Teksten van Romp van Molen van Terheide met molenaarswoningen

https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/76775

Molen van Terheide ()

De windmolen van Terheide, is een bewaarde molenromp die teruggaat op een laat-18de-eeuwse korenmolen, van het type bovenkruier, stenen bergmolen (beltmolen). Op de molensite bevinden zich twee molenaarswoningen: een vroeg-19de-eeuwse, heden gedeeltelijk ingebouwde, molenaarswoning (nummer 19) en een latere tweede molenaarswoning (nummer 21) uit het midden van de 19de eeuw, recent gerenoveerd.

Al in 1410 is er sprake van een molen op deze plaats, toen eigendom van de abdij van Affligem. In 1786 werd er een stenen windmolen opgericht door Carolus Meert, pachter en olieslager. Volgens jaarankers zou de eerste molenaarswoning van 1804 dateren. Mutatieschetsen van het kadaster van 1852 tonen een U-vormig ingeplant complex met een molen ten zuidwesten. Volgens de kadastrale gegevens werd in datzelfde jaar een tweede molenaarswoning ten zuidoosten gebouwd, naar verluidt omdat er op een bepaald moment twee broers actief waren. Een eerste stoommachine werd geplaatst in 1896. In 1900 werd de kap hersteld die ten gevolge van een storm was afgevlogen. De stoommachine werd in 1908 vervangen door een nieuwe. In 1922 werden kap en gevlucht definitief verwijderd. Delen van het gedemonteerde houten gevlucht werden herbruikt in het interieur. Begin de jaren 1950 werd de installatie van de mechanische maalderij grotendeels vernieuwd. De mechanische maalderij in de romp bleef tot 2004 in werking.

Momenteel rest nog een flesvormige bakstenen molenromp, als bescherming bekleed met een met houten latten bevestigd dekzeil, op een deels afgegraven, deels met gras begroeide belt. Op de begane grond bleef de gecementeerde invaart (doorgang) bewaard. De muuropeningen van de romp zijn op één verticale lijn geplaatst. De molen is een driezolder en herbergt de grotendeels bewaarde installatie van de vroegere mechanische maalderij.  

De naar het zuiden gerichte, voormalige molenaarswoning (nummer 19) telt zes traveeën en één bouwlaag onder zadeldak (pannen en kunstleien) met de nok parallel aan de straat, en is in de zuidgevel door middel van jaarankers “1804” gedateerd. De lijstgevels zijn met schijnvoegen gecementeerd en hebben eenvoudige rechthoekige vensters met dorpels van blauwe hardsteen,  getralied aan de straatzijde. De rechthoekige deur is gevat in een vlakke hardstenen omlijsting, de opkamer bevindt zich in de westhoek.

De tweede, later bijgebouwde molenaarswoning (nummer 21), kadastraal ingetekend in 1852, ligt achterin, ten oosten van de molen. Deze woning van één bouwlaag onder zadeldak werd samen met een haaks erop gelegen volume gerenoveerd tot een woning.

Voorts bevinden zich op de molensite een bakstenen schuurvolume, een hoog bakstenen volume onder plat dak (silo) met afhang, recentere loodsen en werkplaatsen.

  • Kadaster Vlaams-Brabant, mutatieschetsen Asse, afdeling I, 1852/35.
  • DUWAERTS M.A. 1961: Les moulins du Brabant, Brussel, 17.
  • S.N. 1997: De windmolens van Asse, Ons Molenheem 3, 74-75.

Auteurs:  De Sadeleer, Sibylle; Kennes, Hilde
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Romp van Molen van Terheide met molenaarswoningen [online], https://id.erfgoed.net/teksten/359630 (geraadpleegd op ).


Molenaarswoning met bewaarde molenromp ()

Vroeg-negentiende-eeuwse, heden gedeeltelijk ingebouwde molenaarswoning (nummer 19) met ten zuiden de bewaarde molenromp van een stenen graanwindmolen van 1786 en de tweede, latere molenaarswoning (nummer 21), laatstgenoemde kadastraal geregistreerd in 1852.

Al in 1410 is er sprake van een molen op deze plaats; hij was toen eigendom van de abdij van Affligem; in 1786 werd er een stenen windmolen opgericht door Carolus Meert, pachter en olieslager; mutatieschetsen van het kadaster van 1852 tonen een U-vormig ingeplant complex met molen ten zuidwesten; de tweede molenaarswoning ten zuidoosten, kadastraal geregistreerd in dat jaar is duidelijk zichtbaar; volgens de eigenaar werd deze tweede woning gebouwd omdat er op een bepaald moment twee broers actief waren; in 1900 was er sprake van een wind- en vuurmolen; in dezelfde periode werd de kap hersteld die ten gevolge van een storm was afgevlogen. In 1922 werd de kap definitief verwijderd; de molen werd toen immers gemechaniseerd en er werd niet langer gebruik gemaakt van windenergie; nu rest dus enkel de romp; kap en wieken zijn volledig verdwenen. De mechanische maalderij bleef tot op heden in werking.

Naar het zuiden gerichte, voormalige molenaarswoning (nummer 19) van zes traveeën en één bouwlaag onder zadeldak (pannen en kunstleien) met de nok parallel aan de straat, in de zuidgevel door middel van jaarankers 1804 gedateerd. Met schijnvoegen gecementeerde lijstgevels en zijpuntgevels; eenvoudige rechthoekige vensters met dorpels van blauwe hardsteen en getralied aan de straatzijde. Rechthoekige deur in vlakke hardstenen omlijsting. Opkamer in de westhoek. Latere bijgebouwen.

Ten zuidwesten ligt de eveneens gecementeerde, conische molenromp (nummer 21) als overblijfsel van een bovenkruier met boven elkaar geplaatste, licht getoogde of rechthoekige muuropeningen; de molen is nog steeds in gebruik en telt inwendig vier niveaus met een volledig gemechaniseerde uitrusting; op de begane grond bleven paardenringen bewaard.

Een tweede, later molenaarshuis, kadastraal ingetekend in 1852, ligt ten oosten van de molen. Het gaat hier om een eenvoudig breedhuis van zes traveeën en één bouwlaag onder zadeldak, uit het midden van de negentiende eeuw; bepleisterde lijstgevel met rechthoekige muuropeningen en een opkamer in de noordelijke hoek.

  • Kadaster Vlaams-Brabant, mutatieschetsen Asse, afdeling I, 1852/35.
  • DUWAERTS M.A. 1961: Les moulins du Brabant, Brussel, 17.
  • S.N. 1997: De windmolens van Asse, Ons Molenheem 3, 74-75.

Bron: KENNES H. met medewerking van VAN DAMME M. 2005: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie Vlaams-Brabant, Gemeente Asse, Deelgemeenten Asse, Bekkerzeel, Kobbegem, Mollem, Relegem en Zellik, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen VLB6, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs:  Kennes, Hilde
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Romp van Molen van Terheide met molenaarswoningen [online], https://id.erfgoed.net/teksten/76775 (geraadpleegd op ).


Windmolenromp ()

Bakstenen windmolenromp zonder bekroning en met steekboogmuuropeningen uit de 19de eeuw.


Bron: DE MAEGD C. & VAN AERSCHOT S. 1975: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Vlaams-Brabant, Halle-Vilvoorde, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 2n, Gent.
Auteurs:  De Maegd, Christiane; Van Aerschot, Suzanne
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Romp van Molen van Terheide met molenaarswoningen [online], https://id.erfgoed.net/teksten/39355 (geraadpleegd op ).