Het oorlogsmonument van de hand van beeldhouwer Aloïs De Beule dateert van 1920 en staat op een imitatierots gelegen op een plantsoen en wordt geflankeerd door een vredesboom.

Historiek

De gemeenteraad besloot in de begroting van 1920 om geld te voorzien voor de oprichting van een gedenkteken inclusief vrijheidsbomen. Metser Seraphien Bauwens en smid Emiel Christiaen hebben beide meegewerkt aan de plaatsing. Het gedenkteken werd op 5 september 1920 ingehuldigd. Deze dag ging met grote feestelijkheden gepaard. De Koninklijke Harmonie Sint-Cecilia van Bassevelde speelde muziek; er werden toespraken en een optocht gehouden en schoolkinderen zongen vaderlandse liederen. Aan de oud-strijders van de gemeente werden op deze dag ook eretekens uitgevaardigd.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog was de schepen van openbare werken, Theofiel de Zutter, bang dat de Duitsers zich zouden wreken, omdat op het oorlogsmonument onder de poot van de leeuw immers een arend, het symbool van Duitsland, lag die vermorzeld werd. Er werden plannen gesmeed om de arend los te kappen en te verbergen. Alfred Bauwens voerde dit karwij in alle geheim uit en deponeerde het beeld in de vijver van de pastorie, waar het nog zou moeten liggen.

Op 4 november 1971 besloot het college van burgemeester en schepenen om herstellingen te laten uitvoeren aan het beeld. Deze bedroegen 36.486 frank en werden uitgevoerd door Gustaaf Van Hecke.

Beschrijving

De representatieve figuratieve voorstelling en symboliek passen binnen het oeuvre van beeldhouwer Aloïs De Beule. Hij realiseerde heel wat oorlogsmonumenten, onder meer te Bassevelde, Doornik, Ertvelde, Gavere, Ieper, Merelbeke, Sint-Amandsberg, Sint-Gillis Brussel, Zele, …

Het gedenkteken bestaat uit een in witte steen gegoten en geschilderde beeldengroep op een imitatierotspartij. Het staat op een heuveltje, midden in een omheind perk.

Het toont een Belgische soldaat, gewapend en met vaandel en een Belgische leeuw, die een gevallen Duitse adelaar vertrappelt. Bovenop de hardstenen zuil staat een stenen kruis. Op de voorzijde van de obelisk staat het wapenschild van Bassevelde.

Op de voorkant staat volgende tekst: "HET DANKBARE BASSEVELDE AAN ZIJNE HELDEN 1914-1918". Op de achterkant staat het volgende te lezen: "HULDE AAN ONZE GESNEUVELDEN 1914-1918". Verder volgt een opsomming van de namen van de gesneuvelden uit de Eerste Wereldoorlog; deze lijst wordt op de sokkel aangevuld met de namen van de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog. Op de zijkanten hangen bronzen laurierkransen en op het lint staat: "AAN ONZE GEVALLENE MAKKERS SEPT. 1920"

In Merelbeke staat een gelijkaardig gedenkteken van Aloïs De Beule, net zoals in Lede, maar hier zijn de adelaar en de leeuw verdwenen.

Vredesboom

Op het dorpsplein van Bassevelde staan twee opgaande zomereiken (Quercus robur). Het zijn twee herdenkingsbomen. De oudste is de noordelijke vrijheidsboom die geplant werd na de onafhankelijkheid van België in 1830. De tweede boom is de vredesboom geplant in 1919 na het beëindigen van de Eerste Wereldoorlog. In 1919 besloot de gemeenteraad op 16 november een soldatenfeest in te richten waarbij “tot eeuwig aandenken der verlossing van het Duitsche juk eenen vrijboom op de markt zal geplant worden”. De stamomtrek van de boom bedraagt 2,43 m.

Het dorpsplein van Bassevelde is uniek omdat hier de twee generaties van herdenkingsbomen nog aanwezig zijn. Ze zijn beeldbepalend ingeplant in het met hekwerk afgeboorde plantsoentje aan weerszijden van het oorlogsmonument, dat in 1920 werd opgericht door Aloïs De Beule.