Teksten van Groepsbebouwing van veertien burgerhuizen

https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/7530

Groepsbebouwing van veertien burgerhuizen ()

Op de hoek van de Schorpioen- en de Tweelingenstraat, tekende architect Ernest Dieltiens in 1894 een monumentaal ensemble van veertien burgerhuizen in opdracht van de Naamlooze Maatschappij voor het Bouwen van Burgershuizen.

Deze maatschappij werd in 1886 opgericht om Zurenborg te ontwikkelen tot woonwijk voor de middenklasse en burgerij. De maatschappij bouwde voor eigen rekening tal van modelwoningen en -ensembles, in samenwerking met verschillende bouwmeesters. Dieltiëns werkte vaak voor investeringsprojecten van de Naamlooze Maatschappij voor het Bouwen van Burgershuizen, en altijd zijn deze getypeerd door een combinatie van huizen in neo-Vlaamserenaissance-stijl en in neoclassicistische stijl, met een speelse en afwisselende opbouw van het ensemble.

Met dit soort projecten hoopte de maatschappij de bouw van woningen door privé-investeerders aantrekkelijk te maken, door percelen aan te bieden in straten die al deels bebouwd waren. Ook was het duidelijk de bedoeling om aan te sturen op de keuze voor verzorgd uitgewerkte gevels. Dit ensemble is een schoolvoorbeeld van de basisbebouwing in het eind-19de-eeuwse gedeelte van de verkaveling op het grondgebied van Antwerpen.

Het ensemble is grotendeels symmetrisch opgebouwd rondom de woning op de scherpe hoek van de twee straten, een neoclassicistische woning in de Tweelingenstraat 43. Het is een woning van twee bouwlagen onder een mansardedak, met een afgeschuinde hoektravee en twee traveeën in elke zijgevel. Bepleisterde en witgeschilderde lijstgevels, met imitatievoegen op de begane grond. Nadruk op de afgeschuinde hoek, die het centrum vormt van het ensemble en benadrukt wordt door een dakvenster met hoog opgaande geveltop en een rondboogdeur onder entablement.

Deze hoekwoning wordt geflankeerd door twee identieke, gespiegelde brede woningen in neo-Vlaamserenaissance-stijl, namelijk Schorpioenstraat 38 en Tweelingenstraat 41. De rode bakstenen woningen van drie traveeën en twee bouwlagen combineren een lijst- en schoudergevel (drie treden) in neo-Vlaamserenaissance-stijl, met jaartal 1895 in een gevelsteen. Baksteenbouw met gebruik van natuursteen onder meer voor dambordpatroon met diamantkoppen ter hoogte van puilijst en fries, sierpanelen, voluten, topstukken. Rechthoekige muuropeningen onder ontlastingsboog, radvenster in top.

Aansluitend twee identieke neoclassicistische rijwoningen met fijn stucwerk: Tweelingenstraat 37-39 en Schorpioenstraat 34-36. De woningen tellen twee bouwlagen en twee traveeën onder zadeldak, waarbij nummer 37 werd verhoogd met een tweede verdieping; nummer 36 heeft een vervlakte gevel. Begane grond met imitatievoegen, op de verdieping panelen met fijn neoclassicistisch stucwerk.

Een tweede identiek duo met rode bakstenen puntgevels vormen de woningen in de Schorpioenstraat 30 en de Tweelingenstraat 33. Het zijn woningen van twee traveeën op de begane grond en één in de bovenbouw. Bak- en natuurstenen puntgevels met overhoekse topstukken, zadeldak (nok haaks op straat). Benadrukte bovenverdieping met rechthoekig venster onder paneel en gebogen fronton op voluten, gestrekte onderdorpel en aansluitend sierpaneel, natuursteen voor dambordversiering, daklijst, fialen en sierbollen. Hogerop radvenster in hardstenen omlijsting.

Deze twee puntgevels zijn in beide straten geflankeerd door twee identieke neoclassicistische lijstgevels (Tweelingenstraat 31 en 35, Schorpioenstraat 28 en 32). De woningen tellen twee traveeën en twee bouwlagen onder zadeldaken. Verzorgd bepleisterde gevels, met imitatievoegen op de begane grond en fraai paneelwerk rondom de centrale bovenvensters met fronton.

