Teksten van Ensemble van twee burgerhuizen in eclectische stijl

https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/7687

Ensemble van twee burgerhuizen in eclectische stijl ()

Historiek en context

Ensemble van twee voorname burgerhuizen in eclectische stijl, gelijktijdig gebouwd naar ontwerpen door de architecten Jean Baptiste en Emile Vereecken uit 1901. Opdrachtgever van het nummer 29 was Eugène Davidis, van het nummer 31 de weduwe A. Krawehl.

Charles Edouard Eugène Davidis (Duisburg, 1845-1919), echtgenoot van Emilia Braselmann (°Schwelm, 1854), had zich in 1873 vanuit zijn geboortestad te Antwerpen gevestigd. Met zijn broers Gustav Adolph en Emile leidde Eugène Davidis een handelsfirma in petroleum en vetten, E. & A. Davidis, opgericht in 1874.

De weduwe A. Krawehl valt wellicht te identificeren met Cornelia Anna Christina Vander Stucken, weduwe van Alexander Krawehl (°Peine, 1847), een koopman die vanaf 1870 te Antwerpen verbleef, vennoot in de handelsfirma Krawehl & Staudinger.

De hotels Davidis-Braselmann en Krawehl behoren tot het latere oeuvre van Jean Baptiste Vereecken, die van 1893 tot 1906 met zijn zoon Emile geassocieerd was. Vanaf midden jaren 1860 bouwde hij een succesvolle carrière uit in dienst van de belangrijkste Antwerpse makelaars- en bankiersfamilies, zoals Havenith, Grisar, Pecher, Bunge, Meeûs, Kreglinger, Good en Nottebohm. Vader Vereecken ontwierp talrijke voorname herenhuizen op de meest prestigieuze locaties van Antwerpen en Berchem zoals het Stadspark en het Prins Albertpark, naast grote aantallen burgerhuizen in nieuwe wijken als het Zuid, onder meer ook voor eigen rekening. Daarbij bleef hij trouw aan een conventioneel eclecticisme van neoclassicistische inspiratie. Vanaf midden jaren 1890 evolueerde de architectuurproductie van het bureau Vereecken, mogelijk onder invloed van zoon Emile, naar het rijker geornamenteerde neorenaissance- of neobarokidioom van de hotels Davidis-Braselmann en Krawehl. Representatieve voorbeelden uit de beginjaren van de samenwerking tussen vader en zoon Vereecken zijn het hotel Vandevelde uit 1895 op de hoek van Louiza-Marialei en Rubenslei, hotel Pungs uit 1896 in de Beeldhouwersstraat, en het monumentale ensemble winkelpanden in opdracht van Ernest Paul Grisar en Albert Kreglinger uit 1898 in de Leysstraat. Vanaf 1906 zette Emile Vereecken de praktijk in eigen naam tot midden jaren 1920 voort, met herenhuizen, bank- en kantoorgebouwen in beaux-artsstijl.

Architectuur

Met een gevelbreedte van elk drie traveeën, omvatten de rijwoningen een souterrain, in nummer 29 drie bouwlagen onder een zadeldak, en in nummer 31 twee bouwlagen onder een mansardedak (leien). Beide panden onderscheiden zich door een individueel compositieschema, maar hebben een uniform materiaalgebruik en hun detaillering gemeen, waardoor ze ontegensprekelijk een eenheid vormen. De lijstgevels hebben een parement uit witte natuursteen met schijnvoegen in de pui, en gebruik van blauwe hardsteen voor de plint, puilijst, deuromlijstingen, vensterposten en consoles. Geleed door de puilijst, een doorgetrokken balustrade en kordonvormende lekdrempels, en asymmetrisch van opzet, beantwoorden de opstanden aan een regelmatig compositieschema, dat telkens de klemtoon legt op het brede zijrisaliet. Het portaal wordt bekroond door een gebroken fronton en een rechthoekig bovenlicht; verder registers van rechthoekige of rondboogvensters. Een klassiek hoofdgestel met architraaf en gekorniste houten kroonlijst op klossen en tandlijst vormt de gevelbeëindiging. Het houten schrijnwerk van de fraai bewerkte inkomdeuren en vensters met typische roeden in het bovenlicht is integraal bewaard, evenals de smeedijzeren keldertralies.

In nummer 29 wordt het risaliet op de begane grond gemarkeerd door een drielicht met Toscaanse halfzuilen. De rechthoekige erker van de eerste verdieping, met consoles, doorgetrokken balustrade, composiete pilasters, een cartouche en acroteria als bekroning, wordt geflankeerd door zijlichten met cartouches in plaats van bovenlichten. Rondboogtweelicht met waterlijst en composiete pilasters geflankeerd door cartouches op de tweede verdieping. Wortelmotieven accentueren het portaal; dakkapel met gebogen fronton.

In nummer 31 wordt het tot in de bedaking doorgetrokken risaliet op de begane grond gemarkeerd door een tweelicht met Toscaanse halfzuil. Op de bovenverdieping rondboogtweelicht met Ionische halfzuil, een cartouche in het boogveld met waterlijst op doorgetrokken imposten, en een golvend balkon met consoles en doorgetrokken balustrade; gelijkaardig rondboogdrielicht ernaast. Een guirlande accentueert de fries van het hoofdgestel; de dakkapellen, in het risaliet met klauwstukken, gebogen fronton en topstuk, ernaast met driehoekig fronton en topstuk, zijn geïntegreerd in de attiekbalustrade.

  • Stadsarchief Antwerpen, bouwdossiers 1901#540 (nummer 29) en 1901#473 (nummer 31); vreemdelingendossiers 481#32066 (Davidis) en 481#29158 (Krawehl).

Auteurs:  Braeken, Jo
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Braeken J. 2017: Ensemble van twee burgerhuizen in eclectische stijl [online], https://id.erfgoed.net/teksten/195438 (geraadpleegd op ).


Twee eclectische burgerhuizen ()

Enkel- en dubbelhuis in eclectische stijl, van circa 1900. Natuurstenen lijstgevels van drie en twee bouwlagen; (gekoppelde) rechthoekige en rondbogige vensters, laatstgenoemde in deels omlopende geriemde omlijsting; gekoppelde vensters met driekwartzuilen als tussenstijlen. Nummer 29 met markante erker; nummer 31 met gebogen balkon en neo-Lodewijk XVI-decor. Rechthoekige deuren in entablementomlijstingen met rechthoekig bovenlicht, houten vleugeldeuren.


Bron: PLOMTEUX G. & STEYAERT R. met medewerking van WYLLEMAN L. 1989: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Stad Antwerpen, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 3nc, Brussel - Turnhout.
Auteurs:  Plomteux, Greet; Steyaert, Rita
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Plomteux G. & Steyaert R. 1989: Ensemble van twee burgerhuizen in eclectische stijl [online], https://id.erfgoed.net/teksten/7687 (geraadpleegd op ).