erfgoedobject

Hoeve en schippersherberg

bouwkundig element
ID
73433
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/73433

Juridische gevolgen

Beschrijving

Het huidige complex van drie woningen vormde voorheen de hoeve en schippersherberg De Leeuwerik. Van hieruit functioneerde, zeker vanaf de 17de eeuw, een veer over de Maas; het verdween bij de bouw van de Maasbrug in 1886-88.

Het gebouw staat op de Ferrariskaart (1771-77) aangeduid als U-vormig, met de open zijde van het erf naar de straat, en met een dienstgebouw aan de overkant van de straat; het was toen vlak bij de Maas gelegen, temidden van de akkers, en omgeven door zijn omhaagde boomgaard. In de loop van de eerste helft van de 19de eeuw verdween het dienstgebouw aan de overzijde van de straat en kwam er een dienstgebouw aan straatzijde bij, zodat de hoeve een semi-gesloten vorm kreeg.

Dit is de vorm die de hoeve heeft in de Atlas van de Buurtwegen (1845), aangeduid onder de benaming De Leeuwerk, Ferme; op dat moment is de hoeve reeds in drie eigendommen verdeeld: het oorspronkelijke woonhuis (thans nummer 74) was eigendom van de weduwe Cremers, het middelste gedeelte (grosso modo overeenkomend met het huidige nummer 72) was eigendom van de erven Van Strate, renteniers te Tongeren, en het zuidgedeelte, het huidige nummer 70, was eigendom van P. Pernot, landbouwer.

In de tweede helft van de 19de eeuw werd een stalvleugel in de noordwesthoek toegevoegd. Het dienstgebouw aan straatzijde is thans volledig verbouwd en omgevormd tot woonhuis (nummer 72), met een recente vleugel aangebouwd tegen de achtergevel tot tegen de dwarsschuur.

Het oorspronkelijke woonhuis van De Leeuwerik (thans nummer 74), is een breedhuis van het dubbelhuistype, in laatclassicistische stijl, naar verluidt daterend van 1804. Vijf traveeën en twee bouwlagen onder zadeldak (mechanische pannen) met recente dakkapellen. Bakstenen gebouw met gecementeerde lijstgevel. In de gevel een kalkstenen peilsteen met opschrift: [.] el [.] dm/ boven A P. Rechthoekige vensters in kalkstenen omlijsting, op de eerste bouwlaag voorheen beluikt (sponningbeloop).

Rechthoekige deur in een kalkstenen omlijsting op neuten, met hardstenen tussendorpel voor het bovenlicht. De aandaken van de zijgevels werden verwijderd; resten van de vlechtingen bleven behouden. Het gebouw heeft thans een horecafunctie, en werd uitgebreid met recente toevoegingen tegen de linkerzijgevel en de achtergevel.

De inrijpoort bevindt zich links van het woonhuis; een gekasseid oprit leidt over het erf naar de voormalige dwarsschuur. De poortomlijsting is afkomstig van het in 1818 afgebroken Prinsenhof, aan de Prinsenhoflaan te Maaseik; dit gebouw werd in 1752 opgetrokken als jachtpaviljoen voor de prins-bisschop van Luik door J. Couven van Aken. Het is een rechthoekige, geblokte, kalkstenen omlijsting met geprofileerde korfboogpoort, voorzien van neuten, imposten en rocaillesluitsteen.

De haaks op de achtergevel aansluitende stal werd eveneens aangepast aan de horecafunctie; de voorgevel werd volledig verbouwd. Bakstenen gebouw onder zadeldak (mechanische pannen). In de achtergevel bleef een merkwaardige muurpartij bewaard van mergelsteenblokken met twee steunberen, wat kan wijzen op een zeer oude kern uit de 14de of 15de eeuw.

Nummer 70, het voormalige zuidgedeelte van de hoeve, is thans een woonhuis; het huidige volume dateert eveneens uit de eerste helft van de 19de eeuw, mogelijk met oudere kern (smeedijzeren muurankers met krullen), doch met vrij recente ordonnantie: rechthoekige muuropeningen. Witgeschilderd bakstenen gebouw onder zadeldak (Vlaamse pannen). Vijf traveeën en één bouwlaag Dropmotief onder de dakrand. Rondboogpoort in de rechtertravee. Linkerzijgevel met aandak en vlechtingen.

De aansluitende dwarsschuur dateert uit de tweede helft van de 19de eeuw, en vervangt een ouder gebouw. Bakstenen gebouw onder zadeldak (mechanische pannen); het bovengedeelte is vernieuwd. Kalkstenen plint. Smeedijzeren muurankers met krullen, waarschijnlijk hergebruikt. Rondboogpoort met gedeeltelijk kalkstenen posten en dito sluitsteen. Zijgevels met aandak, vlechtingen en rechtertopstuk.

Aansluitende stal uit de tweede helft van de 19de eeuw. Bakstenen gebouw onder zadeldak (mechanische pannen), voorzien van getoogde en recente muuropeningen en een rechthoekige poort onder houten latei. Rechterzijgevel met aandak, vlechtingen en topstuk.

  • BOONEN M., Enkele Maaseiker plaatsnamen , (Maaslandse sprokkelingen. Nova Series, 18, 1977, p. 37-39).

Bron: SCHLUSMANS F. 2005: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Limburg, Arrondissement Maaseik, Kantons Bree - Maaseik, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 19n1, Brussel - Turnhout.
Auteurs: Schlusmans, Frieda
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Hoeve en schippersherberg [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/73433 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.