Haaks op de straat ingeplante zaalkerk met neogotische en neoromaanse reminiscenties, gebouwd in 1866 naar verluidt naar ontwerp van architect L. Spaak, ter vervanging van een oudere gotische kapel; parkeerruimte ten oosten.

Historiek

Al in de vroege middeleeuwen had het gehucht Terheide te midden van uitgestrekte bossen en heide een eigen kapelletje, toegewijd aan "Onse lieve vrouwe in den Noot" en opgericht door de abdij van Affligem. Na een jachtongeval liet hertog Jan IV het in 1426 herbouwen ter ere van Sint-Huybrecht; in het begin van de zeventiende eeuw werd de kapel vervolgens uitgebreid en in de loop van de achttiende eeuw meermaals hersteld; de kapel was toen trouwens omgeven door een omhaagde begraafplaats.

In het kaartboek van de abdij van Affligem wordt de kapel anno 1722 afgebeeld als een georiënteerd zaalkerkje met een schip van twee traveeën en een koor van één travee met driezijdige sluiting. Vanaf 1767 werd er zondagsmis gelezen en op 21 september 1864 werd Terheide omwille van de relatief sterke bevolkingstoename erkend als zelfstandige parochie.

In 1866, tijdens de ambtstermijn van pastoor De Wit, eerste pastoor van de nieuwe parochie, werd de kapel herbouwd als kerk, kadastraal ingetekend in 1868; dezelfde pastoor was trouwens verantwoordelijk voor de oprichting van een school, (Assestraat nummers 5-7) en de aanleg van een eigen kerkhof in de Assestraat.

Bij de reconstructie kreeg de kerk een nieuwe inplanting; in plaats van de vroegere oost-west-oriëntatie werd ze nu haaks op de straat gebouwd met een noordwest-zuidoost-oriëntatie.

Beschrijving

Ruime zaalkerk, opgetrokken uit baksteen onder leien zadeldak, met decoratief verwerkte imitatie(?)steen voor de hoekkettingen en waterlijsten, zandsteen voor de onderbouw en blauwe hardsteen voor de sokkelaflijning. De noordwest-zuidoost-georiënteerde plattegrond vertoont een schip van vijf traveeën met ingebouwde toren en een smaller rechthoekig koor met driezijdige sluiting; flankerende annexen onder lessenaarsdak. De zuidoostelijke gevel wordt gemarkeerd door de licht uitspringende toren van drie geledingen onder ingesnoerde naaldspits; de eenvoudige rondboogpoort in een geprofileerde omlijsting van blauwe hardsteen zit gevat in een verdiept rondboogportaal, geflankeerd door hardstenen zuiltjes met teerlingkapiteel; voorts gekoppelde rondboogvensters, opgevat als tweelichten met een neoromaans tussenzuiltje, onder omlopende waterlijst; dito galmgaten; de enigszins breed uitgebouwde gevel kreeg een verticaal accent door het gebruik van contrasterende hoekkettingen en versneden hoeksteunberen. Schip en koor, eveneens voorzien van hoekkettingen, vertonen eenvoudige rondboogvensters onder waterlijst met gestrekte uiteinden.

Interieur

Bepleisterd en beschilderd interieur met dito kruisribgewelven en gordelbogen in de middenbeuk, kruisribgewelven zonder gordelbogen in de zijbeuken en een straalgewelf in de koorsluiting; een geprofileerde rondboogarcade rustend op zuilen met achtzijdige basis van blauwe hardsteen en een lijstkapiteel scheidt de middenbeuk van de zijbeuken. De toren wordt inwendig geflankeerd door de trap naar het oksaal ten westen en de rouwkapel ten oosten.

Mobilair

Schilderijen: Onze-Lieve-Vrouw met Kind, zestiende eeuw (?); Piëta, Bewening, Sint-Hubertus geneest een zieke en Aanbidding der Wijzen naar P.P. Rubens, volkskunst op doek, tweede helft zeventiende eeuw.

Beeldhouwkunst: gepolychromeerde houten beelden van Sint-Franciscus, Sint-Rochus en Sint-Hubertus, tweede helft negentiende eeuw; Onze-Lieve-Vrouw met Kind, gepolychromeerd hout, circa 1700.

Meubilair: Zij-altaren met beeldennis en de H. Geest als duif in stralenkrans, toegewijd aan Onze-Lieve-Vrouw (links) en Sint-Hubertus (rechts), gemarmerd hout; preekstoel met beeldengroep Bekering van Sint-Hubertus, eik, tweede helft negentiende eeuw, neogotische biechtstoelen; glasramen in het koor, naar verluidt werk van Le Noir, 1867; glasramen in de rechterzijbeuk gedateerd 1904.