Het domein Engelendale. Voormalige kapel en poortgebouw.

A. Historiek

Het domein Engelendale is de site van het voormalig klooster van de dominicanessen. De naam Engelendale is afgeleid van de legende volgens dewelke op deze plaats engelengezang zou gehoord zijn.
1291: volgens kloosterkronieken uit de 14de eeuw wordt het klooster gesticht op Driekoningendag 1284 en geeft ridder Balduinus Van Arsenbrouck in 1291 de toelating om op zijn grond een klooster en kerk met begraafplaats te stichten.
1561-1571: de kaart van Pieter Pourbus toont een vierkante walgracht met daarbinnen een relatief uitgebreide woning nl. een kapel of kerk omringd door een viertal andere gebouwen.
1578: er wordt uiteindelijk besloten om definitief naar de stad te verhuizen, zie Jacobinessenstraat. Hetzelfde jaar wordt het klooster door de geuzen verwoest.
Eind 18de eeuw: het vroegere klooster wordt omgebouwd tot een hoevecomplex met drie hofsteden: "Westersche hofstede, Middelste hofstede, Noordersche hofstede".
1770-1778: de kaart van Ferraris geeft een onduidelijk weergave van de walgracht. De schikking van de gebouwen is er nauwelijks op herkenbaar.
1777-1784: op een plan met de bezittingen van de jacobinessen zijn de verschillende gebouwen te onderscheiden met name een "noordersche", een "middelste", "een westersche", de kapel, de poort, ...
1807-1913: de figuratieve kaart, de kaarten van Popp (circa 1842), Vandermaelen (circa 1850) en de topografische kaart van 1913 geven globaal dezelfde situatie. De walgracht wordt niet weergegeven, maar wel de U-vormige opstelling van de gebouwen met ten oosten ervan een langwerpig volume.
1913: de "noordersche hofstede" wordt afgebroken na 1913.
1989: uitbating van de middelste hofstede als hoeve.

B. Beschrijving

Het zogenaamde "domein Engelendale", gelegen ten noorden van de dorpskern en van de Astridlaan, is toegankelijk via onverharde opritten respectievelijk ten zuiden, ten oosten en ten noorden, naar verluidt Wilgen-, Linden- en Beukendreef genoemd. Behouden, grosso modo trapeziumvormige omwalling. Omliggend weiland en deels begraasd erf.
Ten zuiden van het erf, boerenhuis met oudere kern echter met verscheidene recente aanbouwen. Grosso modo L-vormige plattegrond onder onderbroken, kort overstekende zadeldaken, bedekt met Vlaamse pannen. Deels beschilderde en verankerde baksteenbouw boven een gepikte plint aan de zuidzijde en een gecementeerde plint aan de noordzijde. Haakse vleugel op vierkante plattegrond van twee bouwlagen en twee opkamertraveeën, zie één rechthoekige kelderopening in de zuidgevel. Erboven, twee rechthoekige vensteropeningen voorzien van schuiframen met kleine roedeverdeling. Op de verdieping: rechthoekig venstertje met kleine roedeverdeling; sporen van gedichte korfboogopeningen. Gedicht, natuurstenen bolkozijn in de geveltop. Rechts, lage aanbouw van twee traveeën onder lessenaarsdak; licht getoogde vensteropeningen met kleine roedeverdeling. Ernaast, recente aanbouw onder plat dak. Ingebouwde linker- en achtergevel. De lange vleugel van twee bouwlagen bestaat uit een woon- en stalgedeelte onder onderbroken bedaking met links een aandak. Sporen van oudere muuropeningen. Recente venster- en deuropeningen. Recente stalling links. Ingebouwde rechter- en achtergevel. Interieur. Kelder met tongewelven.

Te midden van het erf, 19de-eeuws wagenhuis onder zadeldak (Vlaamse pannen, nok loodrecht op boerenhuis). Baksteenbouw, houten plankenbeschieting in de geveltop. Lage aanbouwsels tegen de zijgevels.

Ten noordoosten van het erf, voormalige kapel, heden bergruimte. Rechthoekig bakstenen gebouwtje onder zadeldak (Vlaamse pannen, nok parallel aan het boerenhuis). Oudere, vermoedelijk 15de (?)-16de-eeuwse kern, zie oudere muurpartijen, laatgotische, spitsboognis, hoeksteunberen, gewelfaanzet met deels bewaarde natuurstenen imposten, uitgewerkte kraagstenen binnenin.

Ten noorden, dwarsschuur onder kort overstekend zadeldak (nok parallel aan het boerenhuis, Vlaamse pannen), uit het begin van de 19de eeuw, echter vermoedelijk een oudere kern, zie bouwnaden en sporen van muurvlechtingen in de westzijgevel. Donkere baksteenbouw. Steunberen. Korfboogpoorten, gedicht aan de noordelijke gevelzijde. Asemgaten in de zijgeveltoppen. Recente loodsen tegen de zuidgevel en oostgevel.

Links tegen de schuur aanleunend, voormalig poortgebouw, gelegen aan het uiteinde van de noordelijke oprit. Rechthoekig, bakstenen gebouwtje onder lessenaarsdak (golfplaten, Vlaamse pannen). Oudere kern. Zuidgevel: bewaarde tudorboogpoort met afgeschuinde dagkanten en natuurstenen negblokken, erboven rondboognis; recentere kantelen ter aflijning. Aangepaste en gedicht poortopening aan de noordzijde, bewaarde natuurstenen negblokken.

Ten westen, aangepaste hoevegebouwen van de zogenaamde "Westersche hoeve".