erfgoedobject

Parochiekerk Onze-Lieve-Vrouw Onbevlekt Ontvangen

bouwkundig element
ID
76057
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/76057

Juridische gevolgen

Beschrijving

Het kerkgebouw, van de straat gescheiden door een beplante voortuin en ijzeren hekken op een lage bakstenen voet, is met de voorgevel naar het noorden gericht. Onmiddellijk ten oosten werd, aanvankelijk op hetzelfde terrein, de pastorie gebouwd met een uitgestrekte omhaagde tuin die achter het kerkgebouw doorloopt. Een veldweg ten westen van de kerk leidt naar de achter de pastorietuin gelegen parochiale begraafplaats.

Historiek

Na de oprichting in 1904 van een nieuwe parochie kreeg architect Henri Valcke uit Ledeberg in 1905 de opdracht een kerkgebouw te ontwerpen. De plannen van de neogotische kerk van ‘s Gravenjansdijk, dateren van 6 december 1906 en werden uiteindelijk goedgekeurd in 1908. Aannemer was Modest Couck van Denderleeuw. Op 23 oktober 1910 werd de kerk ingezegend. De eerste parochiepastoor, J.B. Meuleman schonk de grond voor de kerk en liet in 1909 met eigen middelen door architect Henri Valcke ten oosten van de kerk een pastorie oprichten. In 1911 worden de plannen voor het kerkmobilair, ontworpen door beeldhouwer A.J. Sinaeve-D’hondt (1868-1953), goedgekeurd. De herstellingswerken van de oorlogsschade van 1944, waarbij onder de meer de toren beschadigd was, werden in 1955 uitgevoerd onder leiding van architect A. De Pape uit Bassevelde. In 1978 werden de kerkramen gerestaureerd waarbij onder meer vier glasramen, afkomstig van de naburige kloosterkapel, verwerkt werden in de transeptramen en werd het beschilderde kerkinterieur opgefrist onder leiding van Guido Bral en Jan De Wilde.

Beschrijving

De niet georiënteerde kerk heeft een driebeukig schip van drie traveeën, iets uitspringende transepten van één travee, een tegen de westelijke transeptarm aanleunende vierkante toren met rond traptorentje in de oksel en een koor van één travee met driezijdige sluiting. Een sacristie en berging sluiten bij het oostelijk zijkoor aan.

Het gebouw is opgetrokken uit baksteen van Rupelmonde met verwerking van Doornikse hardsteen voor de zware plint, dekstenen, venstertraceringen en zuilen en gewelfribben in het interieur. Leien dekken de verschillende daken af. Het exterieur geeft een robuuste indruk vooral door de zware versneden steunberen die de travee-indelingen aangeven en de verschillende puntgevels en de toren flankeren. Gekoppelde lancetvensters met verzorgde geprofileerde dagkanten en geometrische glas-in-loodramen doorbreken de traveeën. De hogere spitsbogige middenvensters van voor- en transeptgevels hebben fraai neogotisch maaswerk en figuratieve glas-in-loodramen. Het raam boven het spitsboogportaal stelt in het midden de kroning van Maria in de hemel voor met eronder Sanctus Joseph en Johannes Baptistus met links Sancta Anna en rechts Sanctus Joachim. De vijf koorglasramen met in het midden: Christus aan het kruis op Golgotha, rechts S. Ludovicus Rex, 1929 en Stus Bernardus; links Sta Dei Genitrix, 1929 en Stus Johannes Bart zijn uit het atelier van Henri Coppejans van Gent. Verzorgde getrapte bakstenen lijsten en muizentandfriezen lijnen de gevels onder de gootlijsten af. De vierkante toren met drie geledingen met verschillende vensters en gekoppelde galmgaten onder omlopende waterlijst en bekronend tentdak geeft de kerk vooral aan de zuidelijke koorzijde een apart, indrukwekkend silhouet.

Interieur

Het kerkinterieur valt vooral op door de polychrome muurschilderingen in combinatie met de rode bakstenen kruisribgewelven met contrasterende blauwe hardstenen ribben op fijne geprofileerde consoles en stoere zuilen met knopkapiteel. Omlopende hoge plint van beige geglazuurde tegels afgelijnd door zwarte en beige- en zwartgeblokte lijsten en de tegelvloeren met geometrisch patroon. De decoratieve schildering is van kunstschilder Alfons Oosterlinck uit Eeklo, met gestileerde gotische teksten en medaillons met engelenhoofdjes en portretten van de profeten Ezechiël, Isaias, Daniël en Jeremias, van 1940 en is recent opgefrist.

