erfgoedobject

Abdij van Steenbrugge

bouwkundig element
ID
76943
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/76943

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Abdij van Steenbrugge
    Deze vaststelling is geldig sinds

Beschrijving

Abdijsite, in hoofdzaak gevormd door de abdijgebouwen uit 1875-1896 en 1955-1956. De abdij is gekend voor zijn religieuze uitgaven en uitgebreide bibliotheek.

Historiek

Reeds in 1133 is er sprake van een parochie Odegem, verbonden met het klooster van Sint-Trudo . De huidige wijk, Steenbrugge, overlapt grotendeels het oude Odegem. Na de godsdienstoorlogen, op het einde van de 16de eeuw, blijft van het parochieleven niet veel meer over. De parochie Odegem wordt op het einde van de 16de eeuw bij Sint-Katarina gevoegd.

In 1875 koopt Eerwaarde Heer Philip Polet op Steenbrugge een stuk grond van de brouwer Jacobus Wante en laat er in 1878 een kerk met pastorie en school op bouwen. De kerk staat centraal ingeplant met rechts een zusterklooster en school en links de pastorie. Ph. Pollet voorziet een gestage bevolkingsgroei op Steenbrugge en wenst er een nieuwe parochie op te richten. Dit voorstel wordt echter afgewezen. Ook de vraag aan de norbertijnen om zich hier te vestigen wordt niet ingewilligd.

Uiteindelijk kan hij in 1879 het klooster overdragen aan de benedictijnen uit Dendermonde. De kerk valt onder de bescherming van het Heilig Hart en de Heilige Phillipus. Hoewel nog steeds geen parochie wonen de mensen van Steenbrugge hier de mis bij en sturen hun kinderen naar de school. In 1891 wordt het klooster verheven tot prioraat en in 1896 tot een benedictijnerabdij.

Nog in 1896 volgen uitbreidingswerken waarbij de kerk met de pastorie door een pandgang wordt verbonden. Onder leiding van abt Modest van Assche gebeuren enkele verbouwingen. De torenspits wordt na de Eerste Wereldoorlog afgebroken en vervangen door een platte afdekking.

In 1934 krijgt de abdij de rechten van de Sint-Pietersabdij in Oudenburg. In 1937 wordt op het kloosterkerkhof een vredesmonument, geïnspireerd door het pacifisme na de Eerste Wereldoorlog, als grafkapel voor de priors en abten gebouwd. In 1955 gebeurt eindelijk de wijding van Steenbrugge als parochie. In 1955-1956 is er een belangrijke uitbreiding aan de oostzijde, met aanbouwen van een vleugel met sacristie, bibliotheek, refter en cellen.

In 1958 wordt de toren, vernield tijdens de Tweede Wereldoorlog, herbouwd naar een ontwerp van architect Arthur Degeyter (Brugge). In het begin van de jaren 1970 worden de historiserende gevels aan de straatkant verbouwd tot eenvoudige lijstgevels en witbeschilderd.

Beschrijving

Abdijcomplex bestaande uit een kerk, kerkhof, kloostergebouwen, hoeve (433) gelegen aan de Baron Ruzettelaan en achteraan een park en weilanden.

Georiënteerde, neogotische, basilicale abdijkerk van rond 1878, opgetrokken in rode baksteen en met vierkante toren in de oksel van noordtransept en koor. De plattegrond vertoont een driebeukig schip van vier traveeën, transept en een eenbeukig koor van drie traveeën met vijfzijdige apsis. Roodbakstenen gebouw onder leien zadel- en lessenaarsdaken. Symmetrisch opgebouwde westgevel. De middengevel is bekroond door een natuurstenen kruis en is opengewerkt door een drielichtvenster, gevat in een brede spitsboog. Een breed portaal onder schilddak, ontworpen in 1952 door architect Arthur De Geyter (Brugge), vervangt het oorspronkelijke in neogotische stijl. De gevels van de zijbeuken zijn afgescheiden door verjongende steunberen en opengewerkt door een blinde spitsboog. Klimmende spitsboogfriezen onder de dakranden. Gelijkaardig uitgewerkte gevels aan de zuidkant en transeptgevels. De noordkant is gedeeltelijk door de pandgang ingebouwd.

Interieur. Bepleisterd en witbeschilderd, neogotisch interieur onder spitsbooggewelven, achthoekige zuilen met loofkapitelen. Het schip wordt verlicht door tweelichten in de zijbeuken, 19de-eeuwse glasramen met afbeelding van de symbolen van de 12 apostelen. In de westgevel monumentaal glasraam van 1934, ontworpen door glazenier Frederic Roderburg (Brugge) met centraal de voorstelling van Sint-Pieters, geflankeerd door de Heilige Arnoldus en Godelieve van Gistel. In beide transeptgevels, glasramen, eveneens (1934) van Federic Roderburg, met voorstelling van Mozes (noordtransept) en Benedictus (zuidtransept). Het koor wordt in 1880 in oostelijke richting uitgebreid, zie huidig. Neogotisch koorgestoelte in verzorgd houtsnijwerk. Het orgel, in het hoogkoor, afkomstig van het Sint-Amanduscollege in Kortrijk, is in 1935 ingewijd.

Tuin met monumentale bomen en beukendreef leidend naar de achterliggende weilanden, palend aan de Sint-Trudostraat. Ten zuiden van de abdij ligt het kloosterkerkhof. Een aarden pad, met graven links en rechts, eindigt bij het vredes- en grafmonument van 1937. Het vierkante, geelbakstenen gebouw staat op een verhoog. De architectuur, gebouwd in de geest van de frontbeweging, zou zijn geïnspireerd op de IJzertoren in Diksmuide. Op de vier muren opschriften: vooraan "CHRISTUS / IS ONZE VREDE", achteraan "IN VIAM PACIS", links en rechts "PAX".

Ten noorden van de abdij ligt de (sterk vernieuwde), voormalige hoeve (nummer 433) van het langgeveltype. De school, met recentere gebouwen, is nog steeds in gebruik.

  • BARREMAECKER R. (ed.), Assebroek. Geschiedenis van de Brugse rand, 1987, p. 97-100.
  • MEULEMEESTER J.L., Honderd jaar abdij Steenbrugge, in Gidsenkroniek, jaargang 29, 1996, p. 149-151.
  • VAN BIERVLIET A.T., De parochie van het H. Hart te Steenbrugge dertig jaar oud, in Arsbroek, 1985, p. 56-61.

Bron: GILTÉ S. & VAN VLAENDEREN P. met medewerking van VANWALLEGHEM A. & DENDOOVEN K. 2005: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Brugge, Deelgemeente Assebroek, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL20, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Gilté, Stefanie; Van Vlaenderen, Patricia
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Abdij van Steenbrugge [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/76943 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.