A. Historiek en algemene situering

Het voormalige leenhof Zevekote was één van de vier leenhoven op Assebroek die afhingen van de Burg van Brugge. De naam verwijst naar een afwateringssluis of zevekote. Deze regelt de watervoorziening in de grachten die hier worden gevoed door de Gemeneweidebeek.

De vroegste vermelding als leengoed en wijk dateert van 1258. De oudst gekende eigenaar is waarschijnlijk Ridder Gui van Vlaenderen, een bastaardzoon van Lodewijk van Nevers (1304-1346), graaf van Vlaanderen. De nabij gelegen Vossesteert zorgt voor de verbinding tussen het leenhof en de Maalse Steenweg, leidend naar het kasteel van Male (zie Sint-Kruis).

Het domein, met neerhof, bezat ongeveer 18 hectare grond en situeerde zich ten noorden van de oude weg naar Gent (zie Astridlaan), net buiten de Brugse Paallanden ongeveer tussen de huidige Collegestraat, Sint-Kruisstraat en Prins Karellaan.

De aanduiding in de geschreven bronnen als “Casteelgoet genaemt Zevecote” met een “aenliggende hofstede” wijst op het belang van het leenhof. Dit wordt bevestigd door het feit dat de heer ook aanborger is van de Gemene Weiden (zie Michel Van Hammestraat).

Tijdens de opstand van de Vlaamse steden, circa 1490, tegen Maximiliaan van Oostenrijk wordt de wijk Zevekote zwaar geplunderd.
In een document van 1532 wordt Zevekote beschreven als “Rechts buuten de Ghendtpoorte, een gehuchtken dat men heet ‘t Sevencoote, van omtrent zeven of acht huusen”.

Gedurende de godsdiensttroebelen, in het derde kwart van de 16de eeuw, houden de protestanten hier hagepreken.

Op de kaart van Pieter Pourbus (1561-1571) staat de site weergegeven met vierkante walgracht en is dan wellicht toegankelijk via een vaste brug. Binnen de omwalling liggen twee gebouwen: centraal een groot gebouw en een kleiner, gelegen in de zuidwesthoek. De twee wegafsplitsingen, respectievelijk in het noorden en het zuiden, zijn waarschijnlijk toegangsdreven. In de 16de of begin 17de eeuw heeft het kasteel een L-vormige plattegrond met in de oksel een hoektoren.

In 1668 verkoopt de toenmalige eigenaar een stuk grond, aan het begin van de kasteeldreef, waarop in 1669 de herberg met grote moestuin ’t Dreveken (zie Astridlaan) wordt gebouwd. Deze verdwijnt in 1960.

Op de kaart van Ferraris (1770-1778) staat de site met de naam "chau.seve(n)cotten" aangeduid. De buitenste walgracht heeft een ovale vorm met aan de westzijde twee ingangen met toegangsdreven. In de zuidoosthoek van de buitenste walgracht bevinden zich nog twee kleinere, rechthoekige grachten waarbinnen zich de bebouwing situeert. Deze bestaat uit een volledig omwald, vierkant gebouw. Twee toegangen zijn zichtbaar aan de westelijke zijde van de buitenste walgracht.

"Une carte figurative d’une ferme et de terres dites Uytkerke" van 1781 toont de site Zevekote met een U-vormige walgracht en een onderbreking in het westen. De bewoning, bestaande uit een kasteel met L-vormige plattegrond en in de oksel een traptoren met spits dak, bevindt zich binnen de walgracht. De toegang situeert zich aan de westzijde via een brug over de omwalling.

Op de "carte figurative de la commune dressée en exécution des lois du Gouvernement Français" (1807) wordt de site weergegeven met een vierkante walgracht met daarbinnen een vierkant gebouw, omsloten door een walgracht.

In de eerste helft van de 19de eeuw wordt het kasteel aan de noordwestzijde uitgebreid met twee bouwlagen onder plat dak en afgewerkt met een gekanteelde borstwering. Het kasteel krijgt grotendeels de huidige, quasi vierkante, plattegrond.

Op de Poppkaart (circa 1842) wordt de walgracht niet expliciet weergegeven. In het eerste omwalde gedeelte bevindt zich een vierkant gebouw. De Vandermaelenkaart (circa 1850) toont een vierkante omwalling met onderbreking in het westen. Op de topografische kaart van 1913 is de walgracht, cirkelvormig. Binnen de omwalling bevindt zich een gebouw.

Tijdens de Eerste Wereldoorlog lijdt het kasteel schade door de bezetting van Duitse soldaten.

In 1926 verwerft Urbain Bossuyt het kasteeldomein. Hij vormt de kasteeldreef om tot publieke weg en verkavelt en verkoopt zijn kasteelgronden voor huizenbouw, dit ten behoeve van de nieuwe Sint-Kristoffelwijk. Meerdere straten worden aangelegd, er komt een kerk (zie Sint-Kristoffelstraat), klooster en school (zie Schoolstraat) voor de aangroeiende bevolking.

B. Beschrijving

Omwald kasteel toegankelijk aan de westzijde via een verankerde, bakstenen, dubbele boogbrug. De deels dichtgeslibde walgracht is vanaf de brug aan de west-, noord en oostzijde voor ongeveer de helft bewaard. De brug heeft een gekasseid wegdek en bakstenen balustrades met arduinen dekplaten.

Verankerde, grijsbeschilderde baksteenbouw van vier + vijf traveeën, twee bouwlagen en een kelderverdieping onder leien zadeldaken.
De oorspronkelijke L-vormige vleugel (16de-17de eeuw) is zowel uit- als inwendig herkenbaar. De oost-west georiënteerde hoofdvleugel heeft aan beide uiteinden trapgevels van twee traveeën. De haaks daarop gerichte noord-zuidvleugel heeft eveneens een trapgevel van twee traveeën. De aansluitende, gekanteelde, borstwering boven het 19de-eeuwse volume is versierd met blindnissen. In de oksel van de oude vleugels steekt de bakstenen traptoren, met leien puntdak en smeedijzeren windvaan, bovendaks uit.

De kelderverdieping is per travee doorbroken door kleine, rechthoekige vensters, voorzien van diefijzers. De bovenbouw heeft 19de-eeuwse segmentboogvensters met grote roedeverdeling en imitatienegblokken. De deur zit gevat in een arduinen omlijsting. Enkel aan de oostzijde is het oorspronkelijk schrijnwerk bewaard. De luiken van de benedenvensters zijn verdwenen.

Interieur. Inkom met draaitrap in het 19de-eeuws gedeelte. In de oude vleugels zijn de oorspronkelijke balklagen met moer- en kinderbalken en het dakgebinte met sporenkappen en hanenbalken (telmerken) bewaard. In de hoofdvleugel, rechts van de inkom, zijn twee kamers heraangekleed in classicistische stijl (marmeren volutenschouwen, paneeldeuren, lijstwerk en rozetten). In het salon aan de achterzijde is nog het art-decobehang van circa 1927 bewaard. Op de verdieping is recent een laatgotische, natuurstenen schouw met peerkraalprofiel (doorlopend over rechtstanden en mijter) vrijgemaakt. In de traptoren zit nog de oorspronkelijke, houten spiltrap.

Rond het kasteel ligt een ruime tuin met oude bomen.