erfgoedobject

Klooster zusters Heilige Vincentius a Paulo, kapel en school Maria Middelares

bouwkundig element
ID
75948
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/75948

Juridische gevolgen

Beschrijving

Klooster en scholencomplex van de zusters van de Heilige Vincentius a Paulo. Eerste oprichting van een klooster met kantschool en weeshuis door vier zusters van het moederklooster van Wachtebeke in een woning aan de Oosttragel, heden Grote Markt, in 1853. In hetzelfde jaar nog aankoop van een woning, heden Kerkstraat nummers 135-137, waar ze een tijd verbleven. In 1864 aankoop van het "kasteeltje" met grote tuin van de familie Van de Wattyne op deze locatie, gebouwd in 1850. In 1865 werden de eerste klassen van de lagere meisjesschool opgericht ten zuiden van het klooster. Bijna jaarlijks zullen nieuw klassen worden toegevoegd. In 1873 werd een boerderij gebouwd met schuur, stallen, washuis, bakkerij en wagenhuis. In 1885 werd ten noorden van het klooster een nieuw weeshuis opgetrokken, palend aan Grijphoek.

Een ruime neogotische kapel werd gebouwd in 1887 achter het klooster, in 1928 verbonden door een glazen galerij. In 1977 werd een niveau in de kapel geplaatst ter hoogte van de ramen; het gelijkvloers werd ingericht als klassen. De noordelijke vleugel van het weeshuis werd in 1934 omgevormd tot beroepsschool Maria Middelares met toevoeging van een uitbouw en terras aan de tuinzijde, in 1948 opgetrokken en nog eens verhoogd met een verdieping door aannemer Lefebure en nieuw hoekgebouw met Grijphoek. Rechts van het klooster werd in 1935 aan de straat een elf traveeën brede nieuwe lagere school gebouwd. In de jaren 1950 en 1960 werden ook de meeste in achterbouw gelegen schoolgebouwen opgetrokken ten behoeve van de beroepsschool, de technische afdeling sinds 1947 en de humaniora, sinds 1957. Een nieuwe kleuterafdeling kwam er in 1968. Sinds 1996-97 vormen zij één scholenfusie met het Sint-Laurens-Instituut van de Broeders van Liefde die sinds 1999 alle schoolgebouwen beheren.

Achterin gelegen huidige klooster, ondergebracht in het oorspronkelijke kasteeltje, van de straat gescheiden door een beboomde voortuin en vernieuwde bakstenen muur met twee ijzeren hekken. Typisch neoclassicistisch landhuis van zeven traveeën en één bouwlaag met gemarkeerde middenpartij onder driehoekig fronton en zadeldak. Heden gecementeerde gevels met geblokte hoekpilasters, arduinen cordon en aflijnend hoofdgestel met gelede architraaf, fries en houten kroonlijst op modillons in de zijtraveeën en klossen onder het driehoekig fronton met halfrond venster. Rechthoekige vensters, op het gelijkvloers met gecementeerde kroonlijst; nieuw schrijnwerk. Rechthoekige deur in dito omlijsting onder waterlijst op voluutconsoles; nieuwe deur met bovenlicht. Nog deels zichtbare achtergevel met gelijkaardige opstand en nog bepleisterd parement.

Deels behouden interieur met ruime vestibule met beglaasde rondboogdeuren onder booglijsten op imposten en een open traphal achteraan met empiregetinte slingertrap met gesculpteerde houten trappaal en omlopende balustrade op de bovenverdieping, nieuwe cementtegelvloer. Deur in achtergevel met fraaie roedeverdeling en gekleurd en geëtst glas. Linker salons voor- en achteraan met behouden stucplafond met centrale rosas en marmeren schouw met zuiltjes. Op de overloop, in de hoek halfrond afgesloten toiletruimte met paneeldeur tussen typische Toscaanse pilasters. Slaapkamers met alkoven.

Achter het klooster ingeplante ruimte, neogotische kapel, opgetrokken uit donkere baksteen met spaarzaam gebruik van hardsteen voor dekstenen en schouderstukken. Eenbeukige kapel van drie traveeën met uitspringende transeptarmen en vijfzijdige koorsluiting geflankeerd door een sacristie en berging onder lessenaarsdaken. Afdekkende leien zadeldaken. Voorgevel, heden deels overbouwd, met behouden spitsboognissen en deur met hardstenen latei op consooltjes; spitsboogvormig bovenlicht met tweekleurige bakstenen tracering en glas-in-loodvulling. Zijgevels geritmeerd door versneden steunberen en gekoppelde lancetvensters. Opengewerkte benedenverdieping na plaatsen van een niveau ter hoogte van de vensters. Transeptarmen afgewerkt met hoge puntgevels met drielicht. Koor met in 1922 vergroot drieledig spitsboogvenster met glas-in-loodraam in de sluiting en twee smalle vensters.

Behouden kapelinterieur op de bovenverdieping, met egaal geschilderde wanden geritmeerd door steekboogvormige spaarvelden waarin de lancetvensters gevat zijn. Behouden houten spitstongewelf met ribben, geaccentueerd door geschilderde zigzagmotieven, en houten trekbalken. Ramen met glas-in-loodvulling met geometrische motieven en één figuratief glasraam met centrale Christusfiguur in het koor. Oorspronkelijk neogotisch hoogaltaar nu in twee delen, links en rechts van de moderne altaartafel geplaatst. Eén neogotische biechtstoel.

  • BROEDER LEOPOLD 1976-77: Historiek van Maria Middelares of de Eerwaarde Zusters te Zelzate (1ste deel), in St. Laurensklok, XL.4, 70-79.
  • BROEDER LEOPOLD 1977-78: Historiek van Maria Middelares of de Eerwaarde Zusters te Zelzate (2de deel), in St. Laurensklok, L.2, 36-47.
  • BROEDER LEOPOLD 1977-78: Historiek van Maria Middelares of de Eerwaarde Zusters te Zelzate (3de deel), in St. Laurensklok, L.4, 25-31.
  • BROEDER LEOPOLD 1978-79: Maria Middelares, Gebouwen, (4de deel), in St. Laurensklok, L.3, 33-49).
  • BROEDER LEOPOLD 1979-80: Activiteiten in Maria-Middelares, Basisonderricht 1865-1979, in St. Laurensklok, LII.1, 16-23.
  • BROEDER LEOPOLD 1979-80: Beroepsschool Maria-Middelares, in St. Laurensklok, LII.3, 22-31.
  • S.N. 1853-2003: 150 jaar Zusters H. Vincentius a Paulo, Zelzate.

Auteurs: Bogaert, Chris
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Klooster zusters Heilige Vincentius a Paulo, kapel en school Maria Middelares [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/75948 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.