erfgoedobject

Burchtheuvel

archeologisch / landschappelijk element
ID
75292
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/75292

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als beschermd monument Senecaberg: burchtheuvel
    Deze bescherming is geldig sinds

  • is deel van de aanduiding als beschermd stads- of dorpsgezicht, intrinsiek Senecaberg
    Deze bescherming is geldig sinds

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Motte van Borgt
    Deze vaststelling was geldig van tot

Beschrijving

De voormalige motte van Borgt (historische context zie gehuchtsinleiding) is beschermd als monument binnen het dorpsgezicht "De Senecaberg" (Koninklijk Besluit 18-09-1981).

De motte werd bestudeerd door middel van opgravingen in 1890-1891 door A. de Loë en A. Rutot, in 1908 door G. Cumont en J. Poils en in 1966-1968 door M.E. Mariën en R. Borremans.

De kunstmatig opgehoogde burchtheuvel werd ingeplant aan een afgeleide van de Tangebeek zodat deze de gracht kon voeden en de moerassige beemden de noordelijke flank konden beschermden. De huidige, deels afgegraven elliptische heuvel is circa 16 meter hoog met een topplatform van 44 meter (oost-west-as) op 56 meter (noord-zuid-as). De laatste opgravingen hebben echter aan het licht gebracht dat het grondplan van het oorspronkelijke plateau rechthoekig was met in het midden een castrum van 13,5 meter op 9,3 meter, bestaande uit een hallen-constructie in stafbouw. Dit is een bouwwijze waarbij enkel blokwerk en plankentechniek gebruikt werd. Er zijn geen sporen van metselwerk of leembouw. Men veronderstelt dat deze constructie aanvankelijk een versterkte wachtpost was die later de functie van burcht kreeg. In de zuidwestelijke hoek van het gebouw werden sporen van een rechthoekige, houten constructie, doch van geringere afmeting, teruggevonden. Verder kwamen nog sporen van palissadering en een verdedigingswerk te voorschijn alsook tal van voorwerpen, onder andere Pingsdorf- en Andenne-aardewerk, ijzeren, benen en glazen voorwerpen. Het stratigrafie onderzoek onthulde acht bewoningslagen opklimmend tot de 8ste eeuw en eindigend met een brand rond het midden van de 12de eeuw. Het "burgtpuin" te Borgt is van internationaal belang daar het één van de zeldzame plaatsen is waar de 12de-eeuwse krijgsbouwkunde in hout nog kan worden bestudeerd.

  • Administratie Ruimtelijke Ordening, Huisvesting en Monumenten & Landschappen, Afdeling Ruimtelijke Ordening, Huisvesting en Monumentenzorg Vlaams-Brabant, Monumenten en Landschappen, beschermingsdossier: "De Senecaberg als dorpsgezicht met de burchtheuvel als monument" bij Koninklijk Besluit van 18 september 1981.
  • MARIËN, M.E. en R. BORREMANS, Grimbergen, onderzoek van de burchtheuvel ("Senecaberg"), in Belgica Antiqua, 2, Opgravingen 1958-1969, overdruk uit het Bulletin der Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis, 40e-42e jaargang, Brussel, 1968-1970, p. 321-329.

Bron: VAN DAMME M. met medewerking van DEBACKER I. & BOEKSTAL P. 2005: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie Vlaams-Brabant, Gemeente Grimbergen, Deelgemeenten Grimbergen, Beigem, Humbeek en Strombeek-Bever, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen VLB4, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Van Damme, Marjolijn
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Aanvullende informatie

Op de Kabinetskaart van de Ferraris ligt de kale motteheuvel in het gehucht Borcht. Een kring van bomen markeerde de voet van de heuvel. Ten noorden passeerde de aftakking van de Tangebeek voor de watermolen. Tot het begin van de 20ste eeuw lag de heuvel op een groen eiland omringd door bomen. Geleidelijk aan geraakte de heuvel zelf bebost. Vandaag zijn de flanken van de motteheuvel nog steeds bebost.

  • Kabinetskaart van de Oostenrijkse Nederlanden voor Zijn Koninklijke Hoogheid de Hertog Karel Alexander van Lotharingen, Jozef Jean François de Ferraris, Koninklijke Bibliotheek van België, uitgegeven in 1770-1778, schaal 1:11.520 herleid naar 1:25.000.
  • Topografische kaarten van België, Derde editie, Militair Cartografisch Instituut, uitgegeven in 1889-1900, schaal 1:20.000.
Auteurs: Verdurmen, Inge
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Relaties

  • Is deel van
    Jozef Van Den Berghestraat

  • Is deel van
    Senecaberg


Waarnemingen


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2025: Burchtheuvel [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/75292 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.