Teksten van Geheel van gekoppelde burgerhuizen

https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/7346

Geheel van gekoppelde burgerhuizen ()

Geheel van oorspronkelijk drie burgerhuizen en een winkelhuis op de hoek van Miraeusstraat en Solvynsstraat, gebouwd in opdracht van de Société Anonyme Briqueteries de Notre-Dame, naar een ontwerp door de architect Edward Van Not uit 1909. De steenbakkerij uit Brecht investeerde de volgende jaren in meerdere gelijkaardige vastgoedprojecten telkens met een winkel of café op het hoekperceel. Daartoe behoren het later in 1909 ontworpen complex van vijf panden op de hoek van Jan Van Rijswijcklaan en Markgravelei, en het in 1910 ontworpen complex van tien panden op de hoek van Betogingstraat en Sterlingerstraat te Borgerhout. Het derde burgerhuis (nummer 4) werd in 1967 gesloopt of volkomen verbouwd, en het winkelhuis (nummer 2) kreeg recent een nieuwe dakstructuur.

Het ontwerp is representatief voor het vroege oeuvre van Edward Van Not, wiens loopbaan kort na de eeuwwisseling van start ging. Vóór de Eerste Wereldoorlog ontwierp hij tientallen van dergelijke burgerhuizen in Antwerpen, een groot aantal in dienst van de Algemeene Bouwmaatschappij, waarbij het stijlenjargon varieerde van beaux-arts en cottage tot art nouveau. Vanaf het interbellum tot zijn overlijden, combineerde Van Not zijn privé-praktijk met het ambt van gemeentelijk architect in Deurne. Het nummer 6 is quasi identiek aan de woning Van Zeeland uit 1907 in de Edward Pecherstraat.

De twee resterende burgerhuizen beantwoorden aan hetzelfde type rijwoning, respectievelijk drie en twee ongelijke traveeën breed en drie bouwlagen hoog onder een zadeldak. Voor de gevels paste Edward Van Not alternerend een ingehouden art-nouveaustijl (nummer 6) en een neotraditioneel gekleurd eclecticisme (nummer 8) toe, een levendige combinatie die nog wordt versterkt door een gevarieerd materiaalgebruik.

Nummer 6

De lijstgevel van nummer 6 heeft een gecementeerde gevelbepleistering in imitatie-natuursteen, op een plint uit blauwe hardsteen. Geleed door de puilijst legt de compositie de klemtoon op de brede middenas, die op de eerste verdieping wordt gemarkeerd door een halfronde bow-window (deels vernieuwd) met een ijzeren balkonborstwering als bekroning. Verder beantwoordt de opstand aan een regelmatig ordonnantieschema, opgebouwd uit registers van rechthoekige en op de tweede verdieping rondbogige deur- en vensteropeningen. Een gehavende mozaïekfries die doorloopt in de boogzwikken, met een kleurrijk patroon van gestileerde bloemenstruiken, accentueert de tussen uitgelengde, bewerkte postamenten gevatte gevelbekroning. Deze is afgewerkt met een houten kroonlijst op consooltjes. Van het houten schrijnwerk zijn enkel de inkomdeur en benedenvensters met kleine roeden in het bovenlicht bewaard; smeedijzeren keldertralie.

Nummer 8

De lijstgevel van nummer 8 heeft een parement uit rood baksteenmetselwerk in kruisverband, met gebruik van blauwe hardsteen voor de plint en witte natuursteen voor het balkon, waterlijsten, speklagen, lateien, sluitstenen, onderdorpels, balustraden, gevelstenen, steigergaten en consoles. Geleed door de puilijst legt de compositie de klemtoon op het brede zijrisaliet, dat wordt gemarkeerd door rozetten, een balkon met uitgelengde consoles en doorgetrokken balustrade, en een tweelicht. Verder beantwoordt de opstand aan een regelmatig compositieschema, opgebouwd uit registers van rechthoekige deur- en vensteropeningen, op de eerste verdieping met diamantkopsleutel. Een klassiek hoofdgestel met gekorniste houten kroonlijst op klossen en trigliefconsoles met guttae, vormt de gevelbeëindiging. Vernieuwd schrijnwerk, behouden smeedijzeren keldertralie.

De gespiegelde plattegronden beantwoorden aan de klassieke typologie van het burgerhuis dat uit een hoofdvolume en een smalle achterbouw in entresol bestaat, ontsloten door de zijdelings ingeplante inkom- en traphal. Volgens de bouwplannen beslaat de gebruikelijke enfilade van salon, eetkamer en veranda de begane grond, geflankeerd door de keuken annex pomphuis en wc in de achterbouw.

  • Stadsarchief Antwerpen, bouwdossier 1909#1400.

Auteurs:  Braeken, Jo
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Geheel van gekoppelde burgerhuizen [online], https://id.erfgoed.net/teksten/194986 (geraadpleegd op ).


Burgerhuis in art-nouveaustijl ()

Enkelhuis van drie traveeën en drie bouwlagen in art nouveau, uit begin 20ste eeuw. Natuurstenen lijstgevel met markante halfronde erker en originele fries met bloemenmozaïeken.


Bron: PLOMTEUX G. & STEYAERT R. met medewerking van WYLLEMAN L. 1989: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Stad Antwerpen, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 3nc, Brussel - Turnhout.
Auteurs:  Plomteux, Greet; Steyaert, Rita
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Geheel van gekoppelde burgerhuizen [online], https://id.erfgoed.net/teksten/7346 (geraadpleegd op ).