De villa Van Herreweghe werd opgetrokken in het interbellum in een romantisch-kubistische stijl.

Historiek

Volgens het kadasterarchief werd de villa in 1938 geregistreerd als in gebruik genomen, nieuw gebouwd huis, gebouwd in opdracht van boomkweker Jozef Emiel Van Herreweghe–Keleman (geboren op 2 november 1878). Hij zou omstreeks 1900 gestart zijn met zijn boomkwekerij aan de overkant van de straat ter hoogte van de Sterkbosstraat, op de grensscheiding van Schellebelle met Serskamp. Het eigenlijke ontwerp/ aanvang bouw van de villa kan één of meer jaar ouder zijn dan de kadastraal geregistreerde bouw en dateert wellicht van omstreeks 1936-1937.

De boomteelt die karakteristiek is voor de tuinbouw van Wetteren en omgeving kwam er in de tweede helft van de 19de eeuw tot verdere ontwikkeling vooral door toedoen van Adolf Papeleu. Hij stichtte in 1847 een boomkwekerij die in het derde kwart van de 19de eeuw opbloeide tot het grootste boomteeltbedrijf van België en de aanzet vormde tot de sterke verspreiding van de boomteelt te Wetteren. In 1876 zag in Wetteren een "Hofbouwmaatschappij Boomteeltkring" het licht die zelfstandige boomkwekers van de gemeente groepeerde. In 1910 telde Wetteren al 50 boom- en rozenkwekers. De boomteelt bleef tot op heden naast de kweek van sierplanten, bloemen en vooral rozen, een specifiek hofbouwproduct eigen aan de Wetterse regio. Dit gebied sluit aan bij de Gentse agglomeratie waar de hofbouwnijverheid rond 1880 zeer sterk aan belang had gewonnen en waarbij de handel in hofbouwproducten een internationaal karakter had aangenomen. Begin 20ste eeuw waren al meer dan de helft van de Belgische hofbouwbedrijven in Oost-Vlaanderen gevestigd. Na een moeilijke periode gedurende de oorlogsjaren 1914-1918 kwam de hofbouw tijdens het interbellum opnieuw in een bloeiperiode.

Het tuinbouwbedrijf dat startte als boomkwekerij werd door de oprichter Jozef Van Herreweghe sterk uitgebreid tot een grote en bloeiende onderneming met faam. Het geëvolueerde familiebedrijf dat een zeer ruim assortiment planten aanbood verwierf nadien grote bekendheid onder de firmanaam ARBOFLORA. Hun uitgebreide plantencatalogus kende een zeer ruime verspreiding. Het tuincentrum dat bij het hofbouwbedrijf werd opgericht verkreeg filialen gevestigd in meerdere provincies: in Brabant (Meise), Limburg (Piringen), Henegouwen (Beloeil) en Namen (Annevoie).

Het familiebedrijf stopte zijn activiteit met de derde generatie omstreeks 1980 waarna de villa verkocht werd. Tegen een deel van de achtergevel werd in de tweede helft van de 20ste eeuw een veranda aangebouwd.

Beschrijving

De bakstenen villa werd vooraan gebouwd in een omringende siertuin op een min of meer driehoekig hoekperceel dat vooruitspringt in de straatbocht bij de grens van Schellebelle met Serskamp.

