erfgoedobject

Herberg De Gulden Appel

bouwkundig element
ID
76101
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/76101

Juridische gevolgen

Beschrijving

Voorheen herberg "De Gulden Appel" opklimmend tot de eerste helft van de 17de eeuw (zie bewaarde gedateerde kelders van 1640), volgens kadasterarchief in 1865 vernieuwd als schoolhuis, later woningen.

Oudste gegevens in kaartboek van Assenede door Bart. De Buck, daterend van 1657, dus van circa 20 jaar na de opbouw van de kelder. Het huis genaamd Den gulden appele was toen eigendom van de Antwerpse brouwer Jacques De Wilde. In 1663 verkoop van pand aan Cornelis de Jode van Assenede, eveneens brouwer. In 19de en een gedeelte van de 20ste eeuw deel uitmakend van de gemeenteschool. In 1938 werd het schoolhuis afgesplitst van de gemeenteschool en in 1948 verbouwd en gesplitst in twee woningen.

Het pand waaronder de kelder zich bevindt, is gelegen in de dorpskern, in de onmiddellijke omgeving van de kerk. Het betreft vandaag ontpleisterde bakstenen dorpswoningen van één bouwlaag onder pannen zadeldak met nu enkel nog bepleisterde en beschilderde plint en deuromlijstingen; rechthoekige muuropeningen met typische afgeronde bovenhoeken. De kelder is een rechthoekige gekalkte ruimte, gedateerd 1640 tussen de twee pijlers, overwelfd met een witgekalkt tongewelf die eenvoudig uitloopt in de muren en gedragen wordt door twee gewitte bakstenen pijlers. Mogelijk was dit een gelagzaal van de herberg gelet op de rijke gewelfdecoratie met zestal stervormige gewelfprofileringen uitgewerkt in fijne pleisterprofielen met telkens verschillend motief. Het centrale vertrekpunt is steeds een rad, en één gewelf vertrekt vanuit een cirkel waarin zich vier hartjes bevinden. Vanuit het rad of cirkel vertrekken de geometrische figuren met driehoeken, vierkanten en cirkels, motieven die talrijk voorkomen binnen de volkskunst. Zoals Clemens Trefois aanhaalt zijn veel volkse symbolen in verband te brengen met een religieus aanvoelen van de natuur. Zij zouden ontstaan zijn uit het verlangen om de natuurkrachten te symboliseren, als een diepe verering voor de scheppende krachten van zon en aarde. Ook zijn deze symbolen vaak aangebracht als een bescherming tegen gevaren, geesten en demonen.

Centraal is de kelder ondersteund door twee bakstenen vierkante pijlers met verbrede vierkante eenvoudige basis, een rechte vierkante schacht en een getrapt kapiteel. Aan de straatzijde, twee keldervensters, voorzien van een steekkap, oorspronkelijk voorzien waren van houten luiken. Oorspronkelijke nog bewaarde bevloering uit eenvoudige gebakken rode tegeltjes en enkele grijze arduinen tegels, aangebracht in het begin van de 20ste eeuw.

Oorspronkelijke toegang via een deur aan de straat in de westhoek van de kelder, zie nog een gedeelte van de trap en ijzeren hengsel in de muur alsook de tochtmuur en het rondboogvormige lampnisje voor het plaatsen van de kaarsen of lamp. In de noordelijke hoek bevond zich een tweede toegang naar de erboven gelegen woning. Deze toegang was voorzien van een bakstenen draaitrap en een rondboogvormig lampnisje. Beide toegangen zijn momenteel gedicht en rond 1948 vervangen door de huidige toegang in de noordelijke langsmuur die toegang geeft tot de erboven gelegen woning. Na 1948 werd over de volledige lengte van de kelder een muur opgetrokken in betonsteen, waardoor twee afzonderlijke ruimtes ontstonden en een scheiding ontstond tussen het gedeelte gebruikt door de gemeentediensten en de erboven gelegen woning. Er ontstond ook een gemetste opslagplaats (vermoedelijk voor kolen).

  • DE VLEESSCHAUWER M., De 17de eeuwse kelder in Assenede, in De Twee Ambachten, I, 1/2, okt. 1993, p. 14-21.
  • VAN HEEMSKERCK D. ir. W.F. - VAN HOUTEN ir. H.J., Zinnebeelden in Nederland, Amsterdam, z.d.
  • TREFOIS C.V., Ontwikkelingsgeschiedenis van onze landelijke architectuur, Sint-Niklaas, 1978, p. 255-265.

Bron: BOGAERT C. & LANCLUS K. 2005: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie Oost-Vlaanderen, Gemeenten: Assenede, Eeklo, Kaprijke, Maldegem en Sint-Laureins, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 21n, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Bogaert, Chris; Lanclus, Kathleen
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Herberg De Gulden Appel [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/76101 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.