erfgoedobject

Eclectisch burgerhuis

bouwkundig element
ID
7385
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/7385

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Eclectisch burgerhuis
    Deze vaststelling is geldig sinds

Beschrijving

Burgerhuis in eclectische stijl gebouwd in opdracht van de koopman A. Van Daelen, naar een ontwerp door de architect Frans Smet-Verhas uit 1893 (gevelinscriptie). Arthur De Molenaer liet het pand in 1955 verbouwen naar een ontwerp door de architect Henri Franck. De werken betroffen het opdelen tot flats en het vervangen van het mansardedak door een bijkomende verdieping.

Het hotel Van Daelen behoort tot de eerste realisaties van Frans Smet-Verhas, die actief was van begin jaren 1880 tot vermoedelijk 1910. Waar zijn vroege oeuvre wordt gekenmerkt door een overladen eclecticisme, leverde hij kort na de eeuwwisseling een belangrijke bijdrage aan de art nouveau. Daarbij wordt zijn exuberante stijl gekarakteriseerd als een eigenzinnige fusie van eclecticisme en floralisme, met een uitgesproken materiaalpolychromie en pittoreske details. Tot zijn bekendste art-nouveau-realisaties behoort de woninggroep "De Vijf Werelddeelen" uit 1901 op de hoek van Schildersstraat en Plaatsnijdersstraat, en "De Slag van Waterloo" uit 1905 in de Waterloostraat.

Met een gevelbreedte van drie traveeën omvat de rijwoning een souterrain en oorspronkelijk drie bouwlagen onder een mansardedak. Dit laatste werd in 1955 vervangen door een vierde bouwlaag onder een plat dak. De oorspronkelijk bepleisterde en beschilderde lijstgevel rust op een hoge, geblokte plint uit blauwe hardsteen. Bij het decaperen bleef het stucdecor slechts gedeeltelijk behouden. Nadrukkelijk horizontaal geleed door waterlijsten en cordonvormende lekdrempels, legt de compositie de klemtoon op de middenas. Deze wordt op de bovenverdiepingen gemarkeerd door balkons met een balustrade, zware bewerkte voluutconsoles en postamenten waarop siervazen. De bel-etage onderscheidt zich door een bijna gevelbreed afgerond balkon, de tweede verdieping door een recht balkon waarvan de siervazen zijn verwijderd. In het gevelontwerp wordt het centrale tweelicht van de tweede verdieping geaccentueerd door een baluster en een gebogen fronton met topstuk. Verder beantwoordt de opstand aan een regelmatig ordonnantieschema, opgebouwd uit registers van rechthoekige deur- en vensteropeningen op cordonvormende lekdrempels. De begane grond wordt gemarkeerd door een entablement met architraaf en metopenfries, en balustraden. Oorspronkelijk hadden de eerste twee bouwlagen geblokte penanten. Van het vroegere hoofdgestel met casementen in de fries, is de houten kroonlijst op klossen en voluutconsoles in 1955 verplaatst naar de toegevoegde verdieping. De oorspronkelijk markante houten dakkapel met een tweelicht, vleugelstukken, een gebogen fronton en bolornament, is bij deze verbouwing verwijderd. De fraai bewerkte houten inkomdeur en guillotineramen van de begane grond zijn bewaard, evenals de smeedijzeren souterraintralies en de gietijzeren voetschraper.

De plattegrond beantwoordt aan de klassieke typologie van het burgerhuis, dat uit een hoofdvolume en een smalle achterbouw in entresol bestaat, ontsloten door de zijdelings ingeplante inkom- en traphal ontdubbeld door de diensttrap. Oorspronkelijk besloeg de gebruikelijke enfilade van salon, eetkamer en veranda met bovenlicht de begane grond, en herbergde het souterrain de keuken.

  • Stadsarchief Antwerpen, bouwdossiers 1893#1219 en 18#32815.

Auteurs: Braeken, Jo
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Eclectisch burgerhuis [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/7385 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Stad Antwerpen

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.