Nationaal Monument voor de Zeelieden naar ontwerp van Willy Kreitz (Antwerpen), opgericht in 1953-1954 op dezelfde plaats van de oude vuurtoren.

Historiek

Bij de heraanleg van het pleintje na de Tweede Wereldoorlog onder leiding van architect-stedenbouwkundige P. Agie (Antwerpen), wordt centraal op het plein, op de plaats van de afgebroken eerste vuurtoren van Oostende, een monument ter ere van de zeelieden voorzien. Voor de toewijzing van de opdracht voor dit monument wordt een prijskamp onder beeldhouwers uitgeschreven. Het reglement bepaalt expliciet de lokalisatie voor het monument (op de plaats van de oude vuurtoren). Ook wordt vastgesteld dat de vier zeevaartcategorieën zijnde visserij, koopvaardij, marine en nationale zeevaart in het monument moeten gesymboliseerd worden. De plannen en maquettes moeten ingediend worden in het "Kanon-hotel", het publiek zou de maquettes komen keuren, maar deze stap wordt uiteindelijk niet gerespecteerd. In een eerste sessie weerhield de jury geen enkel ontwerp. In een tweede ronde komt de Antwerpse beeldhouwer Willy Kreitz (1903-1982) uit de bus, hoewel zijn ontwerp niet aan alle vooropgestelde eisen voldoet. De kunstenaar speelt met zijn ontwerp echter wel heel sterk in op de verplichte lokalisatie van het kunstwerk op plaats van de eerste vuurtoren van Oostende. Het silhouet van de sokkel herinnert aan de vuurtoren, Kreitz zorgt door middel van de beelden van de twee matrozen voor een sterke, aangrijpende interactie met de nabijgelegen zee, die vanop deze uitsprong van de vroegere stadsomwalling heel sterk aanwezig is. Het beeldhouwwerk wordt gerealiseerd in 1953-1954. Een groot gedeelte van de fondsen voor dit monument wordt bijeengebracht met de opbrengsten van een winterevenement rond het Spiegelmeer in het Maria-Hendrikapark in 1951.

Het Nationaal Monument voor de Zeelieden is één van de bekendste monumenten van Oostende. De ligging op de uitsprong in de zeedijk zorgt ervoor dat dit monument ook bij de toeristen heel bekend is als een baken langs het strand van Oostende. Op paasmaandag organiseert de vissersgemeenschap aan dit monument een jaarlijkse hulde voor de slachtoffers van de zee. Ook de zeewijding vindt hier traditioneel plaats.

Beschrijving

Monumentaal gedenkteken in graniet, bestaande uit een hoge sokkel op een basis, beide aan de noordkant afgerond, op een basis van vier treden, omzoomd met lage arduinen pijlers. Bovenop de sokkel, gekeerd naar de zee, torent een matroos, met de armen voor de borst gekruist en naar voor nijgend alsof hij zich schrap zet tegen de wind. Dit beeldhouwwerk verbeeldt de trotse, uitdagende zeeman die de zee met vertrouwen en vastberadenheid tegemoet kijkt. Aan de achterkant van de sokkel, met het hoofd gebogen, een zeeman treurend om het verlies van zijn collega's op zee.

Kunstenaar Kreitz vraagt aan de Staf der Zeemacht een matroos om model te staan voor deze figuur. Eerste Meester-Chef Duyf, toen een goed gekend man in het Oostendse Zeemachtmidden, wordt gekozen onder de bemanning van de "T.N.A. KAMINA", een schip dat in die periode in de Antwerpse haven lag voor herstellingen.

Aan de noordzijde van de sokkel staat in bronzen letters "AAN ONZE ZEELIEDEN", waaronder twee gekruiste ankers in brons zij opgesteld. Aan de zuidkant op de sokkel een kruis in reliëf. In het begin sieren enkele ontladen zeemijnen het monument, deze worden verwijderd in de jaren 1960.