Classicistisch hoekhuis op L-vormige plattegrond dat vermoedelijk bij de aanleg van het Sint-Jacobsplein (1824) als kosterhuis in de westelijke hoek van het Sint-Jacobskerkhof gebouwd werd, en bestond uit een nagenoeg vierkant hoofdvolume van tweeënhalve bouwlaag onder een zadeldak met schild, en een ietwat geknikt daarbij aansluitend, éénlaags bijgebouw in de Kruisstraat. De lijstgevels - oorspronkelijk bepleisterd en voorzien van een gestucte waterlijst onder de steigergaten - zijn horizontaal geleed door de zandkalkstenen plint, dito hoekblokken en lekdrempels, de hardstenen cordons en lateien, en de houten kroonlijst.
Omstreeks 1830 werd het pand bewoond door de zusters van Liefde van de Heilige Vincentius a Paulo, die hier instonden voor de opvang van kleuters. In 1845 dienden de zusters een aanvraag in, getekend door J. Verheyden, om het bijgebouw in de Kruisstraat te verhogen naar het model van het bestaande hoofdvolume (zie bouwnaad in de noordelijke zijgevel). Vermoedelijk werd toen ook de zaal aan het Sint-Jacobsplein gebouwd: een éénlaags volume met aan de pleinzijde acht blinde traveeën, dat in 1851 van een zadeldak met schild en kroonlijst voorzien werd. Volgens die aanvraag was de zaal oorspronkelijk L-vormig, en maakte ze de hoek met de Pelgrimsstraat.
Ondanks de latere uitbreiding aan de tuinzijde, werd het gebouw algauw te klein voor de 300 kleuters die er dagelijks opgevangen werden. In 1869 verhuisden de zusters naar hun nieuwe gebouwen aan de overkant van het Sint-Jacobsplein (nummers 13-14) en werd de voormalige kosterswoning herbestemd. De "Openbare Boekerij Sint-Jacob" werd erin ondergebracht, waarvoor in 1929 een toegang met uitstalraam in de Kruisstraat werd bijgebouwd (L. Van Meerbeeck). Ook het "Kinderheil" was er gehuisvest, dat in 1939 een nieuwe consultatieruimte kreeg (L. Feyfer), haaks ingeplant op de grote zaal die toen dienst deed als feestzaal met podium. In 1987 werd het pand opgenomen in het beschermd stadsgezicht rond de Sint-Jacobskerk.
Het pand is heden opgesplitst in meerdere wooneenheden en werd recent gerenoveerd (ontpleisterd, nieuw schrijnwerk en leien bedaking).
Afdeling Ruimtelijke Ordening, Huisvesting en Monumentenzorg Vlaams-Brabant, Archief Monumenten en Landschappen: beschermingsdossier (12.01.1987).
UYTTERHOEVEN R., Leuven Weleer. Naar de Biest en tot aan de Westhelling: Brusselsestraat, Kapucijnenvoer, Fonteinstraat...., deel 5, Leuven, 1989, ill. 80a-d.
Bron: MONDELAERS L. & VERLOOVE C. met medewerking van VAN ROY D., VAN DAMME M. en MEULEMANS K. 2009: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie Vlaams-Brabant, Leuven binnenstad, Herinventarisatie, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen VLB2, onuitgegeven werkdocumenten. Auteurs: Verloove, Claartje; Mondelaers, Lydie Datum: De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)
Aanvullende informatie
De toeschrijving aan J. Verheyden is waarschijnlijk niet correct. Vermoedelijk betreft het Philippe Martin Verheyden, mogelijk Philippe Joseph Verheyden.