeën, een korfboogarcade van kalksteen, op geblokte kalkstenen pilasters met lijstkapiteel; erboven een geprofileerde lijst. Getoogde vensters in een kalkstenen omlijsting met sluitsteen. In de middentravee een korfboogpoort in een rechthoekige, kalkstenen omlijsting met geblokte pilasters met lijstkapiteel op de posten, en sluitsteen.

De achtergevel had oorspronkelijk houten kozijnen, en is thans voorzien van getoogde vensters uit de tweede helft van de 19de eeuw en andere recentere muuropeningen. Hoger vermelde smeedijzeren muurankers met jaartal 1754.

Zijgevels met aandak en vlechtingen en een mergelstenen band onder de geveltop. De rechter zijgevel is voorzien van getoogde vensters als in de voorgevel. Recente zonnewijzer op de rechterhoek. Ingemetst in de muur een ijzer met de oude Breese maat: een voet van 28,5 centimeter.

  • Le Siècle des Lumières dans la Principauté de Liège, Liège, 1980, pagina 51.
  • BROUX A., Oude stadhuizen van Limburg, (De Tijdspiegel, 1955, pagina's 241-248).
  • GERITS J., Gids voor Vlaanderen, Antwerpen, 1985, pagina 173.
  • MAES S.F., De geschiedenis van Bree. De gemeente van de oudste tijden tot aan de Franse revolutie, 1952, pagina's 60-65.

Bron: SCHLUSMANS F. 2005: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Limburg, Arrondissement Maaseik, Kantons Bree - Maaseik, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 19n1, Brussel - Turnhout.
Auteurs: Schlusmans, Frieda
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Stadhuis van Bree [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/70854 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.