Historiek en context

Burgerhuis in art-nouveaustijl, oorspronkelijk het linker pand van een geheel van drie woningen, gebouwd naar een ontwerp door de architect Emile Thielens uit 1898, mogelijk met medewerking van de architect Emiel Van Averbeke. Opdrachtgever was de weduwe Maria Gossen-Van den Wouwer (°Antwerpen, 1848), wiens overleden echtgenoot, koopman Auguste Gossen (Antwerpen, 1837-Antwerpen, 1896), een groot stuk grond bezat dat in de huidige Peter Benoitstraat de zuidelijke helft van de pare zijde besloeg. Op deze gronden liet Auguste Gossen in 1894 door Thielens de tot dan doodlopende straat doortrekken tot de Van Schoonbekestraat, en een eerste geheel van drie gekoppelde burgerhuizen optrekken (nummers 21-25, gesloopt in 1959). In 1896 volgde een tweede geheel van drie burgerhuizen op het hoekperceel met de Van Schoonbekestraat (nummer 46 gesloopt in 1955 of 1956). Zijn weduwe zette het vastgoedproject in 1898 verder met dit derde geheel van drie woningen (nummers 30-34). Op de aanpalende percelen bouwde Thielens in 1901 nog een vierde geheel van vijf burgerhuizen (nummers 36-44) eveneens in opdracht van Maria Van de Wouwer, nu mevrouw Albert Thys-Van den Wouwer. De weduwe Gossen-Van den Wouwer was in 1899 immers in het huwelijk getreden met de weduwnaar Albert Thys (Antwerpen, 1840-Antwerpen, 1913). Het middelste pand van het ensemble Gossen-Van den Wouwer (nummer 32) werd in 1952 en 1963 grondig verbouwd tot flats, achter een volledig nieuw gevelfront; het ensemble Thys-Van den Wouwer is intact bewaard.

Het vastgoedproject Gossen-Van den Wouwer behoort tot het latere oeuvre van Emile Thielens, die actief was tot zijn overlijden in 1911. Hij vestigde zich pas omstreeks 1890 als zelfstandig architect, na jarenlang in dienst te hebben gewerkt van de architecten Louis en François Baeckelmans, en vervolgens van Jules Bilmeyer en Joseph Van Riel. Vooral gekend voor zijn veelal pittoreske gebouwen van de Antwerpse Zoo, zette Thielens kort vóór 1900 voorzichtige stappen richting art nouveau, om tijdens zijn laatste levensjaren terug te grijpen naar een klassieke beaux-artsstijl. Behalve twee woningen in conventionele eclectische stijl, waaronder het totaal verbouwde nummer 32, bestond het ensemble Gossen-Van de Wouwer ook uit één van de vroegste uitingen van art nouveau binnen het oeuvre van Thielens, het nummer 34. Voor zijn belangrijke realisatie uit deze periode, het monumentale kantoorgebouw van de Imperial Continental Gas Association aan de Meir, greep Thielens dan weer terug naar de neo-Franserenaissance-stijl.

Sinds 1890 gevestigd aan de overzijde van de Maria-Theresialei (nummer 5, gesloopt in 1954), was Emile Thielens de overbuur van het echtpaar en later de weduwe Gossen-Van den Wouwer. Hun statige hotel, later geïncorporeerd in de Banque Hypothécaire et Immobilière d’Anvers bevond zich op de hoek van de Maria-Theresialei en de Frankrijklei. Tussen 1894 en 1901 bracht de architect in de Peter Benoitstraat en de Van Schoonbekestraat een ensemble van in totaal veertien burgerhuizen tot stand, waarvan er nog negen bewaard zijn. De bankier Edouard Thys, zoon van Albert Thys uit diens eerste huwelijk en stiefzoon van Maria Van den Wouwer, gaf de architect in 1906 opdracht voor het ontwerp van Banque de Reports, de Fonds Publics et de Dépôts aan de Meir, één van Thielens meest imposante realisaties.

Architectuur

Met een gevelbreedte van drie/twee traveeën, omvat de rijwoning drie bouwlagen onder een gemansardeerd zadeldak (leien). De lijstgevel heeft een parement uit witte natuursteen, met gebruik van blauwe hardsteen voor de geprofileerde plint. Geleed door de puilijst, legt de compositie de klemtoon op de eerste verdieping. Deze wordt in de linker travee gemarkeerd door een rechthoekige erker met consoles en afdak, en in de rechter travee door een drielicht op colonnetten. Verder beantwoordt de opstand aan een evenwichtig ordonnantieschema, opgebouwd uit registers van rechthoekige muuropeningen met afgeronde hoeken op de begane grond, en rondboogvensters met lekdrempel en waterlijst eindigend in zweepslagmotiefjes op de bovenverdiepingen. Een klassiek hoofdgestel met een houten kroonlijst op modillons en consoles vormt de gevelbeëindiging; twee dakkapellen met gebogen fronton.. Het houten schrijnwerk van de koetspoort en vensters is bewaard, evenals de smeedijzeren keldertralies.

De plattegrond beantwoordt aan de klassieke typologie van het burgerhuis dat uit een hoofdvolume en een smalle achterbouw in entresol bestaat, ontsloten door de zijdelings ingeplante inkom en traphal.

Eclectisch burgerhuis van drie bouwlagen onder leien mansardedak met dakvensters onder gebogen fronton, naar ontwerp van E. Thielens, van 1898. Natuurstenen lijstgevel met enkelhuisopstand en ongelijke travee-indeling, markante erker links. Brede puilijst en klassieke gevelbeëindiging met gelede architraaf, panelenfries en houten kroonlijst op consoles. Bovenverdieping met gekoppelde rondboogvensters onder omlopende waterlijst, drielicht van hoofdverdieping met driekwartzuilen als penanten, erker met groot rondboogvenster. Op begane grond rechthoekige muuropeningen met afgeronde bovenhoeken, onder meer brede rondboogpoort rechts: houten vleugeldeur met eenvoudig bovenlicht.