is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Postkantoor in neo-Vlaamserenaissance-stijl
Deze vaststelling is geldig sinds
Postkantoor in neo-Vlaamserenaissance-stijl, gebouwd door het Ministerie van Spoorwegen, Posterijen en Telegrafen, naar een ontwerp door architect F. Tondeur uit 1895, uitgevoerd in 1896. Tondeur, verbonden aan de Dienst Gebouwen van Posterijen en Telegrafen, realiseerde in 1897-1899 het verdwenen Hoofdkantoor voor Telegraaf in de Jezusstraat en het Hoofdkantoor voor Telefoon in de Cellebroedersstraat. In 1899 ontwierp hij het postkantoor van Turnhout dat aan dezelfde typologie en bouwstijl beantwoordt als dat op het Sint-Jansplein, en in 1903 het postkantoor in de Jezusstraat. Het postkantoor was in functie tot 2009, en werd vervolgens gerenoveerd tot appartementen met een handels-horecaruimte op de begane grond.
Het gebouw met een gevelbreedte van vijf traveeën omvat drie bouwlagen onder een zadeldak (nok parallel aan de straat, leien). De lijstgevel heeft een parement uit rood baksteenmetselwerk in kruisverband, spaarzaam geaccentueerd door witte natuursteen voor diamantkoppen, ontlastingsbogen, een gevelsteen en cartouche. Blauwe hardsteen is overvloedig gebruikt voor de plint, waterlijsten, speklagen, deur- en vensteromlijstingen, kozijnen, dorpels, het balkon, sluit- en kraagstenen, topstukken en dekstenen. Axiaal-symmetrisch van opzet, legt de compositie de klemtoon op het drie traveeën brede middenrisaliet, dat oploopt in een puntgevel met schouderstukken en overhoekse topstukken. Het wordt in de brede middenas gemarkeerd door een balkon met voluutconsoles, postamenten en een smeedijzeren borstwering, en dubbele kruiskozijnen hogerop. Horizontaal geleed door waterlijsten en cordonvormende lekdrempels, beantwoordt de opstand verder aan een regelmatig ordonnantieschema. De inkomportalen van het postkantoor en de ambtswoning van de postontvanger accentueren de uiterste traveeën van de pui. Zowel de rondboogdeur als de getraliede ronde oculus erboven, zijn omlijst door een gebogen waterlijst op gestrekte uiteinden met een sluitsteen, voluten en wortelmotieven. Getraliede steekboogvensters met een sluitsteen en een ruitmotief of geïntegreerde postbussen in de borstwering openen de tussenliggende traveeën, die worden bekroond door een casement met de inscriptie “POSTERIJEN” op de gevelsteen. Zowel de sluitstenen van de portalen als de venstertralies dragen de initialen "PT" van Posterijen en Telegrafen. De bovenverdiepingen zijn opgebouwd uit registers van rechthoekige vensters met tussendorpel, ontlastingsboog, sluitsteen en diamantkoppen. Kleurrijk tegelpanelen sieren de borstweringen, op de eerste verdieping met afbeelding van een vesting ontleend aan het stadswapen van Antwerpen tussen 'Antwerpse handjes'. De eenledige geveltop die uitkraagt op korbelen, met het bouwjaar “1896” in smeedijzeren sierankers, wordt bekroond door drie overhoekse topstukken met bolornament of een gekanteelde spits. Het rechthoekige venster draagt een cartouche met wapenschild in het boogveld, dat wordt geaccentueerd door een sluitsteen en een waterlijst op doorgetrokken imposten. Beide zijtraveeën hebben een klassiek hoofdgestel als beëindiging, met een houten kroonlijst op consoles waartussen tegels; spitse dakkapellen hogerop. In tegenstelling tot het vernieuwde schrijnwerk, is het fraaie smeedijzeren traliewerk van keldermonden, oculi en benedenvensters integraal bewaard.
Volgens de bouwplannen omvat de begane grond de lokettenhal met inkom in de linker travee, die in de lage achterbouw wordt geflankeerd door het kantoor van de postontvanger en het archief. In de rechter travee bevindt zich de inkom- en traphal van de ambtswoning van de postontvanger, die uitmondt bij het washuis in de tuin. Op de eerste verdieping beschikt de ambtswoning over een salon en eetkamer, een ‘kabinet’ en de keuken annex pomphuis, op de tweede verdieping over vier slaapkamers en een 'kabinet', onder het dak over drie mansardekamers en twee zolders, telkens ontsloten door een centrale gang.
Auteurs: Braeken, Jo
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)
Is deel van
Sint-Jansplein
Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Postkantoor in neo-Vlaamserenaissance-stijl [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/7551 (geraadpleegd op ).
Beheerder fiche: Stad Antwerpen
Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.