erfgoedobject

Neerhof van het kasteel Groene Poort

bouwkundig element
ID
71861
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/71861

Juridische gevolgen

Beschrijving

Neerhof van het kasteel Groene Poort. Het woonhuis, bakhuis en de duiventoren zijn beschermd als monument en als dorpsgezicht bij Koninklijk Besluit van 2/02/1981.

Hoeve bestaande uit losse bestanddelen verzameld rondom een grotendeels verhard erf. Nu toegankelijk via een bekiezelde oprit, eertijds via de hoofdingang en toegangspoort van het kasteel waarbij het neerhof aan de westzijde afgesloten werd door het kasteel en bijhorende omwalling. Thans zijn kasteel en neerhof strikt gescheiden.

Woonhuis gesitueerd ten noordwesten van het erf, schuur en stallingen ten noordoosten, bakhuis ten noorden van het woonhuis. Midden op het erf prijkt een duiventoren. Erfzijde van woonhuis nu van erf gescheiden door betonconstructies en groenbeplantingen.

Gebouwenbestand is fasegewijs tot stand gekomen:

1567: omschrijving als "casteelgoet ende hofstede".

17de eeuw: (vernieuw?)bouw van neerhof met woonhuis en duiventoren.

19de eeuw: bouw van de grote schuur met stallingen.

Circa 1835: primitief kadasterplan geeft het erf weer, aan zuidwestzijde begrensd door walgracht van kasteel, met woonhuis, duiventoren, minder lange schuur met stalling en vermoedelijk koetshuis aan de oostzijde; toegang via de hoofdingang van het kasteel.

Circa 1843: de Atlas der Buurtwegen en de Poppkaart (1842) geven dezelfde configuratie weer.

Rond 1880: toevoegen van de huidige kamer haaks op het woonhuis en uitbreiding van het bakhuis.

Eerste helft 20ste eeuw: toevoegen van betonconstructies op het erf en van een nieuw landgebouw ten oosten van de schuur.

1983: het huidige uitzicht van het neerhof is het resultaat van restauratiewerkzaamheden naar plannen uit 1983 van ingenieur-architect J. Haegebaert (De Haan). Daarbij werden alle gevels ontdaan van hun gepekte plint en beschildering in witte kalkverf. Het meeste schrijnwerk is toen eveneens vernieuwd.

1989: herstel van de duiventoren naar ontwerp van architect Hubert Davans (Brugge).

Woonhuis. Woonhuis uit de 17de eeuw met twee opkamertraveeën onder onderbroken zadeldaken met Vlaamse pannen. Zadeldaken gevat tussen puntgevels afgewerkt met muurvlechtingen en voorzien van een luikopening en houten latei. Verankerde gele baksteenbouw met aan de erfzijde bijna blinde noordgevel voorzien van een tudorboogingang met afgeschuinde dagkanten. Bewaard schrijnwerk en onder de opkamer betraliede kelderopening. Rond 1880 toegevoegd volume haaks op het laaghuis, aan de noordzijde. De zuidgevel (feitelijke voorgevel) is voorzien van een deuropening met afgeschuinde kanten en bovenlicht. In puntgevel van de voorgevel zit een korfboognis met luikopening en afgeschuinde kanten.

Ten westen aanbouw van een 19de-eeuwse vleugel met gedichte korfboogingang in zijgevel.

Het interieur bevat balkenzolderingen met moer- en kinderbalken.

Bakhuis. Gele baksteenbouw uit de 19de eeuw ten noorden van het woonhuis. Rechte luik-, deur- en vensteropeningen, met vernieuwd schrijnwerk. Uitbreiding aan westzijde van het bakhuis rond 1880. Aan de westzijde kleine stallingen toegevoegd.

Duiventoren. 17de-eeuwse constructie op rechthoekig plattegrond. Verankerde gele baksteenbouw met gepekte plint. De toren is aan de vier zijden bovenaan afgewerkt met een trapgevel (acht treden en een topstuk). In zuid- en noordgevel korfboog boven de plint (voormalige voederbakken voor de varkens), in de oostgevel korfboognissen met afgeschuinde dagkanten en verdiepte nis waarin telkens een spleetvormige opening zit. In de westgevel twee rechte deuropeningen naar gescheiden en gewelfde varkensstallen (pseudo-tongewelf). Op eerste verdieping aan noord-, west- en zuidgevel korfboogopeningen waarin telkens een luik zit. Deze verdieping werd gebruikt als kippenhok. Via voornoemde openingen toegang tot het eigenlijke duivenhuis met 288 nesten: twee zijden met elk tien rijen, twee met acht, elk acht hoog. In trapgevel aan noord- en zuidzijde zijn in een verdiepte nis met rondboog telkens vierentwintig vlieggaten voorzien. Dak afgewerkt met leien.

Schuur- en stalvleugel uit de 19de eeuw gebouwd in gele baksteen, onder een zadeldak met houten spanten en één dakvenster, oorspronkelijk voorzien van een strooien dak nu met nieuwe platte rode pannen. Deze dominante constructie herbergt een wagenschuur, stallingen, een kelder (thans melkruimte) met tongewelf en een schuur. In de stal bevindt zich een gemetselde bedstede.

  • Afdeling Ruimtelijke Ordening, Huisvesting en Monumentenzorg West-Vlaanderen, Cel Monumenten en Landschappen, archief DW 000234.
  • Kadasterarchief West-Vlaanderen te Brugge, 207: Mutatieschetsen, Koolkerke, 1862/1, 1880/20, 1899/14, 1946/3, 1977/26, 1984/17, 1989/19.
  • DEVLIEGHER L. 1970: De Zwinstreek, Kunstpatrimonium van West-Vlaanderen, 4, 100-102.
  • ESTHER J.P. 1982: Koolkerke, Dudzeelsesteenweg 460-464, het kasteel en de kasteelhoeve "De Groene Poort", Koninklijk Besluit 2 februari 1981, Het Brugse Ommeland, 22.3, 281-282.
  • VAN MALCOT W., VAN MELLAERT P., VAN SOOM H. 1982: Advies Functierenovatie van de kasteelhoeve ‘Ter Groene Poorte’ Brugge Koolkerke, Leuven.
  • WINTEIN W. 1965: Kaart van de oude gemeente Koolkerke met een bijhorende historische schets tot 1850, Rond de Poldertorens, 7.1, 8, nummer 24.

Bron: GILTÉ S., VANWALLEGHEM A. & VAN VLAENDEREN P. met medewerking van DENDOOVEN K. 2005: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Brugge, Deelgemeenten Koolkerke, Sint-Jozef en Sint-Pieters, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL12, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Gilté, Stefanie; Vanwalleghem, Aagje; Van Vlaenderen, Patricia
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Is deel van
    Kasteeldomein Groene Poort


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Neerhof van het kasteel Groene Poort [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/71861 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.