Teksten van Herenhuis Dhanis

https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/7249

Woning Dhanis ()

Op de hoek van de Frankrijklei en de Maria-Henriëttalei, tegenover de Nationale Bank, staat één van de meest imposante en best bewaarde herenwoningen die nog bewaard zijn op de leien. Het gaat om een woning gebouwd rond 1870 in opdracht van Guillaume Dhanis (1822-1889) en zijn echtgenote Emma Michiels. Guillaume was een zoon van Antoine Dhanis van Cannart, een vooraanstaand bankier, gemeenteraadslid en voorzitter van de Handelskamer van Antwerpen. Guillaume zelf was succesvol handelaar, getuige zijn prestigieuze woning op deze centrale plaats en zijn grote grafmonument op het Schoonselhof. Aansluitend bij de woning worden burelen en een tuinmuur opgetrokken. Zoals veel bouwheren uit de hoge burgerij in Antwerpen, sprak Dhanis architect Lievin Van Opstal aan voor het ontwerp van zijn woning. Deze architect bepaalde in grote mate het beeld op de Frankrijklei in de jaren 1860 en 1870, met een reeks herenwoningen in een statige, neoclassicistische bouwstijl. In 1906, wanneer de woning eigendom is van Alphonse Aerts, worden de bestaande burelen afgebroken en wordt een eclectisch koetshuis gebouwd; een architect is in de bouwaanvraag niet vermeld. Ook deze eigenaar is een vooraanstaand persoon in Antwerpen, meer bepaald in het scheepvaartmilieu. Hij had een functie bij de firma John Picard Best & Co en was voorzitter van de Antwerpse scheepvaartvereniging en de handelskamer. De woning heeft later ook toebehoord aan de adellijke familie de Caters.

Een hoekperceel is een goede keuze voor de inplanting van een herenwoning. Het maakt een brede koetsdoorgang in de voorgevel overbodig, omdat de binnenkoer met paardenstallen en koetshuis via een ingang in de tuinmuur aan de zijgevel kan bereikt worden. Hier is dit net zo, met een lage bakstenen tuinmuur met neoclassicistische bepleistering en een geel bakstenen koetshuis in een fantasierijke eclectische stijl. Deze herenwoning is het best bewaarde voorbeeld van dit type herenwoning op de leien.

Het statige hoofdgebouw telt drie bouwlagen en vijf + drie traveeën onder een afgeknot schilddak. Bepleisterde en witgeschilderde lijstgevels met hoge hardstenen plint met rechthoekige keldervensters en op de begane grond zware imitatievoegen. Horizontale indeling van de gevels door de ver overkragende houten kroonlijst op klossen, door de zware kordonlijsten en de doorlopende onderdorpels. De gevel aan de Frankrijklei is symmetrisch opgebouwd rond een centraal vensterrisaliet, op de begane grond met twee geblokte pilasters, op de bel-etage een zwaar balkon met gekoppelde composietzuilen die het balkon van de bovenverdieping dragen, gedecoreerd met vazen met drapering. Het risaliet wordt beëindigd door pilasters met versierd kapiteel, waarop een hoofdgestel rust. De hoektravee van de zijgevel in de Maria-Henriëttalei is op identieke wijze uitgewerkt. De hoeken van de gevels zijn gemarkeerd door pilasters die over de volledige hoogte van de gevels lopen en een uitsprong creëren in de kroonlijst. De regelmatig geplaatste, rechthoekige vensteropeningen zijn in geriemde omlijstingen met sierlijke sleutel gevat en zijn allemaal voorzien van een borstwering met balusters. Er is geen deuropening in de straatgevels. Men dient het huis te betreden via de traphal aan tuinzijde.

De herenwoning heeft een luxueus, gaaf bewaard interieur met monumentale trapzaal, salons van bel-etage met wandbespanning, bewaard schrijnwerk van deuren, bewaarde vloeren en plafonds. Sinds de jaren 1980 is het gebouw ingericht als kantoorruimte.

Achter de woning, zichtbaar vanuit de Henriëttalei, is een koetshuis gebouwd op L-vormige plattegrond. Kenmerkend voor dit gebouwtype is de keuze voor een fantasierijke eclectische bouwstijl; de ontwerper is niet gekend. Het gebouw is opgetrokken in gele baksteen, met hardsteen voor plint, speklagen en omlijstingen van de muuropeningen. Het koetshuis telt twee bouwlagen en is gevat onder leien bedaking met verschillende dakvensters en in de hoek een zeszijdig hoektorentje; houten kroonlijst met lambrekijnsierrand. Afwisselende muuropeningen: rechthoekige poortopeningen onder ijzeren lateien, rondbogige deur- en vensteropeningen, oculus in torentje. Tegen de plint een pomp. Er zijn drie kamers in het gebouw, namelijk een remise, een stal en een zadelkamer.

  • DE TROETSEL J. 1982: 100-jarige schoonheid krijgt nieuwe luister, De Antwerpse woongids, 25-26 september 1982, 2-17.
  • Stadsarchief Antwerpen, Bouwdossiers, 1870 # 388, 1871 # 197, 1906 # 930.

Auteurs:  Hooft, Elise
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Herenhuis Dhanis [online], https://id.erfgoed.net/teksten/144269 (geraadpleegd op ).


Neoclassicistisch hoekhuis ()

Voormalig "Hotel de Caters", imposant neoclassicistisch hoekhuis met Frankrijklei, opklimmend tot het einde van de 19de eeuw. Bepleisterde en beschilderde lijstgevels van vijf en drie traveeën en drie bouwlagen onder afgeknot schilddak; aansluitende lage travee met koetspoort en tuin met vroeger koetshuis van gele baksteen.

Hoge arduinen sokkel met rechthoekige keldervensters, geblokte begane grond. Verticaal accent door lisenen en lichte risalieten, horizontale ritmering door gekorniste puilijst, doorlopende lekdrempels en balusters voor de vensters; klassieke gevelbeëindiging met gelede architraaf, deels blind en deels geornamenteerd (risalieten) fries onder houten kroonlijst met tandlijst op klossen. Risalieten gemarkeerd door balkons met balustrades en rijke versiering; balkonvensters op bel-etage tussen gekoppelde composietzuilen onder hoofdgestel met balustrade tussen postamenten met zware topvazen. Rechthoekige vensters in geriemde omlijsting met sierlijke sleutel.

Bewaard interieur met monumentale trapzaal, salons van bel-etage ingericht tot receptieruimte en directiekamers.

  • DE TROETSEL J., 100-jarige schoonheid krijgt nieuwe luister, in De Antwerpse woongids, 25-26 september 1982, p. 2/17.

Bron: PLOMTEUX G. & STEYAERT R. met medewerking van WYLLEMAN L. 1989: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Stad Antwerpen, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 3nc, Brussel - Turnhout.
Auteurs:  Plomteux, Greet; Steyaert, Rita
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Herenhuis Dhanis [online], https://id.erfgoed.net/teksten/7249 (geraadpleegd op ).