erfgoedobject

Ensemble burgerhuizen in eclectische stijl

bouwkundig element
ID
7154
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/7154

Juridische gevolgen

Beschrijving

Ensemble van burgerhuizen in eclectische stijl naar ontwerpen door de architect François Toen uit 1903-1904. Als eerste kwam in 1903 het linker pand (nummer 270) tot stand in opdracht van de weduwe Loodts-Lecomte. In 1904 volgden de vier gekoppelde rechter panden (nummers 262-268) in opdracht van Désiré Leclercq, een patissier gevestigd aan de Eiermarkt. Voor beide projecten werd eenzelfde typeplan toegepast, waarbij de gekoppelde hotels Leclercq slechts afwijken van het hotel Loodts-Lecomte wat de detaillering van het gevelfront betreft. Leclercq had in 1903 even hogerop in de Lange Leemstraat al een eerste reeks van drie gekoppelde burgerhuizen laten optrekken door de architect Jos. Bascourt. In 1905 volgde nog een herenhuis op een nabijgelegen perceel in de Lamorinièrestraat, waarvan de architect niet gekend is.

De hotels Loodts-Lecomte en Leclercq behoren tot het vroege oeuvre van François Toen, wiens loopbaan omstreeks 1895 van start ging. Hij was niet alleen actief als architect, maar bovenal als bouwpromotor. In de periode vóór de Eerste Wereldoorlog, ontwierp hij meerdere burger- en herenhuizen voor de Antwerpse burgerij, onder meer in de wijk Zurenborg. Hierbij paste Toen uiteenlopende neostijlen toe, met een statige allure en een hoog decoratief gehalte als constante.

De rijwoningen met een gevelbreedte van alternerend twee ongelijke of drie traveeën omvatten een souterrain en drie bouwlagen, oorspronkelijk onder een zadeldak. Voor de lijstgevel van het als eerste gebouwde hotel Loodts-Lecomte is een parement uit geel baksteenmetselwerk toegepast, met overvloedig gebruik van witte natuursteen voor het balkon, speklagen, waterlijsten, deur- en vensteromlijstingen, borstweringen en friezen, op een hoge plint uit blauwe hardsteen. Gekoppeld volgens spiegelbeeldschema kreeg het symmetrische gevelfront van de hotels Leclercq een parement uit witte natuursteen voor de twee middenpanden, gecombineerd met rood baksteenmetselwerk voor de zijpanden, eveneens op een hardstenen plint. In de nummers 264 en 266 werd later een garage geïntegreerd in het souterrain; het nummer 270 werd vehoogd met een mansardedak.

De opstanden zijn opgebouwd uit gesuperposeerde registers, geaccentueerd door doorgetrokken balustraden. Asymmetrisch van opzet, legt de gevelcompositie telkens de klemtoon op het brede zijrisaliet, in overeenstemming met de indeling van het interieur. De risalieten worden gemarkeerd door alternerend composiete of Ionische pilasters, en een balkon op zware consoles. Waar het hotel Loodts-Lecomte zich beperkt tot rechthoekige muuropeningen en een draperieënfries, onderscheiden de gekoppelde hotels Leclercq zich door postamenten met vazen, en twee- en drielichten met Ionische of Toscaanse kolommen en pilasters, hetzij rechthoekig onder een gestrekt entablement met trigliefen, hetzij rond- of korfboogvormig met een waterlijst en diamantkopsleutel. De portalen worden bekroond door een al of niet gebroken, driehoekig fronton en een bovenlicht. Een klassiek hoofdgestel met gekorniste houten kroonlijst met consoles, klossen, en tandlijst vormt de gevelbeëindiging. Het houten schrijnwerk van de inkomdeuren en vensters is bewaard, evenals het merendeel van de smeedijzeren keldertralies.

De plattegronden beantwoorden aan de klassieke typologie van het burgerhuis, dat uit een voorbouw en een smalle achterbouw in entresol bestaat. Volgens de bouwplannen wordt de gebruikelijke enfilade van salon, eetkamer, veranda met bovenlicht en overdekt terras, op de begane grond geflankeerd door de vestibule met trappenbordes, de traphal en de office. Op bovenverdiepingen bevinden zich twee slaapkamers met badkamer of ‘cabinet de toilette’. Het dakniveau biedt ruimte aan twee mansardes en een zolder, het souterrain aan de keuken.

  • Stadsarchief Antwerpen, bouwdossiers 1903#682 en 1904#1115.

Auteurs: Braeken, Jo
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Ensemble burgerhuizen in eclectische stijl [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/7154 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Stad Antwerpen

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.