erfgoedobject

Watermolen Perlinckmolen

bouwkundig element
ID
74043
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/74043

Juridische gevolgen

Beschrijving

Voormalige hoeve met geïntegreerde watermolen "Perlinckmolen", heden buitenverblijf. Gelegen in westelijke grenshoek van Elst met Zegelsem; landschappelijk fraai ingeplant aan de voet van de Pottenberg en de linkeroever van de Perlinkbeek met spaarvijver ten zuiden. Uitzonderlijk oude watermolensite, namelijk reeds vermeld in 868-869 als bezit te Zegelsem van de Henegouwse Sint-Pietersabdij van Lobbes. In 1571 vermeld als oliewatermolen. Aangeduid op de Ferrariskaart (1771-1778). In 1859 door overstroming vernield sluiswerk gewijzigd. Als korenwatermolen in werking tot circa 1974; restauratiewerken aangevat in 1975.

Huidige semigesloten aanleg door uitbreiding uit de tweede helft van de 19de eeuw tot de eerste helft van de 20ste eeuw van een hoeve met losse bestanddelen opklimmend tot begin 19de eeuw. Ensemble van voorheen overwegend gewitte bakstenen gebouwen waarvan pannen bedaking (zadel- en lessenaarsdaken) met verschillende nokhoogte en nokrichting; ten noordoosten en ten oosten grenzend aan de Perlinkbeek. Onregelmatig veelhoekig binnenerf met ijzeren toegangshek aan noordwestelijke erfzijde deels afgesloten door muur.

Ten noordoosten, voormalig molenaars- en boerenhuis. Dubbelhuis van vijf traveeën en twee bouwlagen, onder zadeldak (pannen), gerenoveerd in het vierde kwart van de 20ste eeuw. Zijpuntgevels met vlechtingen. Verankerde erfgevel met getoogde muuropeningen en afgelijnd door daklijst op samengestelde tandlijst. Gesinterde bakstenen deuromlijsting voorheen grijsgeschilderd. Vensters met vernieuwde lekdorpels, houtwerk, luiken; één van beide keldervensters gevat in van elders gerecupereerde zandsteen. Deels bewaarde binnenindeling van voorts sterk vernieuwd interieur. Geschilderde samengestelde balklaag in woonkamer met vernieuwde haard (voorheen met 1570 gedateerde haardplaat). Lage achterbouw onder lessenaarsdak. Links aanbouw van twee traveeën en twee bouwlagen met niveaus verschillend van boerenhuis; sinds renovatie geïntegreerd bij woning.

Ten zuidoosten, lage kleine aanbouw tussen boerenhuis en watermolen; recent merendeels vernieuwd woonvertrek; vroegere achteraanbouw omgevormd tot galerij met aanpassing van dakhelling en verlaging van de watergevel.

Ten zuidwesten, dwarsschuur met koeienstallen in uitgebouwde noordwestelijke travee.

Ten zuiden, bedrijfsgebouw van drie traveeën in erfhoek tussen dwarsschuur en watermolen. Erfgevel afgelijnd door getrapte daklijst.

Ten zuidoosten, watermolen met bovenslagrad; bedrijfsgebouw van vijf traveeën en twee bouwlagen met ouder metselwerk op benedenverdieping; getoogde muuropeningen. Bij de restauratie vernieuwd geklonken ijzeren waterrad met grote diameter (3,6 meter). Afgeronde gemetselde asput. Grotendeels gietijzeren aandrijving met nog enige houten onderdelen.

Voorheen drie koppels maalstenen, nu twee. Bewaarde galg, luiwerk, haverbreker. Vernieuwde bakstenen strekdam. IJzeren loopbrug. Bakhuis in westelijke travee; oven onder lessenaarsdak in gevelhoek met ten zuiden een bedrijfsgebouw. Troggewelven tussen ijzeren liggers; ijzeren ovendeur.

  • BAUTERS P.- BUYSSE R., De Oostvlaamse watermolens. Inventaris 1980, Kultureel Jaarboek voor de provincie Oost-Vlaanderen, Bijdragen nieuwe reeks - nummer 11, 1980, p. 34-37.
  • VAN DE MERGEL Fr., Bijdrage tot de geschiedenis van Elst - een dorp in de Vlaamse Ardennen (3), in Triverius, XVIII, 3, 1988, p. 13-15.

Bron: BOGAERT C., DUCHÊNE H., LANCLUS K. & VERBEECK M. 2000: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie Oost-Vlaanderen, Gemeenten: Brakel, Horebeke, Kruishoutem, Lierde, Zingem en Zwalm, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 15n4, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Verbeeck, Mieke; Duchêne, Helena
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Watermolen Perlinckmolen [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/74043 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.