Mobilair

Het neogotische meubilair getuigt van een zelfde homogeniteit en totaalconcept. De ontwerpplannen van 1910-1911, gesigneerd Albert Sinaeve-D’hondt uit Gent, werden in 1912 door de Koninklijke Commissie goedgekeurd. Deze omvatten het hoofdaltaar van zwarte marmer met houten retabel met gepolychromeerde beeldengroepen: in het midden de calvarieberg, links het laatste avondmaal en rechts de graflegging; het linkerzijaltaar van Onze-Lieve-Vrouw met retabel met beeld van de Moeder Gods met links Jezus in de tempel en rechts de kroning van Maria; tekst onderaan: Sancta Maria, Mater Dei, ora pro nobis; het rechterzijaltaar van de Heilige Lodewijk met retabel met beeld van koning Lodewijk, links de voorstelling van de Heilige Lodewijk op zijn sterfbed en rechts de Heilige Lodewijk luisterend naar de Heilig Schrift; tekst onderaan: "H. Ludovicus, patroon van de parochie, bid voor ons"; twee koorzitbanken in eik; preekstoel in eik met voorstelling van de vier evangelisten op de kuip; twee biechtstoelen in eik met gesculpteerde panelen; tochtportaal met typische briefpanelen en beglaasd bovenlicht.

Het huidige zwartmarmeren altaar werd in 1974 geplaatst door pastoor R. Bernaert en is afkomstig van de naburige kloosterkapel. Twee barokke witgeschilderde houten engelenbeelden flankeren het hoofdaltaar en talrijke neogotische gepolychromeerde plaasteren heiligenbeelden op consoles sieren de wanden: Heilig Hart van Jezus, Heilig Hart van Maria, Onze-Lieve-Vrouw Mater dei, Onze-Lieve-Vrouw van Lourdes, Heilige Joseph, Heilige Antonius, Heilige Theresia, Heilige Wivina en de Heilige Godelieve op een gesculpteerde console met engelfiguurtje en banderol. Een mooi beeld van Onze-Lieve-Vrouw Onbevlekt Ontvangen, gesigneerd Charles Henri Geerts, 1855, staat op een houten voetstuk achter de doopvont in de linker zijbeuk.

Gepolychromeerde en omlijste kruiswegstaties van Aloïs De Beule, gesigneerd op de VII-statie: A.D.B./Anno/1902.

  • Archief Administratie Monumenten en Landschappen - Brussel, Plannenfonds Koninklijke Commissie voor Monumenten en Landschappen, provincie Oost-Vlaanderen, Bassevelde, Nieuwe kerk van 's Gravenjansdijk.
  • Gemeentearchief Assenede, 861.31, Hulpkerk en kerkhof op ‘s Gravenjansdijk, 1903-1911.
  • Ministerie van de Vlaamse gemeenschap, Administratie Ruimtelijke Ordening, Huisvesting en Monumenten en Landschappen, Cel Monumenten en Landschappen, Archief.
  • Rijksarchief Gent, Moderne Gemeentearchieven Boekhoute, nummer 74.
  • BERNAERT R., Mengelingen over de parochie ’s Gravenjansdijk, 1904-1979, in Ons Meetjesland, jaargang 1978, nummer 4 en jaargang 1979, nummers 1, 2 en 4.
  • VERSCHRAEGEN H., Fotorepertorium van het meubilair van de Belgische bedehuizen, Provincie Oost-Vlaanderen, Kanton Eeklo, Brussel, 1977, p. 20.

Bron: BOGAERT C. & LANCLUS K. 2005: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie Oost-Vlaanderen, Gemeenten: Assenede, Eeklo, Kaprijke, Maldegem en Sint-Laureins, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 21n, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Bogaert, Chris; Lanclus, Kathleen
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Parochiekerk Onze-Lieve-Vrouw Onbevlekt Ontvangen [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/76057 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.