De hoek van de Oosten- en de Steenbokstraat wordt gedomineerd door een hoog eclectisch appartementsgebouw, dat in 1922-1925 gebouwd werd naar de plannen van architect François Van Rompaey in opdracht van Israel Jackont.

Historiek

Israel Jackont (°Warschau, 1883), was een Pools-Joodse diamanthandelaar die in de Van Leriusstraat 30 woonde, middenin de Antwerpse diamantwijk. In 1906 te Amsterdam gehuwd met de Letse Bertha Goldfein (Jacobstadt, 1879-Auschwitz, 1942), had hij zich in 1907 te Antwerpen gevestigd. Tijdens het interbellum baatte hij een industriële wolwasserij uit, en zat de beheerraad voor van de diamantbeurs Fortunia. Beide werden op 10 oktober 1942 met het XIIde transport vanuit de Kazerne Dossin gedeporteerd naar Auschwitz.

Jackont realiseert met dit appartementsgebouw één van de imposantste, en rijkst uitgewerkte gebouwen in Zurenborg. De ligging op de hoek met Oostenstraat, grenzend aan de Joodse wijk en tegen de spoorweg aan, is doeltreffend gekozen: het pand is op een goed zichtbare en bereikbare plaats gelegen. Frans Van Rompaey was tijdens het interbellum actief in de omliggende straten, en was om die reden wellicht een evidente keuze. De rijk versierde, historiserende bouwstijl is een constante in zijn oeuvre.

Een eerste bouwdossier voor het appartementsgebouw werd ingediend in 1921 en betreft een symmetrisch rond een hoektoren opgebouwd flatgebouw van in totaal zeventien traveeën en vijf tot zes bouwlagen onder een zadeldak. In 1922 worden twee bijkomende bouwdossiers ingediend voor de uitbreiding van het in opbouw zijnde gebouw. In één dossier wordt de vervanging van het zadeldak aangevraagd door een mansardedak “om te vermijden dat bij grootte slagregens, het water over den voorgevel zou loopen.” Het gebouw werd door deze wijziging met een ruime bouwlaag verhoogd.

Een tweede uitbreiding van het pand, nog tijdens de opbouw zelf, volgde datzelfde jaar. In de Oostenstraat werd het pand uitgebreid met een volledige vleugel van vijf traveeën en zes bouwlagen onder mansardedak, met gevels die de opbouw volgen van het centrale deel van het hoekpand, en dus naadloos aansloten bij het gedeelte dat al bestond. Deze aanbouw, met adres Oostenstraat 48-49, is echter verdwenen. Uit de bouwdossiers in het stadsarchief kan afgeleid worden dat het werd vernield tijdens de Tweede Wereldoorlog en daarna werd vervangen door een laag gebouw met autowerkplaats.

Beschrijving

Architect Van Rompaey koos voor een rijk versierde, imposante eclectische opbouw van het flatgebouw, met symmetrisch uitgewerkte natuurstenen gevelwanden van acht traveeën aan weerszijden van een afgeronde, torenvormig verhoogde hoektravee bekroond met een belvedère.

Het centrale gedeelte op de hoek, bestaande uit de hoektoren en telkens drie traveeën met brede, korfbogige winkelpuien op de begane grond, is zes bouwlagen hoog, onder een leien mansardedak. De aansluitende vijf traveeën in beide straten zijn iets lager, en tellen vijf bouwlagen onder een mansarde.

De lijstgevels krijgen een klassieke opbouw, met regelmatig in de traveeën geplaatste muuropeningen in geprofileerde omlijstingen, een hardstenen plint, en de eerste en tweede bouwlagen die horizontaliserend zijn uitgewerkt met markant voegwerk en doorlopende lijsten.

De gevelwanden worden gevarieerd en ritmisch uitgewerkt door vier uitspringende traveeën, gemarkeerd door een kolossale driezijdige erker als afsluiter van het centrale, hogere gedeelte, en in de voorlaatste traveeën door elkaar opvolgende, ondiepe ijzeren balkons. Het parement is rijk versierd, door met bas-reliëfs en panelen versierde borstweringen, balkonconsoles en omlijstingen. Rijk uitgewerkte, rondbogige toegangsdeuren, gemarkeerd door grote smeedijzeren lantaarns. Het schrijnwerk van de deuren en vensters is gaaf bewaard of gereconstrueerd naar het oorspronkelijk model.

Plattegrond

Het pand is gebouwd op een driehoekig perceel en bestaat uit drie vleugels rondom een binnenkoer. De vleugels aan straatzijde zijn breder, met twee achter elkaar liggende kamers. De vleugels binnen het bouwblok zijn smal en herbergen op elke bouwlaag een enfilade van slaapkamers.

De toegang tot het complex bevindt zich in de vierde travee in de Oostenstraat. Het met lantaarns gemarkeerde portaal geeft uit op een brede centrale gang, die aansluit op de haaks achter de winkels doorlopende gangen naar de trappenhuizen naar de appartementen op de verdiepingen aan de kant van de Oostenstaat. Voor de appartementen zijde Lange Van Ruusbroecstraat, steekt men de binnenkoer over, om daar het trappenhuis te betreden.

Het centrale hoofdgebouw bevatte volgens het originele plan van het bouwdossier op de begane grond drie winkels, telkens gecombineerd met een appartement dat achter de winkel een keuken had, en op de eerste verdieping de salons en slaapkamers. De toegang tot de winkels bevindt zich in de korfbogige etalagevensters aan straatzijde.

In de aansluitende vleugels zitten beneden nog twee appartementen, waarvan de flats in de uiterste traveeën hun slaapkamers in de smalle vleugel op de binnenkoer hebben, en de twee appartementen naast de winkels hun slaapkamers op de eerste verdieping hebben.

De plattegronden van de bovenverdiepingen zijn niet ingesloten in het bouwdossier.

Flatgebouw in eclectische stijl naar ontwerp van F. Van Rompaey, van circa 1920-25; vijf tot zes bouwlagen (hoekgevels) met symmetrisch uitgewerkte gevelwanden aan weerszij van afgeronde, torenvormig verhoogde hoektravee, de vijfde en twaalfde traveeën met kolossale driezijdige erker, de vijftiende en zestiende met ondiepe ijzeren balkons. Bekleding van natuursteen. Eerste en tweede bouwlagen met markant voegwerk en doorlopende lijsten; met bas-reliëfs en panelen versierde borstweringen, balkonconsoles en omlijstingen. Verschillend uitgewerkte muuropeningen met omlijsting.