erfgoedobject

Hoeven Reinaerthof en Heilicht

bouwkundig element
ID
75547
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/75547

Juridische gevolgen

Beschrijving

Gelijkaardige hoeven als te Retie de Braselhoeve, Geelsebaan 190, en de Parkhoeve Heide 6; gelijkaardige voorbeelden op de aangrenzende gemeenten. Hoeven gebouwd in 1951-1953 naar ontwerp van J. Verlinden (Geel) in opdracht van de Nationale Maatschappij van de Kleine Landeigendom.

Koning Leopold I verwierf vanaf 1853 een gebied van uitgestrekte heidegronden dat door toedoen van onder meer de graaf van Vlaanderen uitgroeide tot een over diverse gemeenten verspreid domein van grosso modo 4500 hectare: een groot gebied, circa 1800 hectare, bevond zich in het zuidelijke punt van Retie, op het grensgebied met de gemeenten Dessel, Mol, Kasterlee en Geel, voornamelijk aan weerszijden van de weg Retie-Geel; een kleiner gebied, circa 400 hectare, lag op de grens Retie-Postel. Van eerstgenoemd gebied, in 1951 verkaveld en verkocht, rest heden nog het zogenaamde "Prinsenpark" te Retie, sinds 1972 eigendom van de provincie.

De Nationale Maatschappij van de Kleine Landeigendom kocht in 1951 485 hectare verspreid over de aangrenzende gemeenten; de grond werd ontgonnen, werken van bodemverbetering ondernomen en een "gehucht" van 24 modelhoeven werd opgericht met een open loopstal en elk circa 15 hectare bewerkbare grond. In navolging van enkele proefnemingen in Nederland en Canada opteerde een landbouwkundige commissie voor de toepassing van de "open loopstal", een foktechniek waarbij de onthoornde runderen vrij rondlopen in een stal waarvan één zijde goed georiënteerd is en open blijft; enerzijds was dit systeem gunstig voor de gezondheid en de lactatie van de dieren en leverde het veel en goede stalmest op, anderzijds was er veel stro nodig voor het drooghouden van de grote ruimte. Binnen de hoeven zijn twee types te onderscheiden: een type in T-vorm en het langgeveltype. De mogelijkheid tot aankoop en de nadelen van het open staltype hebben geleid tot aanpassingen/verbouwingen van het oorspronkelijk model onder meer bepaalde delen inmiddels gedicht, uitbreiding met parallelle of haakse stallingen met gebonden systeem, wijziging van de muuropeningen, indeling aangepast.

Langgeveltype (nummers 58, 60, Heide 6 te Retie, laatstgenoemde anders georiënteerd): woonhuis, stallingen, loods en berghok zijn ondergebracht in één langgestrekt volume van ongeveer negen op vijf traveeën en één tot twee (woonhuis) bouwlagen onder mank zadeldak met een brede dakoverstek (nok parallel aan de straat, golfplaten van asbestcement). Combinatie van betonbouw en traditionele elementen: houten dakgebinten op betonnen pijlers; muren van witgeschilderde snelbouwblokken met gepikte plint. Rechthoekige vensters, deuren en poorten. Woongedeelte van vijf op twee traveeën en twee bouwlagen met dubbelhuisopstand. Monumentale zijpuntgevel uitgewerkt als hoofdgevel van het woonhuis; laag afhellend door middel van een later toegevoegde travee, gevat in een -al dan niet gevelbrede- afhang.

Interieur: oorspronkelijke indeling. Centrale inkom met trap, links vooraan woonkamer en voorplaats met rechthoekige erker, links achteraan keuken; rechts vooraan opkamer boven kelder waarachter een berging. De meeste stallingen bevinden zich tegen de achtergevel: links naast de woning een ruime open koestal met achtereenvolgens de open kalveren- en varkensstal en op de hoek het kippenhok; tegen de voorgevel, naast het woonhuis, van rechts naar links, de melkplaats en melkhuis, toegankelijk vanuit het woonhuis en ongeveer ter hoogte van de open stal, voorts de voederplaats (berging voor bieten en rapen), de open loods voor machines, hooi en stro; een kleine ziekenstal en paardenstal lagen tegen de linkse zijpuntgevel.

T-type (Geelsebaan 190 te Retie), tevens voorkomend in spiegelbeeld. De T-vorm fungeert als windbreker en maakt uitbreiding in twee richtingen mogelijk. Ongeveer dezelfde uitwendige vormgeving als het voormelde type; behoudens de loods bevat het grondplan ongeveer dezelfde functie-indeling, de stallingen zijn opmerkelijk lager. Hoofdvolume met woning, melkplaatsen, open koestal en voederhok; haaks hierop een volume met de overige stallen.

  • STAPPAERTS R., De Wouwer. Evolutie van een Kempens dorp, s.l., 1999, p. 144-151.

Bron: DE SADELEER S. & PLOMTEUX G. 2004: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Antwerpen, Arrondissement Turnhout, Kanton Arendonk, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 16n6, Brussel - Turnhout.
Auteurs: De Sadeleer, Sibylle
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Hoeven Reinaerthof en Heilicht [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/75547 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.