Stilistisch is de woning te rekenen tot de modernistische stijlrichting van de interbellumarchitectuur. Als kwalitatieve realisatie in avant-gardistische bouwstijl buiten de stedelijke agglomeratie is de villa Van Herreweghe een weinig voorkomend verschijnsel voor landelijke gemeenten in de regio. De bakstenen villa telt twee bouwlagen met verhoogde begane grond op kelderverdieping met half ondergrondse garage aan de achterzijde. Klein volume van slechts één bouwlaag onder plat dak aan de achterzijde. Kenmerkend is het asymmetrische karakter van de constructie, het wisselend volumespel met diverse in- en uitsprongen (zoals erkers en balkons) en een combinatie van verticale en horizontale elementen. Alle gevels werden hierbij sterk verschillend uitgewerkt doch onderling met elkaar harmoniërend. Een geprononceerde, breed overstekende bedaking samengesteld uit steile snijdende zadeldaken en halve schilddaken bekleed met zwarte mechanische pannen verenigd het geheel. De dakstructuur is compact maar bezit toch een levendig silhouet. Eveneens typerend en eigentijds is het voegwerk met bredere en dieperliggende lintvoegen en het plaatselijk gebruik van donkerbruine geglazuurde tegels. Deze laatste werden benadrukt in horizontale stroken aangebracht op de linker voorgevelhoek en naast het bovenvenster tegen de achterwand van het overdekte balkon. Decoratief metselwerk werd toegepast in de puntgeveltop van de linker zijgevel: deze is voorzien van ruitvormig gestileerd siermetselwerk met kopse bakstenen. Dit element refereert nog aan het diagonale vakwerk in puntgevels dat soms ook door architect Jules Lippens evenals door de Gentse architect Charles Hoge werd toegepast. Naast de sterk aanwezige strakke lijn, veelal in het wit geaccentueerd, zijn er ook enige afgeronde elementen aangebracht: de slanke halfzuil van de deurportiek, de uitspringende hoekstijl naast bovenvenster, een afgeronde voorgevelhoek en de halfrond uitgebouwde erker rechts opzij. Voorts zijn nog kubistische vormen in de portiek aanwezig in het postament en de pijler op de hoeken ervan. De term romantisch-kubisme is zeker van toepassing voor het gebouw. In het decoratief smeedwerk van de voordeur is zowel de strakke als gebogen lijn aanwezig met motieven ontleend aan de art-decostijl, namelijk spiralen en golfjes.

De ontwerper van de villa Van Herreweghe is niet gekend. Het gebouw vertoont wel sterke verwantschap met de Dudokiaans geïnspireerde villa’s van architect Jules Lippens (Gent) gerealiseerd in romantisch-kubistische stijl gedurende de jaren 1930. De villa Van Herreweghe vertoont ook een typerende manke voorpuntgevel met verticaal motief in een blinde geveltop en een vergelijkbare asymmetrie in de opstand. De contrastrijke in- en uitsprongen met overluifeld balkon en inkomportiek zijn kenmerkend evenals het gebruik van liggende vensters onder meer voor dakkapellen, en diverse witgepleisterde banden onder meer aan de ramen. Ook karakteristiek voor architect Jules Lippens is de plaatsing van een uitgespaard overdekt balkon op de gevelhoek naast een bovenvenster, de verdiepte inkomportiek met doorgetrokken rechte luifel. Herkenbaar zijn tevens de omlopende, structurerende gewitte lijsten: een horizontale betonnen lijst boven de begane grond en de sterk overstekende houten daklijst die tevens de overdekking vormt van het hoekterras. Een aantal vensters uitgewerkt tot bandvensters leggen eveneens sterke horizontale accenten, eveneens toegepast als zoldervenster en dakkapel. Een hoger opgaande lijstgevel, onderdeel van de linker zijgevel, legt met de aansluitende hoge schoorsteen een verticaal accent. Ook gepleisterde banden, zowel verticale en horizontale zijn gedoseerd aangebracht. De inkomportiek, voorafgegaan door een geplaveid bordes met toegangstrap, is bijzonder benadrukt door de fraaie deur met opengewerkt smeedwerk in art-decostijl en met matglas. Het ruime benedenvenster ernaast van de inkomhal bezit een sterk horizontaal opgedeeld ijzeren raamkozijn met één uitgeholde hoek. De rechterzijgevel is centraal benadrukt door een uitspringend risaliet met halfronde erker bekroond door een balkon en deels met wit pleisterwerk.

Bij recente renovatiewerken werd een deel van het schrijnwerk vernieuwd naar oud model doch nog niet opnieuw witgeschilderd. Wellicht is de ijzeren balkonleuning boven de afgeronde erker na de Tweede Wereldoorlog vernieuwd. De oorspronkelijke dakbekleding met geglazuurde pannen werd naar verluidt recent vervangen door zwarte mechanische pannen. Een deurvenster onder luifel vervangt een vroeger venster in de rechterzijgevel naast de achtergevelhoek.

Interieur

De oorspronkelijke indeling bleef behouden. De inkomhal is voorzien van een behouden vierkante tegelvloer.

Tussen de inkom en de salon bevindt er zich een typische rondboogvormige dubbele beglaasde deur. De behouden overige binnendeuren zijn voorzien van originele deurklinken met gestroomlijnde vormgeving. Oorspronkelijke parketvloer in de grote salon (woonkamer).