Het ensemble wordt op de hoek van de Schorpioen- met de Dolfijnstraat afgesloten door een hoekhuis in neoclassicistische stijl, Schorpioenstraat 26. De hoekwoning telt twee bouwlagen, twee smalle traveeën in de Schorpioenstraat en twee brede traveeën in de Dolfijnstraat. De woning heeft een leien mansardedak met twee dakvensters, blauwe hardstenen plint, kroonlijst op klossen, rechthoekige muuropeningen. De brede etalagevensters op de hoek wijzen op de winkelfunctie die er van bij de bouw bedoeld was. Imitatievoegen op de begane grond, op de verdieping paneelwerk tussen de vensters.

  • Stadsarchief Antwerpen, Bouwdossiers, 1539 # 495, 1894 # 168.

Auteurs:  Plomteux, Greet; Steyaert, Rita; Hooft, Elise
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Groepsbebouwing van veertien burgerhuizen [online], https://id.erfgoed.net/teksten/174678 (geraadpleegd op ).


Woningen (Schorpioenstraat 26-38) ()

Groepsbebouwing naar ontwerp van E. Dieltiens, van 1894; afwisseling van lijst- en topgevels, de ene met plastisch uitgewerkt neoclassicistisch decor, de andere met neo-Vlaamserenaissance-karakter.

Nummer 30. Neorenaissancistisch getint diephuis met puntgevel; enkelhuis van twee traveeën op de begane grond en één in de bovenbouw. Baksteen met gebruik van natuursteen onder meer voor dambordversiering, daklijst, fialen en sierbollen.

Nummer 38. Samenstel van lijst- en schoudergevel (3 treden) in neo-Vlaamserenaissance-stijl, gedateerd 1895 in gevelsteen. Baksteenbouw met gebruik van natuursteen onder meer voor dambordpatroon met diamantkoppen ter hoogte van puilijst en fries, sierpanelen, voluten, topstukken. Rechthoekige muuropeningen onder ontlastingsboog.

  • Stadsarchief Antwerpen, Bouwdossiers D2, 1894, Modern Archief 20.291, dossier 168.

Bron: PLOMTEUX G. & STEYAERT R. met medewerking van WYLLEMAN L. 1989: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Stad Antwerpen, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 3nc, Brussel - Turnhout.
Auteurs:  Plomteux, Greet; Steyaert, Rita
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Groepsbebouwing van veertien burgerhuizen [online], https://id.erfgoed.net/teksten/7530 (geraadpleegd op ).


Tweelingenstraat 41 ()

Enkelhuis van drie traveeën en twee bouwlagen in neo-Vlaamserenaissance-stijl; licht uitspringende rechtse gevelpartij met datering "JAAR 1893", bekroond door trapgevel met voluten, overhoekse topstukken en bolornamenten. Sobere geveldecoratie met diamantkoppen en panelen. Rechthoekige vensters onder gebogen waterlijst. Gekoppelde vensters en radvenster in top.


Bron: PLOMTEUX G. & STEYAERT R. met medewerking van WYLLEMAN L. 1989: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Stad Antwerpen, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 3nc, Brussel - Turnhout.
Auteurs:  Plomteux, Greet; Steyaert, Rita
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Groepsbebouwing van veertien burgerhuizen [online], https://id.erfgoed.net/teksten/174655 (geraadpleegd op ).


Tweelingenstraat 33 ()

Enkelhuis in neo-Vlaamserenaissance-stijl van einde 19de eeuw. Bak- en natuurstenen puntgevel met overhoekse topstukken, zadeldak (nok haaks op straat). Benadrukte bovenverdieping met rechthoekig venster onder paneel en gebogen fronton op voluten, gestrekte onderdorpel en aansluitend sierpaneel. Hogerop radvenster in hardstenen omlijsting.


Bron: PLOMTEUX G. & STEYAERT R. met medewerking van WYLLEMAN L. 1989: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Stad Antwerpen, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 3nc, Brussel - Turnhout.
Auteurs:  Plomteux, Greet; Steyaert, Rita
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Groepsbebouwing van veertien burgerhuizen [online], https://id.erfgoed.net/teksten/174657 (geraadpleegd op ).


Tweelingenstraat 37-39 ()

Identieke rijhuizen met sober neo-Lodewijk XVI-decor, nummer 37 hoger opgaand met derde verdieping.


Bron: PLOMTEUX G. & STEYAERT R. met medewerking van WYLLEMAN L. 1989: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Stad Antwerpen, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 3nc, Brussel - Turnhout.
Auteurs:  Plomteux, Greet; Steyaert, Rita
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Groepsbebouwing van veertien burgerhuizen [online], https://id.erfgoed.net/teksten/174658 (geraadpleegd op ).